Ազգային ժողովի նախագահ Արարատ Միրզոյանը Սահմանադրական դատարանի նախագահ Հրայր Թովմասյանի և ՍԴ անդամների պաշտոնավարումը դադարեցնելու հարցը համաժողովրդական հանրաքվեի դնելու նախագիծն ուղարկել է ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի աշխատակազմ: Նախագահ Արմեն Սարգսյանը, ըստ իրավական ընթացակարգի, երեք աշխատանքային օր ժամանակ ունի այն ստորագրելու համար:
Փետրվարի 6-ին ՀՀ Ազգային ժողովը որոշել էր Սահմանադրական դատարանի նախագահ Հրայր Թովմասյանի և ՍԴ անդամների պաշտոնավարումը դադարեցնելու հարցը դնել համաժողովրդական հանրաքվեի:
Կասկածից վեր է, որ նախագահ Արմեն Սարգսյանը ստորագրելու է փաստաթուղթը, համենայն դեպս՝ նրա վերջին հարցազրույցը ու նաև իշխանության առանցքային գործիչների հայտարարությունները խոսում են դրա մասին։ Մյուս կողմից՝ նույնիսկ նախագահի ստորագրության փաստն ինքնին չի երաշխավորում հանրաքվեի անցկացումը, որովհետև մինչ այդ կարող են տեղի ունենալ իրադարձություններ, որոնք կարժեզրկեն քաղաքական այդ իրադարձությունը։
2018թ. դեկտեմբերին կայացած արտահերթ խոհրդարանական ընտրություններին մասնակցել է 1.261.105 մարդ, որից «Իմ քայլը» դաշինքի օգտին քվեարկել է 884 հազար 86 ընտրող։ Հիմա եթե իշխանություններին հաջողվի ապահովել 1 միլիոնից ավելի քաղաքացու մասնակցություն հանրաքվեին, ապա անհրաժեշտ կլինի, որ մասնակիցներից ավելի քան 650 000-ը կողմ քվեարկեն, որպեսզի «այո»ն համարվի վավերացված։ Այս թվերը հուշում են, որ առաջիկա հանրաքվեն, ըստ էության, վերածվելու իշխանության վստահության հանրաքվեի, որը կամ ամրապնդելու է նրա քաղաքական հաղթանակն՝ արձանագրված 2018-ի խորհրդարանական ընտրություններում, կամ էլ՝ արձանագրելու է իշխանության վարկանիշի էական անկումը, քաղաքական նոր ստատուս-քվոն՝ դրանից բխող հետևանքներով, ընդհուպ՝ խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու հեռանկարով։
Ցանկացած իշխանության համար, որն օբյեկտիվ կամ սուբյեկտիվ պատճառներով ամենօրյա ռեժիմով բախվում է պրոբլեմների հետ, նման հանրաքվեն քաղաքական առումով կարող է ռիսկային լինել։ Մյուս կողմից՝ Փաշինյանի թիմը հանրաքվեի քարոզարշավը մտադիր է իրականացնել «սև-սպիտակի» հակադրության ռեժիմում, ինչը միանգամայն լուծելի է դարձնում 650 000-ը կողմ քվեի ստացումը։ Հանրաքվեն կարևոր է նաև այլ իմաստով․ մեծանում է գործընթացի լեգիտիմությունը, սահամանադրական կարգի վերականգման գործընթացի հիմնական սուբյեկտը դառնում է հասարակությունը։
Չնայած այս հանգամանքին՝ իշխանությունը սովորոբար, իր բնույթով, կոմֆորմիստական է լինում ու պատահական չէ, որ խորհրդարանում ունեցած ելույթում Նիկոլ Փաշինյանը ՍԴ անդամներին, ըստ էության, կոչ արեց օգտվել վաղ կենսաթոշակային օրենքի ընձեռած հնարավորություններից՝ դրանով փակելով հանրաքվեի թեման։ Նույն միտքը «Առաջին լրատվական»-ի եթերում նախօրեին կրկնել է ԱԺ փոխնախագահ Լենա Նազարյանը։ «Եթե դատավորներն օգտվեն այդ հնարավորությունից, հանրաքվեի կարիք այլևս չի լինի, և դա շահեկան կլինի բոլորի համար՝ և՛ պետության, և՛ իրենց»,- ասել է նա:
Այսինքն՝ տեսականորեն չի բացառվում, որ եթե Հրայր Թովմասյանն ու ՍԴ մյուս վեց անդամները մինչև փետրվարի վերջը որոշեն օգտվել վաղ կենսաթոշակի գնալու օրենսդրական իրավունքից, հանրաքվեն դուրս գա շրջանառությունից՝ որպես հետևանք այն իրողության, որ ՍԴ ճգնաժամն, ըստ էության, կարգավորված է։
Նման զարգացումը բացարձակապես չենք բացառում, որովհետև նոր իրավիճակում, ինչքան էլ պարադոքսալ թվա, Հրայր Թովմասյանի ու մյուսների հրաժարականներն ամենից շատ ձեռնտու է հին համակարգին։ Նախկինների հակառեյտինգը չափազանց մեծ է ու հենց դա է Նիկոլ Փաշինյանի հիմնական «դաշնակիցն» առաջիկա հանրաքվեում․ դրա միջոցով իշխանությունը կարող է տպավորիչ արդյունք գրանցել համաժողովրդական քվեարկության ժամանակ։ Իսկ եթե հանրաքվեն տեղի չունենա, նախկին համակարգը կարող է շարունակել մանիպուլյատիվ քարոզչությունն՝ իշխանության վարկանիշի շարունակական անկման, Նիկոլ Փաշինյանի վախերի, ռեպրեսիվ միջավայրի և այլ թեմաներով։ Այս համատեքստում տրամաբանական է ենթադրել, որ Հրայր Թոմասյանին ու մյուսներին «զոհաբերելու» են նախկինները։
