Շուրջ 30 կոնգրեսականներ Արցախի ճանաչման բանաձև են ներկայացրել ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատ։ Ֆրանսիայում նույնպես Արցախի անկախության ճանաչման ուղղությամբ աշխատանքներ են իրականացվում։ Բացի այդ, տարբեր քաղաքներ այս օրերին ճանաչում են Արցախի անկախությունը։ Հիմա երբ Հայաստանի իշխանությունը ևս դիմում է միջազգային հանրությանը Արցախի անկախությունը ճանաչելու հորդորով, հարց է առաջանում՝ ի՞նչ տարածքների սահմաններում պետք է ճանաչվի Արցախի անկախությունը:
ԳԽ նախկին պատգամավոր Ազատ Արշակյանը, անդրադառնալով խնդրին, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց, որ եթե ճանաչվում է Արցախի հայերի ինքնորոշման իրավունքը որպես սկզբունք, երկրորդը գալիս է Ադրբեջանի հայ համայնքի ինքնորոշման իրավունքի հարցը. «Էթնիկ զտումների հետևանքով Բաքվից, Սումգայիթից, Գետաշենից, Շահումյանից բռնության սպառնալիքով տեղահանած մարդկանց խնդիրն է առաջանում: Հայերի կյանքը, մշակույթը, ինքնությունը վտանգված է Ադրբեջանում, դրա հետևանքով աշխարհը կարող է ճանաչել նաև Ադրբեջանի հայերի ինքնորոշման իրավունքը։
Հիմա հարց է առաջանում՝ եթե դուք ճանաչում եք Արցախի հայերի ինքնորոշման իրավունքը, Ադրբեջանի այլ տարածքներում ապրած հայերի իրավունքը չե՞ք ճանաչելու, իսկ նրանք ո՞ւր են գնալու: Այսինքն՝ տարածք ձևավորելու ժամանակ գալու է հաջորդ հարցը ՝ ի՞նչ փոփոխություն պետք է լինի։ Արցախում պետք է լինեն քաղաքաբնակ հայերին տեղավորվելու համար տարածքներ։ Այսինքն՝ քարտեզը գծելու ժամանակ պետք է դրվի նաև ազգությամբ հայ տեղահանվածներին տեղավորելու հարցը, հայկական անվտանգության տարածքը»,-ընդգծեց Ազատ Արշակյանը:
Նրա խոսքով, իհարկե, դա մեզ հեշտ չի տրվելու, շատ համառ, գրագետ պայքար պետք է լինի և՛ ինքնորոշման իրավունքի, և՛ տարածքի համար. «Մենք երկու խնդիր ենք լուծելու՝ և ինքնորոշում, և տարածք: Դա հեշտ չի լինելու, ընդհանրապես հեշտ չէ՝ մենք մեր գոյության համար պետք է պայքարենք, այլ ոնց որ հիմա կռվում ենք, պետք է կռվենք և ինքնորոշման, և տարածքի համար։
Դա նույնպես լուրջ խնդիր է, որի համար նույնպես պետք է կռվել, պայքարել: Առաջ է գալու միջանցքների, Արաքսի հովտի հարցը, և այն, թե ուր ենք տեղավորելու կես միլիոն հայերին: Սա հումանիտար խնդիր է, քանի որ ադրբեջանական պետության ստեղծման առաջին օրվանից նրանք եղել են այդ երկրի քաղաքացիներ։ Քանի որ մեր կյանքը այնտեղ վտանգված է, ուրեմն ոչ միայն Արցախի հայերի, այլ նաև Ադրբեջանի հայերի կյանքի ու տարածքի հարցը պետք է լուծել»:
ԳԽ նախկին պատգամավորը նկատեց, որ հիմա պայքարը փուլ առ փուլ է ընթանում. «Այսօր ինքնորոշման իրավունքի, էքզիստենցիալ իրավունքի հարցն է դրված, իսկ հաջորդ հարցը լինելու է այն, թե որտեղ տեղավորել հայերին, որոնք չեն կարող ապրել Ադրբեջանի տարածքում, քանի որ իրենց կյանքը վտանգված է: Ադրբեջանն ինքը պետք է շահագրգռված լինի, որպեսզի դուրս գա քաղաքացիական այս կռվից, սա քաղաքացիական կռիվ է։ Դրա համար շատ երկար ժամանակ կպահանջվի, քանի որ Ադրբեջանում մարդու իրավունքներ հարգող իշխանություն պետք է լինի և հասարակությունն էլ դրան պետք է պատրաստ լինի»,-ընդգծեց նա:
