Սահմանադրական դատարանում տեղի ունեցող քննարկումները, կապված ընտրության արդյունքի բողոքարկման հետ, այդուհանդերձ ունեն դրական մի նշանակություն: Խոսքն իհարկե ընտրական վեճերը Բարձր դատարանում քննարկելով, ոչ թե հրապարակներում բարձր գոռալով լուծելու մշակույթի մասին չէ: Իհարկե, անկախ ընտրակեղծարարության փաթեթի հիմնավորվածության աստիճանից, լավ օրինակ է, երբ բողոքը քննվում է դատարանում, ոչ թե դառնում հետընտրական ցնցումների տեղիք: Սակայն, կասկածից վեր է նաև, որ այստեղ խնդիրը ոչ թե մշակութային արդիականացումն է, այլ ընդամենը բողոքարկող ուժերի հանրային վստահության խիստ ցածր աստիճանը: Այլապես նրանք կլինեին փողոցում, ոչ թե Բարձր դատարանում: Հետևաբար, ձևի իմաստով լինելով լավ օրինակ, մշակույթի, ավանդույթի իմաստով ՍԴ ներկայիս քննարկումներն այդուհանդերձ վաղ է արժանացնել շոշափելի գնահատականի և դիտարկել այդ մակարդակներում վերափոխման մեկնակետ:
Մեծ հաշվով, այդ հարցում վերափոխում պետք է տեղի ունենա նախ քաղաքական ուժերի մտածողության մեջ, այսինքն ի հայտ պետք է գան նոր որակի ուժեր, որ խորապես սկզբնավորվեն նոր որակի ավանդույթներ ու քաղաքական մշակույթ: Դրականը ՍԴ քննարկումներում ավելի լայն իմաստով այն է, որ դրանցում ակնառու է դառնում Հայաստանում Սահմանադրության փոփոխության անհրաժեշտությունը: Քննարկումները ի ցույց են դնում, որ Հայաստանում 2015 թվականին ընդունված Սահմանադրությունը չի պարունակում քաղաքական էվոլյուցիոն զարգացում ապահովելու, դրա նախադրյալ ստեղծելու ներուժ: Այդ Սահմանադրությունը կարող էր գուցե աշխատունակ լինել երկրում, որտեղ կան քաղաքական ավանդույթներ, կայացած համակարգեր և ինստիտուտներ, կայացած մշակույթ՝ քաղաքական իմաստով: Բայց, Հայաստանում այդ ամենը գրեթե զրոյական մակարդակի վրա է և Սահմանադրությունը, որ ընդունվեց 2015 թվականին, հայաստանյան իրականության համեմատ ավելի ճգնաժամահեն է, քան համակարգաստեղծ: Այդ Սահմանադրությունը կարող է կենսունակ լինել կամ «խորքային պետության» պայմաններում, երբ պետական ինստիտուտների ցուցանակային նշանակության ներքո գործում է քրեական, օլիգարխիկ, կոռուպցիոն բուրգ, կամ հեղափոխական իրավիճակներում:
Հետևաբար, Հայաստանին կամ պետք է «հանդարտ» և «էվոլյուցիոն» փուլի համար նոր Սահմանադրություն, կամ վերադարձ նախկին «խորքային պետության» ապապետական մոդելին, կամ պերմանենտ հեղափոխականություն: Անկասած է, որ պետության շահը առաջին տարբերակում է, հետևաբար՝ նոր Սահմանադրության ընդունման հեռանկարում: Բայց, այստեղ չափազանց կարևոր է, որ այդ Սահմանադրությունը գրվի օրվա քաղաքական «փոխարժեքից» անկախ, ի տարբերություն ըստ էության Սահմանադրության բոլոր նախկին տարբերակների:
Լուսանկարը՝ panorama.am-ի