Նախկին արտգործնախարար և նախկին ԲՀԿ-ական Վարդան Օսկանյանը որոշել է անցնել Սահմանադրության նախագծի բովանդակային մասի քննարկմանը: Եվ դա այն ժամանակ, երբ Սահմանադրության նախագիծը քննարկվել և քվեարկվել է խորհրդարանում, իսկ ինքը ո՛չ քննարկմանն է մասնակցել, ո՛չ քվեարկությանը: Մինչ այդ Օսկանյանը դեմ էր սահմանադրական փոփոխություններին ոչ թե բովանդակության հետ կապված տարաձայնությունների, այլ զուտ քաղաքական նկատառումներից ելնելով:
Երեկ Օսկանյանը իր ֆեյսբուքյան էջում սկսել է քննարկել Սահմանադրության նախագծի 89-րդ հոդվածը, որը վերաբերում է խորհրդարանի ձևավորմանը, և խորհրդարանում քաղաքական մեծամասնություն ձևավորելու ընթացակարգին: Օսկանյանը կարծում է, որ այդ հոդվածով հստակ սահմանված չեն կառավարման խորհրդարանական համակարգին անցնելու երաշխիքները, և Սահմանադրության նախագծի ընդունումից հետո կարող է ընդունվել նոր Ընտրական օրենսգիրք, որտեղ կկրկնվի երկրորդ փուլ անցկացնելու դրույթը, ինչը, ըստ Օսկանյանի, կնշանակի, որ Հայաստանն անցնում է ոչ թե կառավարման խորհրդարանական, այլ միակուսակցական, մենաշնորհային կառավարման համակարգի:
Օսկանյանը ճիշտ է համարում գնալ դասական տարբերակով, որի դեպքում, եթե առաջին տեղը գրաված կուսակցությանը չի հաջողվում ձևավորել խորհրդարանական մեծամասնություն, այդ իրավունքը տրվի երկրորդ տեղը գրաված ուժին, ապա երրորդ տեղը գրավածին, իսկ եթե բոլորը տապալվում են, ապա անցկացվեն նոր խորհրդարանական ընտրություններ:
Նախ՝ աշխարհում կան խորհրդարանական կառավարման համակարգի բազմաթիվ մոդելներ, և Օսկանյանի նշածը դրանցից ընդամենը մեկն է: Օրինակ՝ շատ երկրներում փոքրամասնությունները զրկված են միավորվելու և մեծամասնություն ձևավորելու իրավունքից, այսինքն՝ Սահմանադրությունը արգելում է փոքրամասնությանը կառավարություն ձևավորել, ինչը առաջարկում է Վարդան Օսկանյանը, և եթե առաջին տեղը գրաված կուսակցությունը չի կարողանում մեծամասնություն ձևավորել, ապա անցկացվում են խորհրդարանական նոր ընտրություններ:
Բայց կա նաև հարցի մյուս կողմը. եթե Օսկանյանը համարում էր, որ նախագծում ներկայացված տարբերակը լավը չի, և ինքը ունի ավելի կատարյալ տարբերակ, ինչո՞ւ նա դա չէր ներկայացնում խորհրդարանում, որտեղ մի ամբողջ քառօրյա քննարկվում էր նախագիծը: Ընդհակառակը, Օսկանյանը այդ ժամանակ և ընդհանրապես բոյկոտում է խորհրդարանի նիստերը՝ համարելով, որ դա այն տեղը չէ, որտեղ ինքը կարող է ներկայացնել իր դիտարկումները, չնայած շարունակում է մնալ պատգամավոր և աշխատավարձ ստանալ խորհրդարանից:
Այն ժամանակ, երբ խորհրդարանում քննարկվում էր Սահմանադրության նախագիծը, Օսկանյանը բոլորովին այլ դիրքորոշում ուներ: Սեպտեմբերի 17-ին խորհրդարանում Սահմանադրության նախագծի քննարկման օրերին նա իր ֆեյսբուքյան էջում գրեց. «Այլ կերպ ասած՝ մենք ոչ թե խորհրդարանական համակարգի կարիք ենք զգացել, ուստի անխուսափելիորեն հրաժարվում ենք նախագահի պաշտոնից, այլ հակառակ կողմից ենք եկել՝ ուզեցել ենք այդ պաշտոնը վերացնել, հետևապես անխուսափելիորեն անցում ենք կատարում խորհրդարանական համակարգին»:
Ինչպես տեսնում եք, ընդամենը մեկ ամիս առաջ Օսկանյանը համարում էր, որ Սահմանադրության նախագծի ընդունման դեպքում մենք անցում ենք կատարում կառավարման խորհրդարանական համակարգին, մինչդեռ հիմա համարում է, որ անցում ենք կատարում ոչ թե խորհրդարանական, այլ միակուսակցական, մենաշնորհային կառավարման համակարգի:
Օսկանյանը որոշել է փոխել իր դիրքորոշումը Սահմանադրության նախագծի նկատմամբ բացառապես մեկ պատճառով. նա հասկանում է, որ սահմանադրական փոփոխությունները ինչ-որ ենթադրյալ ենթատեքստերով մերժելը որևէ կերպ չի հասկացվում ոչ միջազգային կառույցների և ոչ էլ առողջ բանականության կողմից: Սահմանադրության նախագիծը կարելի է մերժել, եթե կան հիմնավոր վերապահումներ դրա բովանդակության վերաբերյալ: Հենց այդ պատճառով Օսկանյանը որոշել է մտնել բովանդակային քննարկման դաշտ, բայց միայն այն ժամանակ, երբ այդ քննարկումը վաղուց ավարտվել է:
