«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը:
– Պուտինը հայտարարել է, որ ոչ մի դեպքում և երբեք Դոնբասը չեն լքի: Արդյոք սա ռուս-ուկրաինական լայնածավալ պատերազմի անո՞նս է:
– Ոչ, լայնածավալ պատերազմի անոնս չէ: Ուկրաինական կողմն ակտիվացել է, Արևմուտքից էլ պնդում են՝ Ղրիմը պետք է վերադարձվի, ռուսներն էլ պատասխանում են: Լավրովն օրերս ասաց՝ ուզում ես խաղաղություն, պատրաստվիր պատերազմի: Դա չի նշանակում, որ հենց այսօր կանեն, բայց տրամադրություններ արտահայտում են:
Առաջիկայում ռուս-ուկրաինական բախման ականատես չենք լինի: Մինչև Ամերիկայում Բայդենի իշխանությունը չամրանա, ոչինչ չի լինի: Իսկ երբ Բայդենի իշխանությունը լիարժեք դառնա, իսկ դա կլինի մոտավորապես ամռանը, այդ ժամանակ կտեսնենք, թե դինամիկան ուր է գնում: Հիմա պարզապես խոսում են, եթերային պատերազմ է:
– Թուրքիան Ուկրաինային «Բայրաքթարներ», ԱԹՍ-ներ է խոստանում:
– «Բայրաքթարը» դարձրել են միջուկային զենք. որ տա, ի՞նչ է լինելու: Դրա դեմ էլ պաշտպանական միջոցներ կան: Գովազդ արեցին մեր ողորմելիների պատճառով:
– Աշխարհաքաղաքական իրավիճակն ինչպե՞ս եք գնահատում, որքանո՞վ լարվածություն կա, որովհետև անընդհատ խոսվում է տարածաշրջանում նոր բախումների հնարավորության մասին:
– Ամբողջական ու արմատական տեղաշարժ է հիմա: Ամերիկացիները Մոնրոյի հայեցակարգից հրաժարվեցին, բայց հիմա դեմոկրատներն են եկել, որոնք գլոբալիստներ են: Հիմա Ամերիկան նորից վերադառնում է, և պարզ է, որ շատ հարցերի նշանակությունը փոխվում է: Հիմա, ինձ թվում է, խոշոր երկրների միջև ներքին ինտենսիվ առևտուր է գնում, փոքր երկրներն էլ պետք է պատրաստ լինեն ցանկացած անակնկալի:
– Հայաստանում Ուկրաինայի դեսպանը հայտարարել է, որ իր երկրի կառավարությունը մտադիր է ՀՀ-ի հետ համագործակցության զարգացման նոր ուղիներ գտնել: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությունը, երբ պատերազմի ժամանակ բավական սրվել էին հայ-ուկրաինական հարաբերությունները՝ հաշվի առնելով Ադրբեջան-Ուկրաինա մերձեցումը:
– Նորմալ է ամեն բան: Ուկրաինան ոչ էդ պատերազմն սկսել է, ոչ էլ պատերազմի ճակատագիրն է որոշել: Պատերազմն ավարտվել է, և հիմա Հայաստանին արմատական վերակառուցման, վերականգնման, վերափոխման և արագ տնտեսական զարգացման հնարավորություններ են պետք: Դրա համար այդ տեսանկյունից նորմալ եմ գնահատում այդ հայտարարությունը: Պատերազմը 30 տարվա զարգացումների արդյունք էր, հիմա պետք է փոխել մոտեցումները, նոր հարևաններ, նոր բարեկամներ գտնել: Այդ սպեկտրը վերաքննության պետք է ենթարկենք: Այդ համատեքստում պետք է դիտարկել նաև Ուկրաինան, որը տնտեսական որոշակի հնարավորություններ ունի, մեզ էլ շուկա է պետք, եթե որոշել ենք մոդեռնիզացվել: Ուզում եմ ասել՝ պետք չի ամեն ինչը կապել նրա հետ, ինչ եղավ, շատ ավելի կարևոր է, թե ինչ է լինելու, այս համազգային ճգնաժամային վիճակից ոնց ենք դուրս գալու: Եթե Ուկրաինան զենք է վաճառել Ադրբեջանին, բայց եղե՞լ է դեպք, որ մենք զենք ենք ուզել գնել՝ Ուկրաինան չի տվել:
– Քննադատվում է, որ պատերազմի օրերին Ուկրաինան իրեն շատ իներտ էր պահում, որևէ կերպ չդատապարտեցին Ադրբեջանի ռազմական հանցագործությունները:
– Իբր նրանք հալ ունեն, Ուկրաինայի գլխավոր խնդիրը Ղրիմն է, Դոնբասն է և Ռուսաստանը, որը ամենօրյա սպառնալիք է իրենց համար: Իրենք իրենց խնդիրներով են տարված, մեր հարցն իրենց համար կողքից ինչ-որ հարց է: Ամեն մեկն իր հայեցողությամբ է աշխատում: Հիմա մենք մի շատ կարևոր խնդիր ունենք՝ շատ արագ պետք է մեկուսացումը հաղթահարել, երկրորդը՝ արդիականացնել արդյունաբերությունը, գիտությունը, կրթությունը և նոր չափորոշիչների մեր աշխատանքը: Ի՞նչ ենք անելու, ամբողջ աշխարհից խռովա՞ծ ենք մնալու: Մեր գողապետությունից պետք է հայությունը նեղանա, ոչ թե այլ երկրներից: Բացի այդ, եթե Ռուսաստանը մեր ռազմավարական գործընկերն է, Ուկրաինան էլ Ռուսաստանի թշնամին է, այդ դեպքում շատ մեծ նշանակություն ունի, թե ով ում հետ է աշխատում: Մենք միշտ պետք է նկատի ունենանք, որ մենք այն վիճակում ենք, որ աշխարհով մեկ սփռված է հայությունը, այդ թվում՝ Ուկրաինայում: Հիմա Ուկրաինան Հայաստանի հետ տնտեսապես հարաբերվելու խնդիր ունի: Եթե մենք մերժում ենք այս կարգի պետություններին, որոնք երկրորդական, երրորդական դեր էլ չեն ունեցել պատերազմում, մենք հեռու չենք գնա: Նաև պետք է հիշենք, որ Ղրիմը լավ է լինի ցանկացածինը, քան թուրքերինը: Բայց եթե ռուսներն ու ուկրաինացիները չկարողանան լեզու գտնել, կարող է և անցնել Թուրքիային: