Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում Արմեն Բեկթաշյանի նախագահությամբ շարունակվեց Թևոսիկի եղբոր սպանության կազմակերպման, այդ սպանությունը կատարողին սպանելու և ապօրինի զենք, զինամթերք ձեռք բերելու, պահելու, կրելու, գործադրելու համար մեղադրվող Իսրայել Սարգսյանի գործի դատական քննությունը:
46-ամյա Իսրայել Սարգսյանը մեղադրվում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 38-104 հոդվածի 2-րդ մասի 8-րդ, 104 հոդվածի 2-րդ մասի 11-րդ կետերով և 235 հոդվածի 1-ին մասով:
Ըստ մեղադրանքի՝ Իսրայել Սարգսյանը կազմակերպել և օժանդակել է Մովսես Ներսիսյանի կողմից Արթուր Սաֆարյանի սպանության կատարմանը, ապա այդ հանցանքը թաքցնելու նպատակով կյանքից զրկել է սպանության կատարող Մովսես Ներսիսյանին:
Բացի այդ, Իսրայել Սարգսյանը, ըստ մեղադրանքի, ապօրինի ձեռք է բերել, կրել ու գործադրել է «ՏԿ» մոդելի ատրճանակ, փամփուշտներ և այլ ռազմամթերք:
Գործից անջատված մասով՝ սպանության մասին իմանալ-չհայտնելու մեղադրանքով մեղադրյալի կարգավիճակ ունեցող Տիգրան Ասատրյանը ներկայացել էր դատարան՝ լրացուցիչ հարցաքննության:
Նա վրդովված էր նախորդ դատական նիստում ամբաստանյալի, նրա շահերի պաշտպանի հնչեցրած հայտարարություններից և հենց սկզբում ասաց. «Երբ դատարանը կանչում է, ես ներկայանում եմ: Այնպիսի տպավորություն է ստեղծվել, թե ես խուսափում եմ: Ես ոչ մի բանից չեմ խուսափում, դատարանը կանչել է, ներկայացել եմ, բայց հայտարարում եմ՝ պնդում եմ նախաքննական ցուցմունքներս, հրաժարվում եմ ցուցմունք տալուց և հարցերին պատասխանելուց»:
Մեղադրողը, տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչները հարցեր չտվեցին:
Ասատրյանին սկսեց հարցեր տալ ամբաստանյալ Իսրայել Սարգսյանը: Նա ասաց. «Ստեղ թատրոն չի գնում, չնայած թատրոն է ստեղծվել: Քո ցուցմունքների հիման վրա են ինձ ձերբակալել ու պահում են… Մոսոն սպանված չի, դա մի կողմ եմ դնում: Իսկ Արթուրի սպանության պահով հարցեր ունեմ… Եթե ճիշտ տղա ես, ինչո՞ւ հարցերին չես պատասխանում… Դո՛ւ ես ինձ համար գերեզմանի փոս փորել, ո՞վ պտի հարցերիս պատասխանի…»:
Ամբաստանյալը հարցրեց՝ Արթուրի սպանությունից հետո դեպքի վայրի զննության ժամանակ Ասատրյանն ինչպե՞ս է հայտնաբերել քիլերի ձեռնոցն ու հրազենը, դրանք ի՞նչ ձեռնոց ու հրազեն էին. «Դու տենց բեսամտ շահագրգռվա՞ծ էիր Արթուրի սպանության բացահայտման հարցով…»:
