«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է կինովավերագրող, «Ելք» շարժման նախաձեռնող Վարդուհի Սիմոնյանը:
– Դուք «Ելք» շարժման նախաձեռնողների անունից բոլոր կուսակցություններին կոչ էիք արել դիրքորոշում հայտնել հանուն Վանո Սիրադեղյանի` հայրենիքում ապրելու իրավունքի. ո՞ր քաղաքական ուժերն արձագանքեցին, և ի՞նչ զարգացումներ կան այս պահին:
– Կարելի է ասել, որ բոլոր կուսակցություններն էլ արձագանքել են՝ ուղղակի կամ անուղղակի: ՀԱԿ, Դաշնակցություն, «Օրինաց երկիր», ՔԴՄ, անգամ ՀՀԿ-ական Գալուստ Սահակյանն է բավականին պերճախոս արտահայտվել Վանո Սիրադեղյանի մասին: Բայց առանձին կուսակցական գործիչների վախ-վիշը դեռևս կուսակցության ամբողջական դիրքորոշում չէ: Ավելին ասեմ` եթե այդ կուսակցականները չեն կարողանում իրենց հարազատ կառույցներում պնդել ու անցկացնել իրենց տեսակետը, ապա թող բարի լինեն` իրենք սահմանեն հարազատ կուսակցության բնույթը:
Ընդհանրապես` մեկ առաջնորդի փողի և կապրիզների վրա հենված հոծ զանգվածը փակ ցիկլ մտած ցեղախումբ է ընդամենը, ոչ թե քաղաքական կառույց: Իմիջիայլոց, այս հարցում անխոս հարսի հլու-հնազանդությամբ աչքի ընկավ միայն «Բարգավաճ Հայաստանը»: Այս կուսակցությունում չգտնվեց գոնե մեկը, որի ռիսկը բավականացներ ու գոնե իր հեղինակավոր այլընտրանքային կարծիքը հայտներ պետության հիմնադիրներից մեկի` մեծատաղանդ գրողի մասին: Սակայն լռությունն էլ արձագանք է, հստակ դիրքորոշում, ուստի համարենք, որ նրանց տեսակետն էլ արտահայտված է: Եվ չմոռանանք արձանագրել, որ միայն «Ազատ դեմոկրատներն» էին, որոնց քաղաքական հասունությունը բավականացրեց քաղխորհրդի որոշմամբ պաշտոնապես միանալ հանուն Վանո Սիրադեղյանի վերադարձի ստորագրահավաքին, որն այսօր արդեն մոտենում է 9 հազարին:
Մի բան էլ ավելացնեմ՝ քաղաքականության մեջ մի 4,5 գաղափարախոսություն կա ընդամենը. թե մեր ձեռներեցները ոնց են հաջողացրել մի 80 կուսակցություն ծնել էս մի բուռ հողի վրա` ես չգիտեմ, բայց մի բան հաստատ գիտեմ` օր առաջ այդ դուքանչիներին պիտի աբորտ անել և հասարակական օրգանիզմը նախապատրաստել առողջ սերնդափոխության:
– Ո՞րն է ելքը, ի՞նչ եք պատրաստվում անել այդ 9 հազար ստորագրություններով, մանավանդ` քաղաքական դաշտի արձագանքը սա է ընդամենը:
– Հասարակությունից, նրա իրական պահանջներից կապը կտրած քաղաքականությունը հիվանդ է: Հիմա եթե մեր հիվանդի կլինիկան ցույց է տալիս վարքի շեղումներ, վեգետատիվ հստակ ախտանշաններ, ի՞նչ պիտի անենք: Բանականության շեղումներով հիվանդ պոպուլյացիայի 99 տոկոսը հրաժարվում է բուժումից: Բայց ի՞նչ են անում նրա հետ, իհարկե` զոռով դեղուդարմանի են կապում, հակառակ դեպքում՝ սրանք ամեն պահի պատրաստ են ինքնասպանության:
Մենք քաղաքական կոչված ուժերի համար հասարակական պահանջ ենք ձևակերպել, թող բարի լինեն` մեր երկրի մտավոր ընտրախավի պահանջին արձագանքեն, 9 հազար մարդու պատասխան տան, իսկ եթե հրաժարվում են հասարակության հետ համագործակցել, ուրեմն գնում են ինքնասպանության:
Վանո Սիրադեղյանի նկատմամբ քաղաքական հաշվեհարդար է եղել, ով կարող է ինձ հակառակում համոզել: Ես չէի ուզի, որ մենք արդարադատություն հայցենք երկրից դուրս` չնայած իրերի դրությունն արդեն ստիպում է այդ ուղղությամբ էլ մտածել: Ոչ մի բարեկեցություն ու զարգացում չի կարող ունենալ այն երկիրը, որը կորցրել է իր բարոյական արժեհամակարգը: Իսկ այսօրվա քաղաքական առաջնորդները, ես կասեի՝ վոժդերը, չեն կարող երկրին վերադարձնել կորցրած բարոյական դիսկոնֆորտը, որովհետև մի բան տալու համար այդ բանն ունենալ է պետք:
– Այդ դեպքում ո՞րն է ելքը:
– Հայաստանը դուրս է նետված նոր աշխարհակարգի քարտեզից և այնտեղ կարող է վերադառնալ մի դեպքում՝ եթե կարողանա քաղաքակրթական արժեքներ ստեղծել և ապացուցել աշխարհին, որ ինքը խելագար ու հանցագործ չէ, և հարկ չկա նրան մեկուսացնել համայն աշխարհից: Վանո Սիրադեղյանի ասած՝ Հայաստանի լքված իշխանությունը կրում է այն պատիժը, ինչին արժանի է վատաբարո կինը, որը մեկի հաշվին ապրում է, բայց «աչքը դուրս» է պահում: Կարդացեք նրա «Հայի վերջին խելքը» հրապարակախոսությունը, ուր Վանոն սրանից մի տասնամյակ առաջ էր մեզ զգուշացրել, որ Հայաստանին ոչ ադեկվատության պատճառով իջեցնելու են քաղաքակրթության ավտոբուսից: Մարդը հստակ գրել էր, որ մեզ պիտի անհանգստացնի ոչ թե Հայաստանի հետ կապված Արևմուտքի ծրագրերի առկայությունը, այլ դրանց բացակայությունը։ Ավելի ճիշտ` տարածաշրջանում իր ծրագրերի գծով գործակիցների ցանկից Հայաստանին հանած լինելու փաստը: Բառացի այսպես էր ձևակերպել. «Որևէ երկրով զբաղվում են այն ժամանակ, երբ այդ երկրի ժողովուրդը ուզում է զբաղվել իր ապագայով»:
– Ի՞նչ կցանկանայիք ասել Վանո Սիրադեղյանին:
– Կուզեի ներողություն խնդրել նրանից, որ ևս մի տարով հետաձգվեց նրա գալը, և ես որպես քաղաքացի` չկարողացա հասնել նրան, որ ինքն առանց քաղաքական հետապնդման ապրի իր հիմնադրած պետության մեջ: Եվ շատ կուզեի նրան նվիրել Սամվել Մկրտչյանի և Լևոն Խեչոյանի վերջին գրքերը, որ նա մեզնից հույսը լրիվ չկտրի:
