Կառավարության որոշմամբ 2022թ-իներրորդ երկրից թռչնամսի ներկրման հանդեպ սակագնային քվոտա կկիրառվի: Կիրականացվի 30․0 հազար տոննայի չափով թռչնամսի սակագնային քվոտայի բաշխում, որը թույլ կտա ՀՀ տնտեսվարող սուբյեկտներին ՀՀ թռչնամիս ներմուծել գործող 80% չափով, բայց ոչ պակաս, քան 0․7 եվրո 1 կգ-ի համար մաքսատուրքի դրույքաչափի փոխարեն 25% չափով՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության կողմից տրված լիցենզիայի առկայության դեպքում։
«Առաջին լրատվական»-ը Հայաստանի թռչնաբույծների միության նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանի հետ փորձեց պարզել՝ արդյոք սա կկարագավորի՞ ներքին մրցակցային խնդիրները և հատկապես ի՞նչ չափով կնպաստի տեղական արտադրության պայմանների բարելավմանը, ինչ վիճակում է հայկական թռչնաբուծության ինքնաբավության մակարդակը և այլ հարցեր:
«Այս կարգավորումներն անհրաժեշտ, սակայն՝ ուշացած ու մասնակի են, հետևաբար իրենց նպատակին մեծ հաշվով չեն ծառայի, չեն վերացնի առկա մրցակցային անհավասար պայմանները հատկապես տեղական տնտեսվարողների համար»,-այսպիսի ընդհանուր կարծիք հայտնեց Ստեփանյանը: Վերջինս իր բնորոշումը բացատրեց այն հանգամանքով, որ վերջին տարիններին կտրուկ ավելացել է թռչնամսի ներկրումը Ուկրաինայից (անցած տարի կազմելով ընդհանուր ներկրման ծավալի 47 տոկոսը) և Վրաստանից, ցավոք, հակամրցակցային էժան գներով՝ի հակակշիռ ԱՄՆ-ից, Բրազիլիայից,Ռուսաստանից ներկրվողի,որտեղի ապրանքն ավելի բաարձրորակ է, և ի վնաս օբյեկտիվ պաատճառներով ավելի բարձր գին ունեցող տեղական արտադրանքի: Ստեփանյանն Ուկրաինայի և Վրաստանի թռչնամսի գների ցածրությունը հետևյալ գործոններով է պայմանավորում: Դրանցից մեկն,ըստ նրա, այն է, որ այս երկրների համար Առևտևրի միջազգային կազմակերպությունը տվել 0 տոկս դրույքաչափով ներկրելու արտոնություն,որի պատճառով մեր ներկրողների զգալի մասը սկսել է շրջվել դեպի այս երկրներ: Երկրորդը՝ այս երկրներն ունեն թռչնակերի ինքնաբավ արտադրություն և նույնիսկ արտահանում են: Մյուս գործոնն էլ այն է,որ լայնորեն սուբսիդավորվում են այդ երկրների տնտեսության բոլոր ճյուղերը,արտադրությունները և հատկապեսս գյուղարդյունաբերությունը, ընդ որում՝ միջազգային կազմակերպությունների գործուն,ազդեցիկ օգնությամբ: Արդյունքում տեղականի համեմատ՝ նշված երկրներից բերվող թռչնամիսը աննախադեպ հակամրցակցային գներով է մտնում շուկա, միևնույն ժամանակ խիստ կասկածելի որակական հատկանիշներով: Ստեփանյանի պնդմամբ՝ ուկրաինական էժան մսի մեջ 3-4տոկոսը գերազանցող,անթույլատրելի չափի սառույց է պարունակում: Դա էլ բավարար չէ՝ միայն անցած տարի միությունը Սննդի տեսչության հետ համատեղ 1տոննա ուկրաինական թռչնամիս են դուրս գրել անպիտան լինելու պատճառով:Այսինքն՝ եթե հանենք այդ սառույցի զանգվածը, ինքնարժեքը տեղականի գնին հավասար է լինելու:
Մեր զրուցակիցը նշում է, որ արդեն երեք տարի է՝ բարձրացնում էին Ուկրաինայից ներկրվող թռչնամսի քվոտան, սերտիֆիկատը վերանայելու, նորից հաստատելու հարցը, բայց միայն հիմա են անդրադառնում խնդրին և այն էլ մասնակի են բավարարում իրենց պահանջը և վստահաբար չի ապահովելու հավասար մրցակցային պայմաններ: «Խնդիրն ավելի բազմակողմանի է և իրապես կարգավորելու համար իմ համոզմամբ՝ պետք էր աշխատել ավելի բարձր մաքսատուրք սահմանել ուկրաինական և վրացական թռչնամսի ներկրման վրա՝ հաշվի առնելով վերջիններիս համար ԱՀԿ-ի կողմից ներկրման 0 տոկոսադրույքի արտոնությունը և որակային խնդիրները, նաև այն կարևոր գործոնը, որ մեզ մոտ ոչինչ չի սուբսիդավորվում՝ ո´չ կերի, ո´չ դեղանյութերի, ո´չ ներկրվող ճտերի ներկրումը, ոչինչ: Այսքանից հետո պատկերացնո՞ւմ եք, թե ինչ անհավասար պայմաններ են:
Հետևաբար նրա համոզմամբ՝ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է քվոտայի չափորոշիչներ սահմանելիս՝ հիմք ընդուներ ոչ թե տարեկան ներկրման ծավալի միջին ցուցանիշները, այլ թռչնամսի շուկայի իրավիճակը, պահանջարկն ու տեղական արտադրողի կարիքներն ու շահերը: Ավելին՝ նա մատնանշում է այլ երկրների օրինակելի փորձը, որով ամեն եռամսյակը մեկ է վերանայվում քվոտան, որն էլ իր հերթին հնարավորություն է տալիս սեզոնային քվոտային փոփոխություններ անել՝ ի շահ իրենց երկրի:
Թե ինչու՞ է հայկական թռչնամիսը ավելի թանկ, մեր զրուցակիցն ասաց, որ մեզ մոտ ավելի էժան գին հնարավոր չէ մի քանի պատճառներով. մենք եռակի անգամ ավելի էներգիա ենք ծախսում, թռչնակեր, ի տարբերություն այլ երկրների,գլխավոապես ներկրում ենք Ռուսաստանից,Վրաստանից, որտեղ գները բարձրացվել են, սակայն այնուհանդերձ մեզ մոտ թռչնամիսը գրեթե չի թանկացել,շատ չնչին և արտադրողների աշխատողների աշխատավարձերի չբարձրացման հաշվին օրինակ, օգուտի հաշվին, քանի որ պետությունը հնարավորություն չունի էական սուբսիդավորում ապահովելու, սա էլ նպաստում է ինքնարժեքի բարձրացմանը:
Իսկ հարցին, թե ինչու մեզ մոտ չի բարձրանում շուկայի ինքնաբարության մակարդակը,Ստեփանյանը հարցով պատասխանեց. «Իսկ ինչո՞ւ մեզ մոտ հավկիթի շուկան դարձավ ինքնաբավ, որ ոչ մի կախում չունի երրորդ երկրից»,-: Իր խոսքը պարզաբանեց այսպես. «Մենք ունենք ներուժ, բայց ոչ մի ներդրող չի անում ներդրում նույն պատճառով, ինչ որ վերևում նշեցի. տեղի արտադրողն ինչ էլ անի, իրեն մեջտեղից ճղի, դրսից բերվում է անհամեմատ ավելի էժան թռչնամիս, ու ստեղծվում է մրցակցային անհավաասար պայմաններ»,-եզրափակեց թռչնաբույծների միության նախագահը:
