Օրերս համացանցոում հայտնվեց ադրբեջանական մեդիա դաշտի մի հոդված, որտեղ հեղինակը գրում էր, որ ադրբեջանցիները ըստ էության ապրում են միայն մի մոտիվով` հետ չմնալ հայերից և ամեն հարցում գերազանցել նրանց: Հեղինակն իր հոդվածում հեգնում էր ադրբեջանական հասարակական-քաղաքական, մշակութային շրջանակների այդ կերպը: Ընթերցելիս բավական նմանություն ես գտնում հայկական իրականության հետ: Հայ ժողովուրդն էլ կարծես թե ապրում է այսպես ասած թուրքերի ինադու: Մենք ուրախանում ենք թուրքերի կամ ադրբեջանցիների անհաջողություններով, և ոգևորվում ենք նրանց անհաջողություններից: Միգուցե ադրբեջանցիների մոտ այդ ամենը շատ ավելի հիվանդագին չափերի է, մեզ մոտ պակաս, կամ մեզ մոտ ավելի, նրանց մոտ պակաս: Սա էական չէ:
Էական է այն, որ մենք կյանքը, աշխարհը, իրականությունը կարծես պատկերացնում ենք նույն կերպ, նույն արժեհամակարգով, մտածողության նույն հիմքով, պատկերացումների նույն պրիզմայով: Ու բնական է, որ այս պարագայում առավելություն ունենալու է այն կողմը, որը որ շատ փող ունի, մեծ տնտեսական ռեսուրս, նյութական բազա: Ու սա կյանքի օբյեկտիվ իրականությունն է: Ահա թե ինչու հայ ժողովրդի առջև կա մի պարզ խնդիր, որի ձևակերպումն ու ընկալումը, ըստ էության, շրջադարձային նշանակություն կարող է ունենալ թե՛ Հայաստանի, թե՛ հայության կյանքում. մենք պետք է դադարենք ի հեճուկս թուրքերի ապրելուց, մենք պետք է մեր համար սահմանենք պետական-ազգային առաջնահերթություններ, կողմնորոշիչներ, ու դրանց սահմանման գործում Թուրքիան կամ Ադրբեջանն ամենևին էլ շարժիչ ուժ պետք է չլինեն:
Եվ դա կլինի մեր լավագույն հակաքայլը, որ կարող ենք անել մեր պետականությանը լուրջ մրցակցություն թելադրող Թուրքիայի և Ադրբեջանի դեմ: Քաղաքակրթական, մտածողության ավելի բարձր մակարդակի ելնելու դեպքում միայն մենք կարող ենք չեզոքացնել ադրբեջանական, կամ թուրք-ադրբեջանական տնտեսական, ֆինանսական ահռելի առավելությունը: Մենք պետք է դառնանք այլ տեսակի, այլապես նույնը մնալու դեպքում մրցակցության ելքը որոշվելու է ֆիզիկական չափումներով՝ տնտեսության ծավալ, զենքի քանակ, փող և այլն:
Երբ այսօր շատերն ասում են, թե այդ քանակական առավելությունը կար նաև 1990-ականների պատերազմում, բայց մենք հաղթեցինք, դա չի նշանակում, թե քանակն այդուհանդերձ որոշիչ չէ: Այդ ժամանակ մենք հաղթեցինք, որովհետև տեսակով ուրիշ էինք դարձել կամ դառնում, այդ պրոցեսում էինք, ու մենք տեսանք դրա արդյունքը: Սակայն արդյունքը տեսնելով հանդերձ, ըստ էության ամբողջությամբ չգիտակցեցինք, ու պրոցեսն ինչ որ պահից ընդհատվեց, իսկ վերջին տասնամյակում սկսվեց լիակատար հետընթացը դեպի «ելման դիրք»: Մեր միջի նոր տեսակը մղվեց հետ, ճնշվեց, փակվեց, մեկուսացվեց, հեռացավ: Բայց ներկայումս Հայաստանն ապրում է մի ժամանակաշրջան, երբ այդ ուրիշ տեսակը նկատելիորեն ակտիվացել է և ինքնադրսևորվում է: Այն ցրված է հասարակական-քաղաքական տարբեր սեգմենտներում, առայժմ գործողությունները հիմնականում կենտրոնախույս են:
Բայց, ինչպես ասում են, սառույցը հալվում է, և մեր երկրում տեղի ունեցող գործընթացներում այդ նոր տեսակը փորձում է ավելի ու ավելի տեսանելի դերակատարում ստանձնել: Հայաստանի շանսը դա է, այլ ոչ՝ ռուսական զենքը, ոչ՝ ռուսական երաշխիքները, ոչ՝ ինչ-որ միջազգային այլ երաշխիքներ: Հայաստանի շանսը նոր տեսակն է, քաղաքացու տեսակը, իրավունքի և ազատության ուժը զգացող տեսակը: