Հայաստանում ամերիկյան խոշոր ներդրումների մասին հայտարարելը դեռ վաղ է, հուլիսի 18-ին ասել է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսը՝ նշելով, թե ներդրողները այժմ հետևում են գործարարների նկատմամբ կառավարության քաղաքականությանը և ոչ միայն արտերկրի գործարարների նկատմամբ: Դեսպանը հիշատակել է նաև «Լիդիանի» խնդիրը՝ ասելով, թե ներդրողները հետևում են դրա զարգացմանը: Միացյալ Նահանգների դեսպանի հայտարարությունը բավական հստակ է և վկայում է այն մասին, որ Նահանգների համար դեռևս անորոշ է Հայաստանի նոր կառավարության տնտեսական քաղաքականությունը: Այդ քաղաքականության անորոշության մասին խոսում են նաև շատ փորձագետներ:
Միաժամանակ, օբյեկտիվորեն չափազանց բարդ է ամբողջապես կոռումպացված համակարգից արագորեն անցում կատարել որակապես այլ տնտեսական քաղաքականության, քանի դեռ չեզոքացված չեն նախորդ համակարգի առանցքային սխեմաներն ու մեխանիզմները, որոնք հակառակ դեպքում արգելակելու են որևէ տնտեսական քաղաքականություն: Դեսպանի խոսքում, սակայն, ուշագրավ է թերևս մի նրբերանգ: Դեռևս նախորդ կառավարության, նախորդ իշխանության գործունեության ընթացքում դեսպան Ռիչարդ Միլսը արել էր 8 միլիարդ դոլարի ներդրումային ներուժի մասին հայտնի հայտարարությունը՝ կապված վերականգնվող էներգետիկայի բնագավառի հետ: Այդ հայտարարությունը դարձավ մեծ աղմուկի պատճառ՝ ընկալվելով իբրև 8 միլիարդ դոլար ներդրման ԱՄՆ պատրաստակամություն-ուղերձ: Այդ հայտարարության «գերին» մի կողմից կառավարությունը, իշխանությունը դարձան, մյուս կողմից՝ նաև դեսպան Միլսը:
Բանն այն է, որ երբ նրան տրվեցին ավելի կոնկրետ հարցեր, նա հայտարարեց, որ 8 միլիարդ դոլարի ներուժը դա Հայաստանի կառավարության հաշվարկն է, իսկ դրա իրականացումը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ լինի էներգետիկ ռեգիոնալ շուկայի ազատականացում: Այլ կերպ ասած՝ դեսպանը դիվանագիտորեն հանեց պատասխանատվությունը թե՛ իր, թե՛ միաժամանակ Հայաստանի կառավարության վրայից, տեղափոխելով ռեգիոնալ դաշտ:
Ըստ ամենայնի, դեսպան Միլսը, այսպես ասած, դաս է քաղել 8 միլիարդ դոլարի պատմությունից և այժմ, չնայած կառավարության, իշխանության փոփոխությանը, ձեռնպահ է մնում ներդրումների վերաբերյալ որևէ պատասխանատու հայտարարությունից: Սակայն դա, իհարկե, ավելի նախընտրելի է, քան հայտարարությունները, որոնց վերաբերյալ հետագայում չեն գտնվում համոզիչ ու վստահելի բացատրություններ՝ բացելով արդեն տեղեկատվա-քաղաքական մանիպուլյացիաների դաշտ: Հայաստան-Արևմուտք հարաբերությունն այդ տեսանկյունից գտնվել է բավականին հաճախակի հարվածների դաշտում, և կա խնդիր այդ հարցը դուրս բերել այդ դաշտից:
Այս համատեքստում բավականին հակասական իրավիճակում են հայտնվել Հայաստանում հավատարմագրված արևմտյան երկրների դիվանագետները: Նոր իրավիճակը նրանց ևս դրել է նոր աշխատաոճի անհրաժեշտության առաջ, քանի որ չկա նախկին ելման կետը՝ կոռումպացված իշխանական համակարգը, որն ամեն ինչ դիտարկում էր անձնական կապիտալի պրիզմայով և ըստ այդմ՝ մնում էր կա՛մ գործունեությունը ծավալել ելնելով այդ տրամաբանությունից, կա՛մ չծավալել գործունեություն ընդհանրապես: Այլ կերպ ասած՝ կոմպրոմիսի դիվանագիտության անհրաժեշտությունն այլևս վերանում է, միաժամանակ դրա հետ մեկտեղ վերանում է շատ հարցերում կոռումպացված իշխանության հանգամանքին հղում անելու հնարավորությունը: Այժմ արևմտյան դեսպանները հղում են անում ժամանակին, այսպես ասած՝ նոր իշխանության հետագա քայլերին: Բայց հստակ է, որ ինչքան նոր իշխանությունը չի կարող անընդհատ հղում անել հեղափոխությանն ու իրավապահների աշխատանքին, նույնքան էլ բարդ է լինելու արևմտյան դիվանագետների համար անընդհատ հղում անել հետհեղափոխական «անորոշությանը»:
Ակնհայտ է, որ Հայաստանի նոր իշխանությունն ու Արևմուտքը կանգնած են նոր օրակարգի հրամայականի առաջ: Եվ որքան ուշ ձևավորվի այն ու որքան դանդաղ, այնքան քայքայիչ բնույթ է ստանալու նախորդ իշխանության թելադրած համակարգը: Իսկ դա վտանգավոր է թե՛ Հայաստանի, թե՛ արևմտյան գործընկերների համար:
