«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ, Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի համանախագահ Մուրադ Փափազյանը։
– Ֆրանսիայի տարբեր քաղաքներում շարունակվում է Արցախը ճանաչող բանաձևերի ընդունումը, իսկ նոյեմբերի 25-ին քվեարկություն է լինելու նաև Ֆրանսիայի Սենատում: Ի՞նչ ակնկալիքներ կան:
– Այսօր Ֆրանսիայում այնպիսի մթնոլորտ է տիրում, որ մեր աշխատանքով Փարիզ քաղաքը, Փարիզի շրջանը, նաև մի շարք կարևոր շրջանակներ ճանաչեցին Արցախի Հանրապետության անկախությունը: Պատերազմի 6 շաբաթների ընթացքում մենք շատ լուրջ և ակտիվ աշխատանք ենք տարել թե՛ քաղաքական, թե՛ դիվանագիտական, թե՛ ժողովրդական հարթություններում: Ցույցերով, ակցիաներով, հանդիպումներով, մամուլով ստեղծեցինք հայամետ մթնոլորտ Ֆրանսիայում, և երբ որ հանդես եկանք քաղաքապետների, շրջանների պատասխանատուների մոտ, որ իրենք օգնեն, որպեսզի Ֆրանսիան ճանաչի Արցախի անկախությունը, միշտ պատասխանները դրական էին: Հիմա նոյեմբերի 25-ին Ֆրանսիայի Սենատը պետք է քվեարկի բանաձևի համար, որով կոչ է անում նախագահ Մակրոնին, որ Ֆրանսիան ճանաչի Արցախի անկախությունը: Շատ դրական է, որ այս տեքստը քվեարկվի և ընդունվի: Միշտ կասկածներ կարող ենք ունենալ, բայց այս անգամ, կարծում եմ, դրական արդյունք է լինելու:
– Էքս Մարսել Պրովանս Մետրոպոլի խորհուրդն էլ բանաձև է ընդունել Արցախի անկախության ճանաչման օգտին: Փաստորեն այս ուղղությամբ Ֆրանսիայի քաղաքները շատ ակտիվ են, և, ըստ ամենայնի, առաջիկա օրերին հնարավոր է, որ Արցախի անկախությունը ճանաչվի նաև Ֆրանսիայի կողմի՞ց:
– Եկեք հստակեցնենք, որ նոյեմբերի 25-ին Սենատի կողմից բանաձևը Արցախի անկախության ճանաչում չէ, այն կոչ է, որ Ֆրանսիան ճանաչի: Սենատորները կոչ են անելու երկրի նախագահին, որովհետև իրենք գիտեն, որ պետությունը՝ կառավարությունն ու նախագահը, պետք է ճանաչի որևէ երկրի անկախությունը: Դրա համար իրենք աշխատանք են տանում այդ ուղղությամբ: Եթե սենատորներն այդ կոչն անում են, նշանակում է, որ ուղղությունը ճիշտ է: Բացի այդ, դեկտեմբերի 3-ին Ֆրանսիայի Ազգային ժողովը պետք է նույն ձևով իր դիրքորոշումը հայտնի: Բայց հիմա մենք մեր ջանքերը կենտրոնացրել ենք միայն Սենատի վրա:
– Նոյեմբերի 9-ի հայտնի հայտարարությունից հետո Արցախի ճանաչումը ի՞նչ իրավիճակ է ստեղծելու, ի՞նչ կարող է փոխել: Տեսակետ կա, որ դա կլինի ուշացած քայլ:
– Իհարկե, ինչքան շուտ ճանաչվեր Արցախի անկախությունը, այնքան լավ կլիներ, բայց գիտենք, որ այդ հայտարարությամբ Արցախի կարգավիճակը չի որոշվել: Այսինքն՝ կարգավիճակը հետո է որոշվելու բանակցություններով, և եթե Ֆրանսիայի պես երկրներ կան, հատկապես Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներից, որ արդեն կդիրքորոշվեն դեպի Արցախի ճանաչում, դա ավելի դրական է ապագայի համար: Հետևաբար ուշ չէ, քանի որ Արցախի կարգավիճակը դեռ որոշված չէ:
– ՌԴ նախագահ Պուտինը մի քանի անգամ շեշտեց, որ Հայաստանը ևս չի ճանաչել Արցախի անկախությունը: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ Հայաստանը չի շտապում ճանաչել այս իրավիճակում, երբ այդքան կորուստներ կան:
– Դժվար հարց է, ես չեմ ուզում որևէ դաս տալ Հայաստանի կառավարությանը, բայց ճիշտ է, որ մենք աշխատենք, որպեսզի օտարները ճանաչեն Արցախի անկախությունը: Մեզ միշտ ասում են՝ Հայաստանը չի ճանաչել, մենք ինչպե՞ս կարող ենք ճանաչել: Բայց ես կարող եմ հասկանալ, թե ինչու Հայաստանը դեռ չի ճանաչել Արցախը: Բայց հաշվի առնելով, որ Ֆրանսիայում ճանաչման ուղղությամբ լուրջ քայլեր են արվում, թերևս ժամանակն է հիմա, որ Հայաստանը ճանաչի: Մենք կարող ենք հասկանալ, թե ինչու առաջ դա չի արել Հայաստանը, բայց հիմա կարծես թե դա անհրաժեշտություն է:
– Նախօրեին Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնն այցելել է Համահայկական հիմնադրամի Ֆրանսիայի կառույց: Սա ի՞նչ է նշանակում՝ որ Ֆրանսիան անվերապահ աջակցո՞ւմ է Հայաստանին:
– Անկեղծ լինելու համար ասեմ, որ Ֆրանսիան պատմական, քաղաքական բարեկամություն է մշակել Հայաստանի հետ: Սփյուռքը, որ 100 տարի է՝ ներկա է Ֆրանսիայում, շատ լավ պատկեր է ստեղծում Ֆրանսիայի հանրային կարծիքի մեջ Հայաստանի մասին: Ֆրանսիան, որ մեր աշխատանքի շնորհիվ դարձավ հայամետ, բնական է, որ Ֆրանսիայի նախագահը այս բոլոր աշխատանքներից հետո այցելի այդ հիմնադրամ: Բայց դա բավարար չէ, այսօր շատ ավելի հեռուն պետք է գնալ, Ֆրանսիան ոչ միայն պետք է ճանաչի Արցախի անկախությունը, այլ նաև աշխատանքներ պետք է տարվեն, որ հայ պատանդները՝ զինվորական, թե քաղաքացիական բնակչությունից, Ադրբեջանից վերադառնան Հայաստան: Պետք է միջազգայնորեն պահանջել, որ հայ պատանդները վերադառնան:
