Խորհրդարանն այս քառօրյայում քննարկելու է Ընտրական օրենսգրքում փոփոխությունների միանգամից երկու նախագիծ: Երեկ սկսվեց ԸՕ-ի՝ իշխող կոալիցիայի հեղինակած տարբերակի քննարկումը:
Նկատենք, որ կոալիցիան իր նախագիծը քննարկման է դրել առանց սպասելու Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակացությանը: Թեև նախագիծն ուղարկել են Վենետիկ, սակայն պատասխանը դեռ չեն ստացել: Ավելին` ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ, ՀՀԿ-ական Հովհաննես Սահակյանի տեղեկացմամբ, իրենք հուսով են, որ երրորդ ընթերցման ժամանակ արդեն կունենան Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակացությունը:
Ուշագրավ է, սակայն, մեկ այլ հանգամանք. երբ ԸՕ աշխատանքային խումբն աշխատում էր նախագծի վրա, իշխանական գործիչները հայտարարում էին, թե պատրաստ են քննարկել նաև ընդդիմության առաջարկները: Սակայն, պարզվեց, այդ ամենն արվում էր քարոզչական նպատակներով, և ընդդիմության առաջարկների մի մասն այդպես էլ տեղ չի գտել նախագծում: Ուստի, ինչպես մեզ հետ զրույցում ասաց ԱԺ ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Վահան Հովհաննիսյանը, իրենք ներկայացրել են սեփական նախագիծը: «Բացարձակապես հաշվի չեն առնվել մեր կարևոր, սկզբունքային առաջարկները: Կոսմետիկ հարցերում կարող է որոշ նմանություններ լինեն մոտեցումների մեջ, բայց կարևորագույն, կարդինալ հարցերում ինչպես անել, որ Հայաստանում ընտրությունները չկեղծվեն, և արդյունքում լեգիտիմության դեֆիցիտ կամ լեգիտիմության նկատմամբ կասկած որպեսզի չառաջանա, դրել ենք մեր նախագիծը», – ասաց Վահան Հովհաննիսյանը: Դաշնակցությունն, օրինակ, առաջարկում է, որպեսզի հրապարակվեն ընտրողների կողմից ստորագրված ցուցակները` համոզված, որ այդպես հնարավոր կլինի վերահսկել մահացած կամ ՀՀ-ից բացակայող քաղաքացիների փոխարեն քվեարկելու դեպքերը:
Սակայն այս առաջարկը մերժվել էր կոալիցիայի կողմից անձնական կյանքի գաղտնիության նկատառումից ելնելով՝ միգուցե քաղաքացին չի ցանկանում, որպեսզի ուրիշներն իմանան՝ մասնակցե՞լ է ինքը քվեարկությանը, թե՞ ոչ: Բացի այդ, ՀՅԴ-ն առաջարկում է ամրագրել թեկնածուների և կուսակցությունների կողմից պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների գույքի, տրանսպորտային և այլ միջոցների օգտագործման արգելքը: Դաշնակցությունը նաև առաջարկում է, որպեսզի քվեարկության գործընթացում խախտումներ նկատելու և հայտնաբերելու դեպքում հանձնաժողովի անդամները պարտադիր արձանագրեն դրանք. «Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ այն արձանագրում է, ապա հանձնաժողովի մյուս անդամները կամ պետք է ստորագրեն այն, կամ հրաժարվելու դեպքում` գրավոր ներկայացնեն չստորագրելու պատճառներն ու հիմնավորումները»:
ՀՅԴ նախագծում առաջարկված է, որպեսզի ընտրական հանձնաժողովները կազմվեն իշխանություն-ընդդիմություն հավասար համամասնությամբ: Ըստ ՀՅԴ առաջարկի՝ չորս անդամ պետք է նշանակվեն ԱԺ ընդդիմադիր խմբակցություններից, չորս անդամ՝ իշխանականներից: ՀՅԴ խմբակցության քարտուղար Արտյուշա Շահբազյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ եթե հետագայում ԱԺ խմբակցությունը փոխի իր դիրքորոշումը, պետք է հրաժարվի ԸՕ իր տեղերից, և այնուամենայնիվ, իշխանություն-ընդդիմություն հարաբերակցությունը պահպանվի: Թեև նման ձևակերպմամբ դրույթ ամրագրված չէ նախագծում, սակայն, ըստ Շահբազյանի, ձևակերպումը, որ հանձնաժողովում իշխանություն-ընդդիմություն հավասար հարաբերակցություն պետք է լինի, նման իրավիճակներում այդպիսի լուծում է ենթադրում:
Իսկ ահա կոալիցիան առաջարկում է ընտրական հանձնաժողովների ձևավորման այլ կարգ. ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Դավիթ Հարությունյանի ներկայացմամբ, ԿԸՀ-ն նախատեսված է, որ բաղկացած լինի աշխատանքային փորձ ու մասնագիտական պատրաստվածություն ունեցող 7 անդամներից, որոնցից 4-ին կնշանակի հանրապետության նախագահը, իսկ մյուս երեքին՝ յուրաքանչյուրը մեկ թեկնածու, կներկայացնեն Մարդու իրավունքների պաշտպանը, Փաստաբանների պալատի նախագահը և Վճռաբեկ դատարանի նախագահը:
Նախագծում սահմանված են նաև չափորոշիչները, որ ԿԸՀ 7 անդամներից առնվազն երկուսը պետք է լինեն իրավաբաններ, իսկ երկուսը` կանայք: Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովը օրինագծով առաջարկվում է կազմավորել այսպես` մեկական անդամ նշանակում են ԱԺ ներկայիս հինգ խմբակցությունները, Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը և հանրապետության նախագահը: Դավիթ Հարությունյանն ասաց, որ իրենց նախագծում փորձել են լուծում տալ նախընտրական շրջանում բարեգործության իրականացման հարցին և առաջարկում են, որ այն բարեգործական կազմակերպությունները, որոնց անվանումները կարող են նմանեցվել կամ որոնք կարող են ասոցացվել կամ նմանեցվել որոշակի թեկնածուների կամ կուսակցությունների, իրավունք չունենան նախընտրական քարոզչության ժամանակ բարեգործություն իրականացնելու: Հիշեցնենք, որ ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանն ունի «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամ:
Կոալիցիայի նախագծով թույլատրվում է, որպեսզի տեսանկարահանվի ընտրական ողջ պրոցեսը: Սակայն նկարահանումները պետք է կատարվեն այնպես, որ չխախտվի ընտրական գաղտնիության սկզբունքը: «Այս օրենսգիրքն էականորեն տարբերվում է նախորդներից», – ասաց Դավիթ Հարությունյանը:
«Ժամանակ» օրաթերթ
