«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է ՄԱՀՀԻ ասոցացված փորձագետ, ժողովրդագրագետ Արտակ Մարկոսյանը
Հոկտեմբերի 1-ից Ռուսաստանը խստացնում է իր միգրացիոն օրենսդրությունը և շատերի գնահատմամբ, ըստ էության, միգրանտ և հանցագործ բառերի միջև հավասարության նշան է դրվելու: Հաշվի առնելով, որ վերջին տվյալներով մենք 61 հազար ՀՀ քաղաքացի ունենք Ռուսաստանի տարածքում ապօրինի գտնվող, ակնկալո՞ւմ եք նրանց զանգվածային արտաքսումներ և մեծ հոսք դեպի ՀՀ: Այս փոփոխություներն ինչ ազդեցություն կունենան ՀՀ ժողովրդագրական պատկերի վրա:
Ռուսաստանը պարզապես ուզում է կանոնակարգել իր միգրացիոն դաշտը, պարզապես ցանկանում է, որ բոլորը լինեն սպիտակ թղթի վրա: Դրանով է պայմանավորված, որ նոր օրենսդրական փոփոխություններ է արել, և ցանկանում է, որ բոլորը մուտք գործեն երկիր, մասնավորապես, օրինական ճանապարհով, գրանցված լինեն, ինքը կարողանա հսկել այդ մարդկանց մուտքը, հետագա աշխատանքային գործունեությունը: Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի ժողովրդագրական վիճակին, ապա վիճակը վատ է, անցյալ տարի մոտավորապես 750 հազարով բացասական է եղել աճը: Արդեն նույնիսկ ներգաղթը չի ծածկում իր բնական աճի կորուստները: 2016 թվականից հետո Ռուսաստանն այնքան էլ գրավիչ երկիր չի դարձել տարբեր միգրանտների համար: Այսօր Մոսկվայում աշխատուժը
ահավոր շատ է թանկացել և դա կապված է նրա հետ, որ միգրանտները չկան կամ քիչ են: Պայմանականորեն ասած, եթե նախկինում տաջիկը կամ ուզբեկը այդ աշխատանքն անում էր հազար ռուբլով, հիմա դրա համար ստիպված պետք է վճարել 5 հազար ռուբլի, որովհետև այդ կոնտինգենտը այդքան քանակով չկա: Ռուսաստանում աշխատուժի խնդիրը շատ սուր է դրված գրեթե բոլոր ոլորտներում, և այդ երկիրն առաջիկայում փորձելու է այդ հարցը լուծել աշխատանքային միգրանտների միջոցով, հիմնականում նախկին խորհրդային հանրապետությունների բնակչության հաշվին:
Արդյոք միգրացիոն օրենսդրության փոփոխությունը չի բերի կոռուպցիոն գործարքների, քանի որ, եթե գործատուին աշխատուժ է պետք, իսկ աշխատող միգրանտները օրինական գրանցված չեն և աշխատելու իրավունք չունեն, և հնարավոր է կոռուպցիոն գործարքներով կարողանան մարդիկ երկարաձգել իրենց ապօրինի մնալտ ՌԴ-ում:
Այսօր Ռուսաստանը նաև բավական բարձր տուգանքներ է սահմանում նաև այն գործատուների համար, որոնք կփորձեն անօրինական աշխատուժ կիրառել: Միաժամանակ, Ռուսաստանը կփորձի շատերի դեպքում օրինականացնել նրանց գտնվելը ՌԴ տարածքում, այդ թվում ՌԴ քաղաքացիություն շնորհելու ճանապարհով: Մյուս կողմից, օրինակ, հայ միգրանտները այլևս շատ չեն այցելում Մոսկվա կամ ՌԴ եվրոպական մասը, այսօր Հեռավոր Արևելքում ենթակառուցվածքների մեգա նախագծեր են իրականացվում, և մեր հիմնական աշխատուժը մեկնում է այնտեղ՝ Վլադիվոստոկ, Մուրմանսկ, Տուլա, Խաբարովսկ, Իրկուտսկ: Ռուսները հասկանում են, որ ժողովրդագրական լուրջ խնդիր ունեն և ուզում են բնակեցնել Սիբիրը, հակառակ դեպքում ժողովրդագրությունն իր խոսքը կասի Ռուսաստանին:
Այն ցուցանիշները, որ ներկայացվում է Հայաստանից մեկնողների և ժամանողների վերաբերյալ, պատկերն ինչպիսի՞ն է:
Պատկերը հետևյալ կերպ է ներկայացվում. Վերցնում են պարզապես «Զվարթնոց» օդանավակայանից ելումուտի ցուցանիշները, ինչքան մարդ մեկնեց, ինչքան մարդ ժամանեց: Այդ տարբերությունը բնականաբար, այսօր բացասական է, որովհետև այն միգրանտները, որոնք գնացել են Հայաստանից, դեռ չեն վերադարձել: Հիմնական մասը վերադառնում է Ամանորի շեմին: Բնականաբար, ելումուտի ցուցանիշները բացասական են: Դրա համար պետք է սպասել տարվա վերջին՝ ամբողջական պատկեր ունենալու համար, ոչ թե թեման անընդհատ գեներացնել, մարդկանց մոտ պատկերացում ստեղծել, թե տեսեք, բոլորը գնում են, լքում են: Դա մի քիչ տեղեկատվական տեռորիզմի տարրեր է իր մեջ պարունակում և մարդկանց մոտ սերմանում է հուսալքություն, որ ամեն ինչ վատ է: Պետք է սպասել տարեվերջին, հաշվարկել միգրացիոն սալդոն, որը, բնականաբար այլ մեթոդաբանությամբ է հաշվարկվում, հաշվի են առնում նաև սահմանահատումների ցուցանիշները: Ես չեմ ասում, որ արտագաղթի միտումներ չկան, կան միտումներ, որ իրավիճակը արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո վատթարացել է, բայց ասել, որ բոլորը ոտքի են կանգնել, ուզում են գնալ, այդպես չէ: Շատ բան կախված է լինելու նրանից, թե ինչպես կլուծվեն այսօր մեր երկրում առկա խնդիրները:
