Հայաստանում բավական աժիոտաժ է առաջացրել պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ Դավիթ Տոնոյանի՝ ԱՄՆ-ում արած հայտարարությունն այն մասին, որ Միացյալ Նահանգները կօգնի ապահովել զինադադարը հայ-ադրբեջանական սահմանում:
Այս հայտարարությունն ըստ էության վկայում է տարածաշրջանային նոր իրավիճակի մասին, որը եթե նկարագրենք մեկ նախադասությամբ, ապա կնշանակի, որ տարածաշրջանում Միացյալ Նահանգներն է հանդես գալիս որպես անվտանգության երաշխավոր: Սա ըստ էության Ռուսաստանի դերն էր, որը այժմ ստանձնում է Նահանգները:
Միամիտ կլինի կարծել, որ այս դերի հարցում Նահանգները պայմանավորվել է Հայաստանի հետ: Հայաստանն ընդամենը արձանագրել է նոր իրողությունը հայտարարությամբ, որը, ամենայն հավանականությամբ, արվել է և ԱՄՆ-ի, և Ռուսաստանի համաձայնությամբ ու հավանությամբ, այլապես Երևանը հազիվ թե որևէ մակարդակի հայտարարությամբ գնա որոշակի առճակատման Ռուսաստանի հետ:
Եվ ուրեմն՝ Հայաստանն արձանագրում է ԱՄՆ-Ռուսաստան մակարդակում առկա պայմանավորվածության մասին: Թե ինչ ժամանակային և տարածական կտրվածք է պարունակում այդ հայտարարությունը՝ մանրամասներ չկան, իհարկե: Սակայն պետք է ենթադրել, որ խոսքը առնվազն միջնաժամկետ հեռանկարի մասին է, քանի որ ակնհայտորեն պայմանավորված է մի շարք գործընթացներով, որոնք ինքնին միջնաժամկետ են առնվազն:
Խոսքը և՛ ԱՄՆ-Ռուսաստան հարթությունում գործընթացների մասին է, և՛ մի շարք այլ, օրինակ՝ ԱՄՆ-Իրան, Թուրքիա-քրդեր-ԻԼԻՊ: Այս բոլոր ուղղություններով զարգացումները առնվազն միջնաժամկետ բնույթ են ունենալու, ինչն էլ իր հերթին հուշում է, որ ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունը, որի համաձայն՝ Նահանգներն է ըստ էության վերցնում կառավարման վահանակը տարածաշրջանային անվտանգության հարցում ևս միջնաժամկետ է առնվազն:
Սակայն սրա հետ մեկտեղ շատ կարևոր է, թե հատկապես ինչ է ենթադրում նոր իրավիճակը: Դա ենթադրում է կառավարելի ապակայունությո՞ւն, թե՞ ապակայունացման բացառում: Սա հարց է, որը շատ կարևոր է մասնավորապես Հայաստանի վարքն ու անելիքները որոշելու համար:
Մի բան պարզ է՝ եթե Հայաստանը շարունակի այնպես, ինչպես մինչ այժմ՝ և՛ արտաքին քաղաքական, և՛ տնտեսական քաղաքականության առումով, ապա նոր իրավիճակը Հայաստանի համար կշարունակի ունենալ ընդամենը հին հետևանքները:
