«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Վրաստանի Հանրապետական ինստիտուտի տնօրեն, վրաց փորձագետ Իվլիան Խաինդրավան:
– Պարոն Խաինդրավա, Վրաստանի նորընտիր նախագահ Գեորգի Մարգվելաշվիլին իր պաշտոնավարումը սկսեց Ադրբեջան և Թուրքիա պաշտոնական այցերով: Նրա այցը Ադրբեջան նախատեսվում էր դեռևս անցյալ տարի, սակայն ինչ-ինչ պատճառներով այն հետաձգվեց մինչև փետրվար: Կարծիքներ են շրջանառվում, որ Հայաստանը երբեք այսքան անտեսված չի եղել Վրաստանի նորընտիր իշխանությունների կողմից, որքան հիմա: Ինչո՞վ եք բացատրում նկատելի հետընթացը:
– Ես չեմ կարծում, որ Հայաստանը հիմքեր ունի «Վրաստանի իշխանությունների կողմից իրեն անտեսված» զգալու՝ միտումնավոր նման բան չէր կարող որոշվել: Հիշեցնեմ, որ Վրաստանում իշխանության փոփոխությունից հետո Իվանիշվիլին իր առաջին այցերից մեկը կատարեց հենց Երևան: Նրան հետևեցին մի շարք այլ այցեր ևս՝ Երևան այցելեցին Վրաստանի ԱԳ, պաշտպանության, էկոնոմիկայի, եվրաինտեգրման նախարարները, որպես Վրաստանի ներքին գործերի նախարար՝ Երևան այցելեց նաև Վրաստանի ներկայիս վարչապետ Գարիբաշվիլին: Դեկտեմբերի կեսերին Ալավերդիում կայացավ Հայաստանի ու Վրաստանի խորհրդարանների պատվիրակությունների բավական ներկայացուցչական կազմերի հանդիպումը, զուգահեռաբար ոչ պաշտոնական ձևաչափով հանդիպեցին խորհրդարանների խոսնակները, իսկ ոչ պաշտոնական ռեժիմը ավելի արդյունավետ է ամուր կապեր հաստատելու տեսանկյունից, քան պաշտոնականը:
Ինչ վերաբերում է Վրաստանի նախագահի՝ Թուրքիա կատարած այցին, ապա անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ Թուրքիան ևս մեր ուղղակի հարևանն է, որի հետ դինամիկ կերպով զարգանում են հարաբերությունները տարբեր ոլորտներում: Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է, իսկ Վրաստանը վաղուց է ձգտում միանալ այդ միությանը, որպեսզի ամրապնդի իր ազգային անվտանգությունը: Չէ՞ որ Վրաստանը չի «խանդում» Հայաստանին, երբ ՀՀ նախագահը պարբերաբար այցելում է Մոսկվա, որի հետ Թբիլիսին այնքան էլ լավ հարաբերություններ չունի: Այս առումով, ի դեպ, աննկատ չմնաց մասնավորապես Վլադիմիր Պուտինի՝ վերջերս ՀՀ կատարած այցը, որը մեկնարկեց ոչ թե մայրաքաղաքից, այլ Գյումրիում տեղակայված ռուսական ռազմաբազայից:
Ի վերջո՝ պետք է հաշվի առնել, որ Վրաստանում սահմանադրական փոփոխություններից հետո նախագահի պաշտոնը զգալիորեն դարձել է արարողակարգային, այդ պատճառով էլ Մարգվելաշվիլիի՝ Թուրքիա կատարած այցի ընթացքում առանցքային տեղ հատկացվեց մշակութային ոլորտում համագործակցությանը:
– Պարոն Խաինդրավա, Վրաստանի նոր իշխանություններից Հայաստանը ի՞նչ կարող է սպասել՝ երկկողմ հարաբերությունների առումով:
– Հայաստանը կարող է սպասել բարիդրացիական հարաբերությունների խորացման կուրսի շարունակություն: Վրաստանում արմատավորվում է քաղաքական իրավահաջորդությունը, և այն առաջին հերթին վերաբերում է արտաքին քաղաքականությանը: Վրաստանի եվրաատլանտյան կողմնորոշումը մնում է անփոփոխ արդեն 15 տարի՝ գրեթե նույնքան, որքան մեր հարևանների հետ համագործակցությունը: Քիչ հավանական է, որ Հայաստանը հիմքեր ունի կասկածելու, հուսով եմ՝ նույնը նաև հակառակ դեպքում է:
– ՀՀ իշխանություններն ընտրեցին ռուսական ինտեգրացիոն պրոյեկտների ուղղությամբ զարգացումը, իսկ Վրաստանն արդեն նախաստորագրել է ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը: Ակնհայտ է, որ այս հակադրվող ուղղությունները չեն կարող դրականորեն անդրադառնալ հայ-վրացական հարաբերությունների վրա: Ինչպե՞ս պետք է ՀՀ-ի և Վրաստանի իշխանությունները կարողանան համատեղել այս հակադրվող ինտեգրացիոն ուղիները ու լավ հարաբերությունները:
– Սեպտեմբերի 3-ն ինձ համար ամենաուրախալի օրը չէր, ամենաուրախալի օրը չէր նաև իմ այն հայրենակիցների համար, ովքեր հետևում են Հարավային Կովկասի քաղաքական դինամիկային: Չէի ասի, որ դա շոկ էր, քանի որ անվտանգության ոլորտում Հայաստանի խնդիրների առանձնահատկությունը տեղ էր թողնում նաև նման որոշման համար:
Բայց ես ինձ դեմ կգնայի, եթե չասեի, որ մեր երկրների զուգահեռաբար ընթացքը դեպի ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիր մեր երկրների առջև համագործակցության լայն դաշտ կբացեր: Ի դեպ, համագործակցություն՝ ժամանակակից, եվրոպական, իրապես գործակցային բնույթի: Սեպտեմբերի երեքից հետո ստեղծված իրավիճակում պետք է փնտրել ու գտնել երկկողմ համագործակցության պահպանման եղանակներ, և ես հույս ունեմ, որ մեր երկրների ինչպես գործադիր, այնպես էլ օրենսդիր մարմիններն արդեն աշխատում են գործող խնդիրների վերացման ուղղությամբ: Ավելին՝ ես վստահ եմ, որ մեր եվրոպացի գործընկերները պատրաստ են տրամադրել անհրաժեշտ փորձագիտական օգնությունը՝ ելնելով եվրոպական երկրների փորձից և պրակտիկայից:
Մեր սերտ հարևանությունը անփոփոխ ու մշտական գործոն է: Մենք չենք կարող չհամագործակցել բիզնեսի, հաղորդակցությունների, էներգետիկայի, բնապահպանության ոլորտներում, մենք չենք կարող չհասկանալ, որ հետաքրքրված ենք միմյանց անվտանգությամբ, և այդ հասկացությունը պետք է ինստիտուցիոնալիզացնել. որքան էլ անեկդոտներ հորինենք միմյանց մասին՝ հայերին մշակութապես, մենթալիտետային իմաստով որևէ նման ազգ չկա՝ բացի վրացիներից: Չպետք է թույլ տանք, որ որևէ մեկն այս փաստը կասկածի տակ դնի:
