2003 թվականից ի վեր Հայաստանում իշխանական համակարգը գործում է կոալիցիոն սկզբունքով: Ըստ էության, այդ սկզբունքը գործում է նույնիսկ 1995 թվականից ի վեր, քանի որ այդ տարի տեղի ունեցած խորհրդարանի ընտրությանը, որը փաստացի առաջինն էր Հայաստանի անկախությունից հետո, խորհրդարանական մեծամասնությունը կազմվեց Հանրապետություն նախընտրական բլոկով:
«Արդյոք կոալիցիան չկայացավ պայմանավորվածության չգալո՞ւ հետևանքով, թե՞ շատ ավելի վաղուց քառյակի պահանջի հիմքում դրված է եղել Տիգրան Սարգսյանին ավելի վատ Տիգրան Սարգսյանով փոխարինելու խնդիրը միայն․․․»
Այսինքն` հետընտրական կոալիցիան ձևավորվել էր դեռևս ընտրությունից առաջ, և մի շարք կուսակցություններ հանգրվանել էին այդ բլոկում` ՀՀՇ հրամանատարության ներքո: 1999 թվականին էլ, ըստ էության, եղավ կոալիցիոն խորհրդարան՝ ՀԺԿ-ՀՀԿ, ի դեմս «Միասնություն» դաշինքի, պարզապես կրկին նախընտրական կոալիցիայի տեսքով: 2003 թվականից հետո կոալիցիաները լինում էին հետընտրական: Ի՞նչն էր տարբերությունը: Թերևս այն, որ դրանք արդեն փորձ էր արվում առավել մոտեցնել իրականությանը և այսպես ասած` առավել բնականացնել, երբ նախ պարզ էր դառնում իրավիճակը՝ ընտրության իրական արդյունքների տեսքով, թե ով ինչ կշիռ ունի դաշտում, և հետո միայն այդ արդյունքները դասավորվում էին ըստ իշխանության բուրգի գագաթի հայեցողության և ընթանում էին կոալիցիոն բանակցություններ, քվոտաների բաժանում և պայմանավորվածություններ:
Այդ տեսանկյունից, Հովիկ Աբրահամյանի վարչապետ դառնալուց հետո, երբ ԲՀԿ-ի ու ՀՅԴ-ի կոալիցիային մաս չկազմելու մասին որոշումից հետո, կոալիցիայի մաս կազմող ՕԵԿ-ն է հայտարարում է կոալիցիայից դուրս գալու մասին, Հայաստանում փաստացի աննախադեպ իրավիճակ է ձևավորվում և առաջին անգամ դե ֆակտո լինում է մի իրադրություն, երբ ՀՀԿ-ն ոչ միայն սոսկ մեծամասնություն է, այլև միայնակ մեծամասնություն: Իսկ ի՞նչն է պատճառը, որ ներկայումս ստեղծվում է այդօրինակ իրավիճակ, և իշխանությունը կոալիցիա չի ձևավորում: Պատկերն այստեղ բավական խայտաբղետ է և իրարամերժ: Ի վերջո, երկար ժամանակ խոսակցություններ էին շրջանառվում կոալիցիայի շուրջ բանակցությունների մասին. պաշտոնապես դա չէին հերքում թե՛ ՀՀԿ-ն և թե՛ ԲՀԿ-ն: Արդյոք կոալիցիան չկայացավ պայմանավորվածությունների չգալո՞ւ հետևանքով, թե՞ շատ ավելի վաղուց քառյակի պահանջի հիմքում դրված է եղել Տիգրան Սարգսյանին ավելի վատ Տիգրան Սարգսյանով փոխարինելու խնդիրը միայն, և կոալիցիոն բանակցությունների մասին ամբողջ թամաշան զուտ նրա համար էր, որ հանրային և փորձագիտական ուշադրությունը շեղվեր, և իշխանությունը հնարավորություն ունենար հստակ մոդելավորել և պլանավորել 2017-2018-ի քաղաքական դաշտի դասավորությունը: Տեսակետներն այս հարցերում, անշուշտ, տարբեր և իրարամերժ են նույնքան, որքան քաղաքական ազդակները, որ տալիս էին ՀՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն և դրանց առանձին ներկայացուցիչները: Սակայն, ըստ ամենայնի, գործ ունենք մի իրավիճակի հետ, երբ ոչինչ միարժեք չէ, և իսկապես կան շատ տարբեր հանգամանքներ, որոնցով պայմանավորված է ներկայիս վիճակը:
ՀՀԿ-ի և ԲՀԿ-ի միջև ներկայիս ոչ կոալիցիոն հարաբերությունն, անշուշտ, փոխադարձ պայմանավորվածության արդյունք է, սակայն այդ պայմանավորվածությունն ամենևին խաղ չէ, թատրոն չէ: Պարզապես շահերի երկուստեք բախման պարագայում կան երկուստեք ընդհանրություններ այն իմաստով, որ այդ ուժերը միևնույն համակարգի ծնունդ են և սնուցվում են միևնույն համակարգից: Հետևաբար` նրանք որքան էլ ունեն հակասություններ, այդուհանդերձ այդ հակասությունները չեն հասնի փոխադարձ ինքնաոչնչացման ռիսկի: Տվյալ պարագայում, ՀՀԿ իշխանություն և ԲՀԿ ընդդիմություն տարբերակը համակարգի ինքնապաշտպանության բնազդի թելադրանքն է: Բայց, բնազդից բացի, կա նաև գիտակցություն: Կողմերից յուրաքանչյուրին այդ իրավիճակը ձեռնտու է, թեև, իհարկե, երևի թե ոչ մեկի ցանկությանը չի համապատասխանում 100 տոկոսով:
Սերժ Սարգսյանը գուցե կուզենար, որ իշխանության մեջ այն ռեսուրսը, որ կա ԲՀԿ տակ, և որը դժվար է միանգամից հանել, իրականում ամբողջությամբ իր տնօրինության տակ լիներ և կարիք չլիներ պայմանավորվել Գագիկ Ծառուկյանի հետ: Գագիկ Ծառուկյանը, թերևս, կուզեր, որ իր կուսակցությունը լիներ խորհրդարանի բացարձակ մեծամասնությունը: Այդ գործընթացներում ամենևին էլ ոչ երկրորդական դերակատարում կամ շահագրգռություն ունեցող Ռոբերտ Քոչարյանը գուցե կուզեր, որ ԲՀԿ վրա ունենար լիակատար ազդեցություն, իսկ ԲՀԿ-ն էլ ունենար լիակատար իշխանություն: Ներկայիս ստատուս քվոն՝ ԲՀԿ-ին ընդդիմադիր դաշտում մենաշնորհային դիրքերից զրկելուն է միտված ՕԵԿ-ին ընդդիմադիր դաշտում խաղի մեջ ներքաշելը, որով Սերժ Սարգսյանը կկարողանա ոչ շատ մոտ ապագայում՝ 2017թ․ ընտրության ընթացքում ոչ միայն զսպել, այլ նույնիսկ սանձել ԲՀԿ-ի քաղաքական ախորժամը :
Այդպիսով, իշխանության մեջ հաստատվում է մի ստատուս քվո, որից գուցե երջանիկ չեն, բայց դժբախտ էլ չեն ներիշխանական ուժերը: Այդ իրավիճակի առանցքային պարագան, թերևս, այն է, որ բավական նեղացվել է քաղաքական գործընթացի շրջանակը, և ընդդիմություն ու իշխանություն ինստիտուտները փաստացի փորձ է արվում տեղավորել այդ շրջանակի մեջ` դրանից դուրս թողնելով և մարգինալացնելով մյուս ուժերին: Եթե դաշտի խաղացողներն ի զորու չեղան մինչև 2017-18 թվականները որևէ այլընտրանքային քաղաքական գործընթաց թելադրել իշխող համակարգին, ապա թերևս շատ մեծ է հավանականությունը, որ Հայաստանում պարզապես կբյուրեղանա իշխող համակարգի նոր մոդել, երբ ոչ միայն համակարգի գլուխներն են երկուսը, այլ նաև մարմինները, ինչը բնականաբար շատ ավելի ճկուն է դարձնելու համակարգի խաղը և առավել բարդացնելու է խաղերը դրա դեմ:
