«Պատասխանատվությունը բառիս բուն իմաստով ընկած է և՛ իշխանության, և՛ քաղաքական ընդդիմության վրա, որն անընդհատ հուսադրելով՝ չի մոբիլիզացվում այնպես, որ կարողանա ինչ-որ խնդիր լուծել»,- Aravot.am-ի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց ազգագրագետ Հրանաշ Խառատյանը՝ վերլուծելով հայաստանցիների շրջանում արտագաղթի ցանկության մեծ տոկոսի պատճառները:
Նշենք, որ ըստ Gallup կազմակերպության անցկացրած հարցումների՝ հետխորհրդային 12 երկրներից Հայաստանի բնակչությունը ամենաշատն է հակված արտագաղթելուն: Հարցված հայաստանցիների 40 տոկոսն ասել է, որ կարտագաղթեր:
Տիկին Խառատյանը կարծում է, որ 40 տոկոսը դեռ մի բան էլ նվազեցված ցուցանիշ է: Հարցին՝ արդյոք իրենց ուսումնասիրություններն է՞լ են ցույց տալիս, որ արտագաղթի հիմնական պատճառները սոցիալ-տնտեսական խնդիրներն են ու երեխաների ապագան, ինչպես հարցման արդյունքում է պարզվել, տիկին Խառատյանն այսպես պատասխանեց. «Երեխայի ապագա բառակապակցությունն ամեն ինչ է պարունակում՝ երեխայի կրթություն, սոցիալիզացիա, երեխայի կարիերա և այլն: Սրանք բոլորը տարբեր պատճառներ են: Դա պարունակում է սոցիալական և քաղաքական խնդիրներ, որոնք մեր երկրում չեն լուծվում: Այդպիսին է արդարության խնդիրը, տեսնում են՝ անարդար վիճակում է երեխան, ուստի արտագաղթում են երկրներ, որտեղ ավելի լավ արդարություն չկա, բայց միևնույն է՝ հակված են ընդունել ուրիշի, քան իր միջավայրի անարդարությունը: Մեր արտագաղթը հաճախ հղում են ազգային խառնվածքին, բայց իրականում պատմությունից էլ գիտենք, որ արտագաղթի պիկերը համապատասխանում են օտարների նվաճումներից հետո մեր երկրում հաստատված նոր բռնություններին՝ հարկային բեռ, ֆիզիկական գոյության տագնապներ: Իսկ այդ բոլորն այսօր մեր երկրում կա: «Հարսնաքար» գնաս՝ կտան մարդու գլուխը կջարդեն, քաղաքական պատճառներով կտան, կսպանեն: Մեր երկրում պատմությունից հայտնի զավթված երկրի իրավիճակն է. ընդերքը՝ երկիրը տակից-վրայից զավթված է, մարդկային ռեսուրսը գերշահագործվում է: Իսկ այս պայմաններում մարդիկ միշտ են արտագաղթում: Եվ սա անվանել ավանդույթ կամ ազգային խառնվածք՝ մեծագույն ամոթալի երևույթ է: Մենք մեր երկիրը գաղութացրել ենք և դրանից ազատվելու ձգտումն անվանում ենք ավանդույթ»:
«Այ Փի էս Սի»-ի տնօրեն, սոցիոլոգ Հովհաննես Գրիգորյանը թերթի հետ զրույցում ասաց, որ նույն հարցի վերաբերյալ իրենց կատարած ուսումնասիրությունները արձանագրել են մոտավորապես նույն՝ 42 տոկոսը ու մանրամասնեց. «Նմանատիպ հարցով նույն պատասխանն ենք ստանում: Չգիտեմ՝ իրենք ինչ մեթոդաբանություն են օգտագործել, ինչպես են հարցը ձևակերպել, այնուամենայնիվ՝ հիմքեր չունեմ արդյունքների վրա կասկածելու: Մի տասը օրից կհրապարակենք մեր ուսումնասիրության արդյունքները, մեզ մոտ էլ տնտեսական և սոցիալական պատճառները գերակայող են»:
