Հայաստանը եզակի, յուրահատուկ երկիր է, որտեղ տոնվում է Սահմանադրության օրը, սակայն գրեթե բոլորն են համոզված, որ Սահմանադրությունը պարզապես չի գործում:
Հայաստանում արդեն 21-րդ տարին է՝ նշում ենք Սահմանադրության օրը, 21 տարի է, ինչ ապրում ենք Սահմանադրությամբ: Սահմանադրությունն ըստ էության պետականության չափահասության յուրօրինակ փաստաթուղթ է, որը մենք ունենք, սակայն ակնհայտորեն չունենք «չափահաս պետականության» գիտակցում:
Սահմանադրությունն ընդունել ենք, անգամ հասցրել ենք երկու անգամ ըստ էության գրեթե հիմնովին փոխել, սակայն չի փոխվել մեր հակասահմանադրական գիտակցությունը, որ տեղափոխվել է խորհրդային իրականությունից: Այդ գիտակցությունը չի փոխվել, որովհետև կառավարող «էլիտաները» չեն դրել այդպիսի խնդիր: Սահմանադրությունը նրանց համար եղել է գործիք հասարակության դեմ, ոչ թե հանրային և պետական կյանքը կարգավորելու, կազմակերպելու, հասարակական-պետական համակեցության արդիական կանոններ մշակելու միջոց:
Կառավարող «էլիտաների» համար Սահմանադրությունը եղել է հասարակությանը զսպելու միջոց, մինչդեռ այդ փաստաթուղթը հանրային այն կոնսենսուսն է, որը կոչված է առաջին հերթին զսպել հենց կառավարիչներին, վերահսկել նրանց, դարձնել հաշվետու, դնել ազատության, հավասարության հիմքը: Ու քանի որ «էլիտաների» համար այդ խնդիրը չի եղել կարևոր, ավելին՝ Սահմանադրությունը քանի որ դիտվել է իրականում հենց անհավասարության իրողությունը ամրացնելու միջոց, «էլիտաները» որևէ քայլ չեն արել հասարակությանը սահմանադրական գիտակցության բերելու, սահմանադրական կարգի մտածողություն ձևավորելու ուղղությամբ: Որովհետև այդ դեպքում Սահմանադրությունը չէր լինի թուղթ, որը ենթակա է կամայական մեկնաբանությունների և մանիպուլյացիաների, ինչպես Հայաստանում է արդեն 21 տարի:
Սահմանադրական գիտակցությամբ հասարակություններում, որտեղ մարդիկ եկել են իրավունքի ուժի փիլիսոփայության, Սահմանադրությունն ու օրենքները թուղթ չեն, ոչ աշխատանքային օրվա առիթներ չեն, այլ ուժ են ամեն մի քաղաքացու համար, և լինելով ուժ ամեն մի քաղաքացու համար՝ դրանք դառնում են արդեն նաև պետության ուժն ու անվտանգությունը: Ահա թե ինչու են ուժեղ հենց այն պետությունները, որտեղ Սահմանադրությունը թղթից դարձել է գիտակցություն, իրական կարգ, մտածողություն, որտեղ իրավունքն է ուժ ծնում, ոչ թե հակառակը:
Հայաստանի իշխող համակարգը ունակ չէ լուծելու այդ խնդիրները: Բայց առանց դրանց լուծման հասարակությունն ունակ չէ որակապես բարձր մակարդակի դիմադրողունակ համակարգ ձևավորելու՝ ընդդեմ իշխանական ներկայիս համակարգի, ընդդեմ դրա թելադրած խաղի և կյանքի կանոնների:
Ըստ այդմ, Հայաստանում որակական փոփոխությունները հնարավոր են, եթե ձևավորվեն հանրությանը սահմանադրական գիտակցության, իրավունքի ուժի գիտակցության բերող այլընտրանքային էլիտաներ, իրական էլիտաներ: Այդ ժամանակ հուլիսի 5-ը կդառնա տոն, որը միշտ մեզ հետ է:
