Վիճակագրական կոմիտեն օրերս հրապարակել է երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող նախնական հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները: Ըստ այդմ՝ Հայաստանի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը (ՏԱՑ) 2020 թ-ի առաջին կիսամյակում նախորդ տարվա նույն կիսամյակի համեմատ նվազել է 4.7 %-ով։ Իսկ, մասնավորապես, օրինակ, այս տարվա հունիսին 2019-ի հունիսի համեմատ ՏԱՑ-ը նվազել է 7.5 տոկոսով:
Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ ընթացիկ տարում աճ է արձանագրել միջին ամսական անվանական աշխատավարձը՝ 1.5 տոկոսով, սպառողական գնաճը կազմել է 1.7 տոկոս, իսկ արդյունաբերական արտադրանքի գնաճը՝ 2.6 տոկոս:
Ամենամեծ անկումն արձանագրվել է շինարարության ոլորտում՝ 2020-ի հունիսին նախորդ տարվա հունիսի համեմատ նվազումը կազմել է 23.3 տոկոս, առևտրի շրջանառությունը նվազել է 12.4 տոկոսով, արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալները 2020-ի հունիսին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել են 10.2 տոկոսով, իսկ արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը՝ 2.4 տոկոսով, ծառայությունների ծավալը (առանց առևտրի) նվազել է 15.9 տոկոսով, մինչդեռ հունվար-հունիսին գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի ծավալն աճել է 1.7 տոկոսով։
Հատկանշական է, որ 2020 թ-ի հունվար-հունիսին Հայաստանից արտահանվել է 1.1 միլիարդ դոլարի ապրանք, որը 2019 թ-ի նույն կիսամյակի համեմատ պակաս է 6.5%-ով, մինչդեռ նույն ժամանակահատվածում Հայաստան է ներմուծվել 2 միլիարդ դոլարի ապրանք, որը 2019թ-ի առաջին կիսամյակի համեմատ նվազել է 12.9%-ով։
«Տնտեսական իրավունքի կենտրոն» ՀԿ նախագահ, տնտեսագետ Մովսես Արիստակեսյանի համար Վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված ցուցանիշներն արժանահավատ չեն: Նա նշում է, որ դրանք իրականության հետ որևէ աղերս չունեն և չեն արտացոլում տնտեսական իրական այն վիճակը, որում այսօր հայտնվել է Հայաստանը:
«Թավշյա հեղափոխությունից հետո կադրային կարևորագույն փոփոխություններ պետք է կատարվեին նաև Վիճակագրական կոմիտեի ղեկավար կազմում, որովհետև սա մի անձնակազմ է, որը սկսած 1997թ-ից՝ ծառայել է ռոբասերժական իշխանությանն ու զբաղվել է տնտեսական փուչիկների թվանկարչությամբ և առ այսօր շարունակում է իր այդ գործելաոճը»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում շեշտեց Մովսես Արիստակեսյանը՝ միևնույն ժամանակ հավելելով, որ ամբողջ կեղծիքը կայանում է վիճակագրության մեթոդաբանության մեջ:
«Ազգային Ժողովի տնտեսական հարցերով հանձնաժողովին ես վաղուց առաջարկել եմ հանձնաժողովում իրականացնել գիտական քննարկում այն մասին, թե ինչ ցուցանիշ է տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը, թե կոնկրետ որ երկրում է այն կիրառվում և ինչ է բնութագրում. իրականությունն այն է, որ վիճակագրություն գիտության մեջ այդպիսի ցուցանիշ գոյություն չունի, բայց չգիտես ինչու հայ վիճակագիրները տարիներ շարունակ օգտագործում են այդ ցուցանիշը՝ բնութագրելու համար Հայաստանի տնտեսական աճը: Սակայն, ինչպես արդեն ասացի, ինձ համար խիստ կասկածելի են վիճակագրություն գիտության մեջ գոյություն չունեցող տնտեսական աճի ցուցանիշ ներկայացվող և իբրև թե դա բնութագրող տվյալները:
Բազմիցս հայտարարել եմ և մեկ անգամ ևս կրկնեմ, որ ժամանակն է արդեն, որ վիճակագրական կոմիտեն փոխի իր գործելաոճը, ներկայացնի արժանահավատ տվյալներ, ընդ որում՝ ապահովելով դրանց օպերատիվությունը, ամբողջականությունն ու օբյեկտիվությունը»:
Դիտարկմանը՝ եթե տարիներ շարունակ, Ձեր հավաստմամբ, Վիճակագրական կոմիտեն զբաղված է եղել նախկին իշխանությունների պատվերը կատարելով և նրանց համար տնտեսական փուչիկների թվեր նկարելով, ապա գուցե այժմ էլ ներկայիս կառավարության պատվերն է կատարում՝ փորձելով տնտեսական այլ իրավիճակ ցույց տալ, Արիստակեսյանն արձագանքեց այսպես.
«Ես չեմ կարող դա ասել, չեմ ուզում հավատալ, որ հիմա այդպիսի բան հնարավոր է: Բայց մի բան հստակ է՝ այն մարդիկ, ովքեր ղեկավարում են այդ կոմիտեն՝ սովոր են նման աշխատելաոճին: Երբ այն ժամանակ ինձ այդպիսի քաղաքական պատվեր իջեցրինք (Հրանտ Բագրատյանի վարչապետության ժամանակ), ես հրաժարվեցի դա անել, որի համար, որպես պատասխան, փոխնախարարի պաշտոնից ինձ հեռացրին, իսկ շատ-շատերն այդ կոմիտեում սովորեն են դրան և մեծ հաճույքով օրվա պատվերը կատարում էին»:
Ինչ վերաբերում է տվյալների կասկածելի մեթոդաբանությանը, ապա մեր զրուցակիցը պարզաբանեց. «Տնտեսական աճը բնութագրվում է տնտեսական ակտիվության ցուցանիշով: Նորից եմ ասում՝ վիճակագրություն գիտության մեջ այդպիսի ցուցանիշ չկա, ոչ մի գիտնական դրա սահմանումը չի տվել: Եթե անգամ որոշ պետություններում կիրառում են տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը, ապա դա վերաբերում է աշխատունակ բնակչության տնտեսական ակտիվությանը, նրանց զբաղվածությանը, այլ ոչ թե տնտեսության աճին: Ես ձեր լրատվամիջոցով և իմ մյուս հարցազրույցներով Բաբկեն Թունյանին, հանձնաժողովի մյուս պատգամավորներին բազմիցս առաջարկել եմ սրա շուրջ հանձնաժողովում հանրային-մասնագիտական քննարկում անցկացնել, պարզել, թե ինչպես են իրականում այդ ցուցանիշները գոյանում, այդ մեթոդաբանության մանրամասները դիտարկել և այլն և այլն, բայց իմ այդ հրապարակային առաջարկին որևէ արձագանք չի եղել նրանց կողմից»:
2020թ-ի առաջին կիսամյակի տնտեսական վիճակը մասնագիտական աչքով դիտարկելով՝ տնտեսագետը հանգել է այն համոզման, որ ներկայում տիրող տնտեսական ճգնաժամը շատ ավելի խորը ճգնաժամ է, քան նույնիսկ 2008-2009 թթ-ի ֆինանսական ճգնաժամը:
«Հիմա սրան գումարվել է նաև առողջապահական ճգնաժամը, որը իր հերթին հանգեցնելու է տնտեսության ընդարմացման, էլ ավելի վատ վիճակին՝ իր բոլոր հետևանքներով: Ըստ այդմ՝ ես որևէ լավատեսական կանխատեսում չունեմ: Չնայած այն բանին, որ կառավարությունը մեծ ջանքեր է գործադրում դրությունը փրկելու համար, այդուհանդերձ, իմ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ տարեվերջին մենք կունենանք երկնիշ տնտեսական անկում՝ 11-12 տոկոսի շրջակայքում, որը, սակայն, իմ կարծիքով՝ այս իրավիճակում օբյեկտիվ է»,-եզրափակեց Արիստակեսյանը:
