«Առաջին լրատվականի» զրուցակիցն է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը
– Իշխանություն-ՀԱԿ երկխոսության առկախումը տարաբնույթ կարծիքների և մեկնաբանությունների տեղիք տվեց: Շատերի գնահատմամբ՝ երկխոսությունն առկախելով, Կոնգրեսը հետքայլ կատարեց, մի մասն էլ գտնում է, որ սա Կոնգրեսի սկզբունքների տրամաբանությունից է բխում: Պարոն Բադալյան, ինչպե՞ս կգնահատեք երկխոսությունն առկախելու ՀԱԿ քայլը, հնարավո՞ր է, որ այն ազդի ՀԱԿ-ի վարկանիշի վրա` բացասական կամ դրական առումով, արդյո՞ք դա ճիշտ պահին արվեց:
– Երկխոսությունը լայն հասկացություն է և տարբեր ձևաչափերով է հանդես գալիս: Այն, ինչ տեղի է ունենում ՀԱԿ-ի և կոալիցիայի միջև՝ երկխոսության ձևաչափերից մեկն է` բանակցությունները: Մեր քաղաքական պատմության մեջ բանակցությունները համեմատաբար նոր գործընթաց է և բավականին դրական է, քանզի հասարակության մեջ առկա քաղաքական հարցերը լուծվում են երկու ճանապարհով` բանակցային` քաղաքակիրթ ճանապարհով, կամ էլ ոչ քաղաքակիրթ` արաբական-լիբիական ճանապարհով: Մենք գիտենք, որ առկախման պատճառ է հանդիսացել ՀԱԿ-ի ակտիվիստների և ոստիկանության միջև տեղի ունեցած բախումը: Սակայն այդ միջադեպից հետո ձերբակալվել է միայն կողմերից մեկի ներկայացուցիչը, մյուս կողմի` իշխանության ներկայացուցիչը չի ձերբակալվել, ինչն էլ թույլ է տալիս ՀԱԿ-ին համարել, որ սա քաղաքական գործընթաց է: Չեմ կարող ասել, թե արդյո՞ք առկախումը արվել է ճիշտ պահին, քանզի դա կնշանակի, որ մենք այստեղ միտում ենք փնտրում: ՀԱԿ-ը միշտ կողմ է արտահայտվել բանակցային գործընթացին, և շատ դժվար է մտածել, թե պահը ընտրված էր և առկախման համար հիմք հանդիսացող միջադեպը միտումնավոր էր: Դրա մասին խոսելը սխալ է: Ինչ վերաբերում է ՀԱԿ-ի վարկանիշին, ապա պետք է նշեմ, որ ՀԱԿ-ի վարկանիշը բարձրանում կամ իջնում է ոչ թե բանակցային գործընթացը առկախելով կամ շարունակելով, այլ ընդհանուր գործունեությամբ: Իսկ ընդհանուր գործունեությունն իրենից բազմաբնույթ աշխատանք է ենթադրում:
– Իսկ բանակցությունների շարունակության հավանականություն տեսնո՞ւմ եք:
– Բնականաբար, ցանկության դեպքում կողմերը կարող են շարունակել բանակցությունները: ՀԱԿ-ն ասել է, որ ցանկություն ունի շարունակելու, եթե փոխվի իր անդամի խափանման միջոցը, ինչն էլ նշանակում է, որ այժմ իշխանությունները պետք է որոշում կայացնեն՝ արդյոք հանուն բանակցությունների շարունակության իրենք կփոխե՞ն Առաքելյանի խափանման միջոցը: Իշխանությունը կարող է երկու տարբեր որոշում ընդունել` փոխել խափանման միջոցը և շարունակել բանակցությունները, կամ չփոխել, ինչն էլ ենթադրում է, որ ՀԱԿ-ը չի գնա բանակցությունների և բանակցային գործընթացը կխափանվի:
– Պարոն Բադալյան, իշխանական կոալիցիան ՀԱԿ-ի քայլը համարում է ոչ էթիկական և նշում, որ բանակցություններն առկախելը հավասարակշռված որոշում չէ: Ձեր գնահատմամբ՝ կա՞ ՀԱԿ-ի քայլում քաղաքական գործընթացներում ընդունված էթիկական նորմերի խախտում:
– Հայաստանի քաղաքական դաշտում էթիկա հասկացությունն ընդհանրապես գոյություն չունի, այդ իսկ պատճառով մեղադրել դիմացինին էթիկայի խախտման մեջ, երբ ինքդ ոչ միայն էթիկայի, այլ նաև օրենքի խախտում ես թույլ տալիս, ընդունելի չէ և PR կամպանիայի է նմանվում:
– Պարոն Բադալյան, իսկ ինչպիսի՞ ազդեցություն կթողնի երկխոսության առկախումը հասարակական տրամադրվածության վրա: Արդյո՞ք ՀԱԿ-ը կկարողանա սեպտեմբերի 9-ին բազմաքանակ հանրահավաք կազմակերպել:
– Հասարակությունը բազմաշերտ է, որտեղ յուրաքանչյուրը տարբեր քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական շահեր ունի, իսկ այս բանակցությունները, քաղաքական գործընթաց լինելով, կարող են բխել կամ չբխել հասարակության քաղաքական շահերից: Հասարակությունը պետք է որոշի, թե իր շահերից ի՞նչն է բխում` որ Հայաստանում քաղաքական գործընթացները զարգանան քաղաքակիրթ եվրոպական ճանապարհո՞վ, թե՞ ոչ քաղաքակիրթ` արաբական ճանապարհով: Իմ կարծիքով՝ ցանկացած երկրում հասարակության մեծ մասը կողմնակից է, որ խնդիրները լուծվեն խաղաղ ճանապարհով, և հասարակության քաղաքական շահից բխում է, որ ՀԱԿ-կոալիցիա բանակցային գործընթացը շարունակվի և դրական ավարտ ունենա, քանզի և՛ ՀԱԿ-ը, և՛ կոալիցիան ունեն ընտրազանգված, և պարզ է, որ այդ ընտրազանգվածը չի ցանկանա միմյանց հետ բախման մեջ մտնել: Իսկ ինչ վերաբերում է սեպտեմբերի 9-ի հանրահավաքի մասնակիցների թվին, ապա, կրկնում եմ, որ դա ամենևին էլ կախված չէ բանակցությունների առկախումից և դրա թողած ազդեցությունից: Սեպտեմբերի 9-ի մարդաշատությունը կախված է ՀԱԿ-ի աշխատանքից. լավ կաշխատի՝ շատ մարդ կգա, վատ կաշխատի` քիչ կգան:
– Իսկ ո՞րն է այլընտրանքը, եթե իշխանությունը չկատարի Կոնգրեսի պայմանը և բանակցությունները չշարունակվեն:
– Եթե բանակցությունները չեն շարունակվում, ապա դա նշանակում է, որ այլընտրանքը ոչ քաղաքակիրթ ճանապարհն է, սակայն դա չի նշանակում, որ անմիջապես գնալու են լիբիական ճանապարհով: Իհարկե, կարող են լինել զանգվածային հանրահավաքներ, մարդիկ դուրս կգան փողոց, իշխանությունը ոստիկանության միջոցով այդ մարդկանց կհրավիրի ոստիկանական տեղամասեր զրույցների, ճանապարհներ կփակի, բայց… Այստեղ մեկ այլ հարց էլ կա` բացի ներքաղաքական գործընթաց լինելուց, ՀԱԿ-կոալիցիա բանակցությունները նաև միջազգային ուժային կենտրոնների ուշադրության կենտրոնում են գտնվում, և միայն մեր հասարակության շահերով չէ, որ ընթանում է այս գործընթացը: Այնպես որ, կարելի է ենթադրել, թե այդ կենտրոնները ինչ կարծիք կկազմեն այն ուժի մասին, որն ընդհանրապես կդադարեցնի երկխոսությունը և դուրս կգա բանակցային գործընթացից: Բանակցությունները ողջունվել է միջազգային ուժային կենտրոնների կողմից, և այժմ դրանց ձախողման պատասխանատվությունն իր վրա վերցնող ուժը հնարավոր է որոշակի խնդիրներ ունենա նույն այդ կենտրոնների մոտ:
– Կարելի՞ է ենթադրել, որ նույն այդ ուժային կենտրոնների ազդեցության ներքո իշխանությունները ազատ կարձակեն Տիգրան Առաքելյանին, և երկխոսությունը կշարունակվի:
– Ցանկացած սցենար էլ ենթադրելի է, և այդ ամենը կախված է նրանից, թե բանակցող կողմերը դրսի ուժերին ինչպես կներկայացնեն իրավիճակը և ինչպես կընկալվի վերջիններիս գործողությունները այդ կենտրոնների կողմից: Ի դեպ, Արևմուտքը առկախումից հետո արդեն որոշակի արձագանք տվել է՝ ի դեմս WikiLeaks-ի հրապարակումների, քանզի եթե ուշադիր նայենք, ապա կտեսնենք, որ այդ հրապարակումներում թե՛ ընդդիմության, թե՛ իշխանության մասին ոչ ցանկալի ինֆորմացիա կա:
– Այսինքն՝ Դուք կարծում եք, որ WikiLeaks-ի հրապարակումները, որոնք բավականին ակտիվորեն սկսեցին հրապարակվել հենց երկխոսության առկախումից հետո, ինչ-որ ազդա՞կ էին Արևմուտքի կողմից:
– Ասել, որ անմիջականորեն կապված է՝ չեմ կարող, սակայն ասել, որ այդ փաստաթղթերը պատահականորեն հրապարակվեցին հենց առկախումից հետո՝ ևս ճիշտ չի լինի: Ակնհայտ է, որ նման քայլով Արևմուտքն ուզում էր ցույց տալ կողմերին, որ երկուսի մասին էլ ամեն ինչ գիտի և առանց իրեն Հայաստանում որևէ քաղաքական զարգացում չի կարող տեղի ունենալ: Հնարավոր է, որ սա առաջին քայլն է, և կողմերը պետք է շահագրգռված լինեն ներկայիս իրավիճակը բացատրել ոչ միայն հասարակությանը, այլ նաև դրսի ուժերին: