Հոկտեմբերի 31-ին Սոչիում տեղի ունեցած եռակողմ՝ Պուտին-Փաշինյան-Ալիև հանդիպմանը հաջորդած համատեղ հայտարարության մեջ ներառված է դրույթ, որը գործնականում նոր բովանդակություն է Ռուսաստանի մոդերատորության ներքո ծավալվող գործընթացում: Խոսքը միջխորհրդարանական շփումների մասին է, որ դիտարկվում է իբրև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերության դրական մթնոլորտ ստեղծելու միջոցներից կամ քայլերից մեկը: «Շեշտեցինք Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև դրական մթնոլորտի ձևավորման կարևորությունը՝ Ռուսաստանի օժանդակությամբ հասարակությունների ներկայացուցիչների, փորձագիտական համայնքների և կրոնական առաջնորդների միջև երկխոսության շարունակման, ինչպես նաև երկու երկրների ժողովուրդների միջև վստահության ամրապնդմանը միտված եռակողմ միջխորհրդարանական շփումների մեկնարկի համար», ասվում է եռակողմ հայտարարությունում: Դեռ պարզ չէ իհարկե, թե եռակողմ միջխորհրդարանական շփումների ինչ կոնկրետ նախաձեռնություններ են լինելու, ինչ ժամանակացույցով: Սակայն, մտադրությունն ինքնին կարող է քաղաքական մարտահրավեր լինել Հայաստանի խորհրդարանական ընդդիմությանը: Երբ խոսվում է միջխորհրդարանական շփումների մասին, ապա խորհրդարան ասվածն ամենևին չի ենթադրում միայն կառավարող մեծամասնություն:
Հետևաբար, շփումների որևէ նախաձեռնության պարագայում, որի ուղղությումբ թերևս կսկսի աշխատել Ռուսաստանը, Հայաստանի խորհրդարանական ընդդիմությունը կանգնելու է ընտրության առաջ՝ ընդունե՞լ Ռուսաստանի «մասնակցային» առաջարկը և հանդիպումներ ունենալ ադրբեջանական կողմի հետ՝ եռակողմ ձևաչափով, թե՞ բոյկոտել: Եթե Հայաստանի խորհրդարանական ընդդիմությունն ընդունում է առաջարկը, ապա այդ պարագայում կա նուրբ երանգ: Ռուսաստանի հովանու ներքո եռակողմ հայտարարության մեջ նշվում է, որ միջխորհրդարանական եռակողմ շփումների նպատակը դրական մթնոլորտ ստանալն է: Սա իհարկե չի նշանակում, որ մասնակիցները փոխանակելու են միմիայն սիրալիրություններ և չեն ունենալու սեփական մոտեցումները պնդելու և պաշտպանելու իրավունք:
Բայց, ընդհանուր առմամբ, նախաձեռնության «իմաստը» պետք է լինի դիրքորոշումների ընդհանուր եզրեր փնտրելը՝ համենայն դեպս ըստ ՌԴ մտահղացման: Հետևաբար, մասնակցելով ձևաչափին, բայց որդեգրելով կոշտ դիրքորոշում՝ համենայն դեպս այն, ինչ հայ-ադրբեջանական հակամարտության հարցում որդեգրում են Հայաստանի իշխանության հանդեպ, հայաստանյան խորհրդարանական ընդդիմությունը փաստացի հայտնվելու է ռուսական մտադրությունը «տորպեդահարողի» դիրքում: Մյուս տարբերակը բոյկոտն է: Այդ առումով, եթե խորհրդարանական ընդդիմությունը հրաժարվում է մասնակցել եռակողմ միջխորհրդարանական շփումներին, ապա ստացվում է, որ փաստացի հրաժարվում է առկա հարթակում սեփական դիրքորոշումը ներկայացնելու, փաստարկելու, պաշտպանելու հնարավորությունից: Այդ դեպքում ստացվում է, որ հարցի հանդեպ կոշտությունը պայմանավորված է զուտ ներքաղաքական կոնյուկտուրայով և «պահանջված» է, եթե օգտագործելի է առավելապես Հայաստանի ներսում՝ քաղաքական մեծամասնության դեմ: Բացի այդ, բոյկոտի պարագայում իր գնահատականը հայտնելու անհրաժեշտության առաջ է կանգնում Ռուսաստանը, որին խորհրդարանական ընդդիմության առնվազն մի մեծ թևը պարբերաբար հայտնում է իր համակրանքը և նվիրվածությունը:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