Ամբաստանյալը տարակուսանք հայտնեց, որ Ասատրյանը դեպքի վայրում, Արթուրի կատարած առևտրի ցելոֆանների մոտ գտել է նաև Արթուրի մեքենայի՝ «Պրադոյի» բանալիները, դրանք դրել է գրպանը:
Տիգրան Ասատրյանը պատասխանեց, թե բանալիները քիչ անց հանձնել է ոստիկաններին:
Այնուհետև Իսրայել Սարգսյանը հարցրեց, թե ինչո՞ւ է Տիգրան Ասատրյանը մոնտաժելու տվել իրենց խոսակցության ձայնագրությունը: Այդ խոսակցության ժամանակ է իբր ինքը խոստովանել, որ կազմակերպել է Թևոսիկի եղբոր՝ Արթուրի սպանությունը: «Ո՞վ ա մոնտաժել ձայնագրությունը, կանչեք դատարան, նա հետաքրքիր բաներ կասի… Դու, Տիգրա՛ն, ասում ես, թե շատ բան մոնտաժվել է, որովհետև կապ չի ունեցել Արթուրի սպանության հետ: Մենք խոսել ենք երկու ժամ, որտե՞ղ է լրիվ ձայնագրությունը: Էդ ձայնագրությունը միակ ապացույցն ա, որ ես հիմա ստեղ եմ: Ոչ ոք չի կարա ինձ մեղադրի Արթուրի սպանության համար, իսկ Մոսոն ողջ-առողջ ա, ես դա մի օր կապացուցեմ: Միակ անուղղակի ապացույցը ձայնագրությունն ա, որի տասը տոկոսն ա ջրի երես հանվել, մնացածը թաքցված ա, ինչո՞ւ ամբողջ ձայնագրությունը չես ներկայացրել նախաքննական մարմնին… Խի՞ իմ գլխին սարքիր, բերիր ստեղ…»:
Տիգրան Ասատրյանը նորից խախտեց չպատասխանելու իր որոշումը: Ամբաստանյալի ասածների վերաբերյալ նա ասաց. «Դա հեքիաթի ժանրից է, սա թատրոն չի, դատարան է»:
Ամբաստանյալը նորից հայտարարեց, թե «էս գերեզմանը» Տիգրան Ասատրյանն է փորել իր համար. «Տիգրան անվան տակ ուրիշ մարդ ա թաքնված ինձ համար»:
Ասատրյանը այս խոսքերն էլ որակեց «լիրիկայի ժանր»:
Ամբաստանյալը հարցրեց. «Ո՞նց կարամ ես կազմակերպեմ ու հետո քեզ պատմեմ, թե քո սանիկի հորը ոնց եմ սպանել: Դու ո՞վ էիր, ցարի բո՞գն էիր…»:
Ասատրյանը կոչ արեց. «Դրա պատասխանները դո՛ւ գիտես: Դու արել ես-արել ես, չե՞ս արել՝ հիմնավորի, որ չես արել… Սաղ աշխարհը Մոսոյի գլուխն ա ման գալի, դու հարցնում ես, թե շան գլուխը որտե՞ղ ա թաղված… Չիմանա՞նք՝ ով՝ որտեղ ա ապրում, զգույշ ըլնե՞նք, թե՞ չըլնենք: Դու ումի՞ց սպռոս ունես: Որ հիմնավորվեց, թե դու ես սպանության կազմակերպիչը, էդ սպռոսները ես եմ քեզանից ունենալու, դու հանգիստ էղի… Դու չես կարա սպռոս ունենաս, դո՛ւ քո հարցերին պատասխանիր, դու ինձ հարցեր չունես տալու: Դու մարդկային էն տեսակն ես, որ ես քո ոչ մի հարցին չեմ պատասխանի… »:
Սրա պատասխանը ամբաստանյալը հնչեցրեց նույն ոգով. «Դու էս ամեն ինչ համար պատասխան ես տալու, ա՛յ տղա, սա մենակ իմ համար չի կարևոր…»:
Այստեղ արդեն կրքերն այնպես շիկացան, որ դատարանը հինգ րոպե ընդմիջում հայտարարեց:
Ընդմիջումից հետո ամբաստանյալը ներողություն խնդրեց դատարանից:
Ամբաստանյալը Ասատրյանին հարցի ձևով հիշեցրեց, թե իրենց միջև խոսակցություն է եղել, որի ժամանակ Ասատրյանն առաջարկել է Մոսոյին խոսեցնել, ձայնագրել ու ձայնագրությունը տանել Թևոսին, որ վերջինս իմանա՝ ով է իր եղբորը սպանել:
Ըստ ամբաստանյալի՝ Ասատրյանը նրան ասել է, թե Արթուրը չկա, մի բան պիտի արվի՝ Թևոսի հետ հարաբերությունները այն աստիճանի հասցնելու համար, որ ինքն իր մտածածը անի:
Ասատրյանը ամբաստանյալի ասածները «հեքիաթ» անվանեց:
Ամբաստանյալը հարցի ձևով «հիշեցրեց», որ Ասատրյանը իր գրպանից 500 հազար դրամ է հանել, ասել է՝ տար, տուր Մոսոյին, իբր՝ գիտեն, թե նա որտեղ պիտի թաքնվի՝ Հանքավանում… «Դու Մովսեսին կանչել էիր քո բնակարան, Թևոսն էլ էր եղել, ինչ-որ բան էիք պայմանավորվել, որ Մովսեսը պիտի գնար Մոսկվա…»:
Ասատրյանն ասաց, թե Մովսեսը երբեք իր ընկերը չի եղել:
Ամբաստանյալն էլ հիշեցրեց, որ նա Մովսեսի մասին ասել է, թե նա «սուտասան, բառադի գյադա ա, նրան ոչ մի բան չի կարելի վստահել…»:
Ամբաստանյալը Ասատրյանին հարցրեց. «Իմանալով, որ ես կազմակերպել եմ քո սանիկի հոր՝ Արթուրի սպանությունը, ո՞նց ես քո մեքենան տվել ինձ, դու էլ ոտքով քաղաքում ման ես եկել: Չե՞ս մտածել, որ մի լիմոնչիկ կգցեմ ոտիդ տակ…»:
Ամբաստանյալի շահերի պաշտպան Հեկտոր Սարդարյանը ասաց, թե ամբաստանյալի ու Ասատրյանի լարված հարաբերություններին նայելով՝ ապշեցուցիչ է, որ նման հարաբերությունների պայմաններում Իսրայելը Ասատրյանին մանրամասն պատմել է Արթուրի սպանության մասին: Այդ ձայնագրությունը ամենահետաքրքիր տեղերում ընդհատվում է, ու դա կասկածելի է:
Տիգրան Ասատրյանն ասաց, որ ձայնագրությունը մոնտաժելու է տվել իր անվտանգության համար:
Պաշտպանը հարցրեց. «Ձայնագրության վերջում դուք Իսրայելին ասում եք՝ մենք կկիսվենք: Ի՞նչն էիք կիսելու… Մի պատառ ձայնագրություն եք գցել նախաքննական մարմնին, բայց ամբողջ խոսակցությունը թաքցրել եք»:
Տիգրան Ասատրյանն ասաց, թե մտահոգված է իր և իր ընտանիքի անվտանգության համար. «Իմ ընտանիքի վրա արդեն մուշկա են ֆռռացնում, ինձ դրա մասին ասում են հարազատ մարդիկ: Ես չեմ ուզում ծավալվեմ, խոսամ, ես չեմ խառնվում ոչ մի բանի… Ես լուռ կանգնելու եմ, սա ինձ համար ուրիշ պատկեր ա… Բախտներս բերել ա, որ բռնվել ենք: Հետաքրքիր ա՝ եթե ինձ չբռնեին, Իսոյին չբռնեին, հաջորդն ո՞վ էր լինելու»:
Ամբաստանյալը ծաղրական նայեց Ասատրյանին. «Հաջորդը դո՞ւ էիր լինելու, է՞դ ես ուզում ասել…»:
Տիգրան Ասատրյանն ասաց, թե Իսրայելը իր տասը տարվա ընկերն է, իր տանը հաց է կերել շաբաթը մի քանի անգամ, և իր համար անսովոր է նրանից նման հարցեր լսելը:
Իսրայելը իր հերթին հետաքրքրվեց, թե իրենցից ո՞վ առաջինը խախտեց սրբությունը, եթե այդքան մտերիմ են եղել իրար հետ:
Տիգրան Ասատրյանը հիշեցրեց մի հանդիպում «Անի» հյուրանոցում, որի ժամանակ ինքը Իսրայելին խորհուրդ է տվել միջի չարությունը հանել, նորմալ կյանքով ապրել. «Դու չգիտե՞ս՝ երբ խախտվեց սրբությունը. երբ դու ձեռք բարձրացրիր իմ ընտանիքի և Արթուրի ընտանիքի վրա»:
Ամբաստանյալը հիշեցրեց, որ Տիգրան Ասատրյանը իր հետ է քննարկել՝ Թևոսի եղբոր երեխային քավոր կանգնի՞, թե՞ չէ. «Որովհետև Թևոսը քու թշնամին էր, Իսպանիայից հարցեր ունեիք իրար հետ, ասել ես՝ ինքը քեզ քցել ա…»:
Ասատրյանն ասաց. «Դա հեքիաթ ա: Ես ու Թևոսը մեր հարաբերությունները շատ լավ ենք պահել: Ընկերների մեջ կարող ա խոսակցություն լինի, դա չի նշանակում, որ հանգեցնելու ա սարսափելի բաների… Թևոսի հետ թեթև խռովածություն եղել ա, բայց հարթվել ա: Արթուրն իմ ընտանիքի անդամ ա եղել… Ես քեզ պատասխանելու չունեմ: Արել ես՝ պատասխանի, չես արել՝ ավելի լավ, ոչնչով չեմ կարող քեզ օգնել»:
Ամբաստանյալը նորից վրդովվեց. «Դու իմ գերեզմանն ես փորել, ի՞նչ օգնելու մասին ա խոսքը»:
Այնուհետև երկխոսությունը հանցավոր աշխարհի «առօրյայի» վերաբերյալ էր: Տիգրան Ասատրյանը ամբաստանյալին ասաց. «Լապատկեքն առել, փոսեր եք փորել…»:
Ամբաստանյալը հակադարձեց. «Իրար հետ ենք փորել… Աղն ա կերել մատաղը… Պտի դուրսը ըլնեի, ես դեռ դուրս եմ գալու…»:
Ամբաստանյալին սաստեց նախագահողը՝ վերջին նախազգուշացումն անելով ու ասելով, որ հաջորդ անգամ ավելի խիստ սանկցիա կկիրառի՝ կհեռացնի դատարանի դահլիճից:
Ամբաստանյալի շահերի պաշտպան Հեկտոր Սարդարյանը հարցրեց Ասատրյանին. «Վերջին պալեմիկայից հետո հարց առաջացավ. Արթուրի սպանության դրդապատճառը ձեզ հայտնի՞ է»:
«Ոչ»,- պատասխանեց Տիգրան Ասատրյանը:
«Իսրայելի և Արթուրի ու Թևոսի միջև պատճառ եղե՞լ է սպանություն կազմակերպելու համար»,- հարցրեց պաշտպանը:
«Ես չեմ տեսնում»,- պատասխանեց Ասատրյանը:
Նա հավելեց, որ ինքը Մովսեսին ճանաչել է, աշխատել է հարաբերություններ չունենալ նրա հետ, իրար բարև-բարլուս են տվել միայն. «Մենք ընդհանուր բան չունեինք»:
Տիգրան Ասատրյանի լրացուցիչ հարցաքննությունն ավարտվեց:
Հաջորդ դատական նիստը տեղի կունենա օգոստոսի 27-ին: Կշարունակվի վկաների հարցաքննությունը:
