Սուրմալու առևտրի կենտրոնում տեղի ունեցած ողբերգական պայթյունն ու դրան հաջորդած հանրային վարքագիծը հերթական անգամ ի ցույց դրեցին Հայաստանի խոցելիությունը տեղեկատվա-քարոզչական դաշտում, ի ցույց դրեցին այն խպորքային խնդիրները, որ ունի Հայաստանը տեղեկատվական հոսքերը կառավարելու հարցում, հատկապես արտակարգ իրավիճակներում: Անցնող երկու օրերին արձանագրվեցին բազմաթիվ օրինակներ, թե ինչպես է հնարավոր տեղեկատվական սադրանքի ենթարկել հայկական հանրությանը, ընդ որում շատ հաճախ դրա համար չգործադրելով առաձնապես մեծ ջանք: Ընդ որում, պետք է նկատել, որ արտակարգ իրավիճակներում տեղեկատվական գրոհները եղել են թե ներսից, թե դրսից: Մասնավորապես, ողբերգական պայթյունից հետո անմիջապես, գրեթե ակնթարթորեն գործի անցան ռուսական տեղեկատվա-քարոզչական դաշտում գործող հայտնիներ Արամ Գաբրիելյանցը և Սեմյոն Պեգովը, որոնք այս տարիների ընթացքում լիովին բաց ներկայացրել են նաև Հայաստանի ներքին կյանքի հանդեպ իրենց քաղաքական համակրանքները և դիրքավորվել Հայաստանի իշխանության դեմ գործողությունների դաշտում: Տեղի ունեցած ողբերգությունն անմիջապես փորձ արվեց օգտագործել այդ խնդիրների համար: Գործնականում շատ արագ միացան հենց ներքին խմբերը, բաց տեքստով հաղորդելով, որ տեղի ունեցածը Հայաստանի կառավարության քաղաքականության հետևանք է՝ ադրբեջանական ահաբեկություն:
Կարելի է թվարկել քաղաքական տեղեկատվա-քարոզչական նենգափոխումների այլ օրինակներ: Բազմաթիվ էին նաև «կենցաղային» ապատեղեկատվության, նենգափոխումների դեպքերը և այդ ամենն անկասկած դեռ շարունակվելու է: Մեծ հաշվով, տեղեկատվա-քարոզչական այդօրինակ մարտահրավերերը տեղեկատվական դարաշրջանի այսպես ասած հակառակ «էֆեկտն» են, որից ապահովագրված չէ որևէ պետություն: Հարցն այն է, թե ինչպես լուծել կառավարելիության խնդիրը: Այստեղ շատերը նշում են, որ կառավարությունը պաշտոնական աշխույժ տեղեկատվական քաղաքականություն վարելու պարագայում կարող է լուծել հարցը, քանի որ ապատեղեկատվությունն աշխատում է տեղեկատվական բացերի պարագայում: Ասել, թե այդ առումով իրավիճակի գնահատականը հեռու է ճշմարտությունից, կլինի թերևս սխալ, սակայն տեղեկատվական ազատության և տեխնոլոգիական հագեցածության ներկայիս ժամանակաշրջանում որևէ կառավարություն ի զորու չէ այսպես ասած քանակական առումով հակադրվել տեղեկատվական մյուս հոսքերին: Հետևաբար, կառավարության դաշտում է խնդրի մի մասը՝ վարել աշխույժ և նախաձեռնողական տեղեկատվական քաղաքականություն, սակայն հասարակության դաշտում է նաև խնդրի մյուս և առավել խորքային մասը՝ լինել մեդիագրագետ, չտրվել ապատեղեկատվությանը, տարբերակել կեղծիքը: Սա իհարկե չափազաննց բարդ հարց է, հաշվի առնելով հայկական հանրության թե ընդհանուր կրթվածության և գրագիտության աստիճանի ոչ այնքան բարձր լինելը, թե նաև այդ առումով պատասխանատու ինստիտուցիոնալ կառույցների համակարգային բացակայությունը:
Խոսքն այն մասին է, որ հասարակական-քաղաքական միավորների, մեդիա-փորձագիտական դաշտի գերակշռող մասը՝ որ պետք է օգներ պետությանը կառավարել տեղեկատվական իրավիճակը և ապահովեր տեղեկատվական անվտանգություն, ինքն է տարբեր նկատառումներից և շահադիտությունից ելնելով տրվում քարոզչական-տեղեկատվական կեղծիքին և նենգափոխումներին: Մինչդեռ, կան երկրներ, որոնք կառավարելիության խնդիրը լուծում են տեղեկատվական ազատությունների հստակ սահմանափակումներով, նվազագույնը արտակարգ իրավիճակներում, կամ՝ ընդհանրապես: Ի՞նչ լուծում է անհրաժեշտ Հայաստանի համար՝ տեղեկատվական և քարոզչական անվտանգությունը բարձրացնելու, միևնույն ժամանակ պետության վարկն էլ բարձր պահելու համար, թերևս խորքային քննարկման առարկա է: Բայց, անհերքելի է, որ լուծում անհրաժեշտ է, հակառակ պարագայում հետևանքը լոկ տեղեկատվական խեղված պատկերը չէ, այլ լայն իմաստով սպառնալիքը ազգային անվտանգությանը:
