Ըստ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների՝ 2020 թ-ի 2-րդ եռամսյակում ՀՀ-ում ՀՆԱ-ն՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի հետ համեմատած նվազել է 13.7 %-ով, իսկ 2020 թ-ի առաջին եռամսյակի նկատմամբ անկումը եղել է 0.4 %:
ՀՆԱ-ի հիմնական անկումը եղել է առևտրի ու ծառայությունների ոլորտում, մասնավորապես՝ ամենամեծ անկումը գրանցվել էր կացության ու հանրային սննդի կազմակերպման ոլորտում՝ 72․1 %, այնուհետև փոխադրումներ ու պահեստային տնտեսության ոլորտում՝ 39․9 % և սպասարկման ու այլ ծառայությունների ոլորտում՝ 38 %։
Տնտեսագետ Հայկազ Ֆանյանի գնահատմամբ, եթե հաշվի առնենք, որ հատկապես մարտ և ապրիլ ամիսներին բազմաթիվ ձեռնարկություններ չեն աշխատել, ապա միանգամայն սպասելի էր, որ 2020թ-ի 2-րդ եռամսյակում կգրանցվեր ՀՆԱ-ի երկնիշ անկում և որևէ անակնկալ այստեղ չկա:
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում պատասխանելով հարցին, թե որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի, որպեսզի այն ոլորտները, որոնք սահմանափակումների և տնտեսական առկա ճգնաժամի պայմաններում ամենաշատն են տուժել՝ վերականգնվեն և նախահամաճարակային մակարդակին հասնեն, տնտեսագետը նշեց.
«Սա, իրականում, բավականին բարդ հարց է, որովհետև յուրաքանչյուր ոլորտ ունի իր առանձնահատկությունը: Իսկ ինչ վերաբերում է ընդհանուր տնտեսության վերականգնմանը, ապա պետք է նկատել, որ դեռևս անորոշություններ կան: Իմ կանխատեսումներում ես ելնում եմ այն հավանականությունից, որ վարակի առանձնակի մեծ բռնկում չի լինի ընթացիկ տարվա երրորդ և չորրորդ եռամսյակում, այսինքն՝ չի լինի այնպիսի վիճակ, որ կրկին անհրաժեշտություն ծագի տնտեսության տոտալ սահմանափակման կամ առանձին ոլորտների գործունեության դադարեցման: Այս պարագայում, ըստ իմ կանխատեսումների, 2020թ-ի համար ՀՆԱ-ի անկումը կկազմի 4.9 – 6.4 տոկոսի միջակայքում»:
Այս համատեքստում հատկանշական է, որ, օրինակ, էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Խաչատրյանն օրերս լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ 2020թ-ի համար 5 տոկոս անկում էր նշել, իսկ Կենտրոնական բանկի կանխատեսումները մեկ տոկոսով տարբերվում են էկոնոմիկայի նախարարության կանխատեսումներից. ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանն ավելի վաղ խոսել էր 4 տոկոս տնտեսական անկման մասին, մինչդեռ իշխանության տնտեսական բլոկի պատասխանատու պատգամավորներն իրենց կանխատեսումներում ավելի լավատեսական են՝ նշելով, որ մինչև տարեվերջ անկման ցուցանիշը գուցե ավելի նվազ լինի՝ հաշվի առնելով, որ, օրինակ, գյուղատնտեսության, վերամշակվող արդյունաբերության, շինարարության և մի քանի այլ ոլորտներում ունենք դրական առաջընթաց:
Այս մասով տնտեսագետը դժվարացավ մեկնաբանել պետական կառույցների ներկայացուցիչների կանխատեսումների տարբերությունը, բայց և կարծիք հայտնեց, որ առկա պայմաններում տնտեսության արագ վերականգնման մասին պետք է շատ զգույշ խոսել, քանզի իրավիճակի վրա ազդող բազմաթիվ գործոններ կան, իսկ այդ գործոններն իրենց հերթին առաջիկայում հնարավոր է, որ փոփոխությունների ենթարկվեն: Ընդ որում, ըստ մեր զրուցակցի, պետք է հաշվի առնել տնտեսության վրա ազդող ոչ միայն ներքին, այլ նաև արտաքին գործոնները:
Անդրադառնալով նաև 2021թ-ի տնտեսական միտումներին, Ֆանյանը հույս հայտնեց, որ Հայաստանում կարձանագրվի տնտեսական աճ և կվերականգնվի ՀՆԱ-ի այն ցուցանիշը, որն ունեինք 2019թ-ին:
«2020թ-ը անկման տարի է և այն, միանշանակ, բացասական ցուցանիշով ենք ամփոփելու, բայց ահա արդեն 2021թ-ի համար լիահույս ենք, որ աճի միտում կունենանք և ՀՆԱ-ի ցուցանիշը կվերադառնա 2019թ-ի մակարդակին»,-ասաց նա:
Վերջինիս դիտարկմամբ՝ կառավարության կողմից իրականացված սոցիալական աջակցության հակաճգնաժամային ծրագրերը զգալի չափով դրական ազդեցություն ունեցան մեր տնտեսության վրա, ինչը անհերքելի փաստ է, սակայն ինչ վերաբերում է այն հանգամանքին, թե բավարար էր դա արդյոք, թե ոչ և ծախսված այդ ֆինանսական միջոցների արդյունավետությունն ինչպիսին էր, մեր զրուցակիցը համոզմունք հայտնեց, որ բարելավման տեղ, անշուշտ, կա:
Նկատենք, որ այդ ծրագրերի շրջանակներում կառավարությունը 144.5 միլիարդ դրամ է ծախսել:
«Իհարկե, կային ոլորտային առանձին ծրագրեր, որոնց իրականացման հետ կապված ոգևորություն կա և դրանց մասով կարող ենք բավականին մեծ արդյունավետություն ակնկալել. օրինակ՝ խաղողագործներին, գյուղմթերողներին կառավարության կողմից տրամադրված աջակցությունը շատ ճիշտ է ու տեղին, մանավանդ երբ ալկոհոլային խմիչքների նկատմամբ թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին շուկաներում նկատվում է պահանջարկի նվազում: Իսկ հատկացված միջոցները թույլ կտան, որպեսզի այդ ընկերություններն իրենց մոտ ձևավորեն շրջանառու կապիտալ և կարողանան մթերում կազմակերպել, ինչն իր հերթին դրական կազդի նաև գյուղատնտեսության վրա: Ահա, եթե կառավարությունը կարողանար սրա նման մյուս ծրագրերն էլ արդյունավետ իրականացնել, ապա, էֆեկտը, իհարկե, շատ ավելի մեծ կլիներ: Սակայն պարզ է, որ որոշ ծրագրերի հետ կապված կային իրագործման մեխանիզմների խնդիրներ, սխալ ընտրված թիրախներ, ցածր արդյունավետություն և այլն և այլն, այնպես որ, կարծում եմ՝ պետք էր ավելի ճիշտ կազմակերպվեր այդ ամենը, բայց դե ինչպես ասում են՝ ունենք այն, ինչ ունենք»,-եզրափակեց Հայկազ Ֆանյանը:
