Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին հայտարարել է, որ Վրաստանը գործնականում ցույց է տվել, որ կարող է արդյունավետ միջնորդ լինել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ: Նա հիշատակել է այդ գործնականության օրինակը, երբ 2021 թվականի հունիսին Թբիլիսիի միջնորդությամբ տեղի ունեցավ 15 հայ գերիների վերադարձ, իսկ դրա դիմաց էլ հայկական կողմը Բաքվին փոխանցեց ականապատ դաշտերի քարտեզներ: Իհարկե, ըստ այդ շրջանում եղած տեղեկությունների, միջնորդության հարցում իր որոշակի դերն ունեցել էր նաեւ ԱՄՆ, բայց տվյալ պարագայում կարեւոր է մեկ այլ հանգամանք՝ միջնորդության արդյունավետության «չափման միավորը»: Այն, որ հայ ռազմագերիների և պատանդ պահվող անձանց վերադարձը չափազանց կարևոր է, այստեղ չի կարող լինել երկրորդ կարծիք կամ խոսք:
Բայց, ինքնին դա էլ թերևս չի կարող լինել Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջև միջնորդության արդյունավետության «չափման միավոր»: Նախ, որովհետև, ինչպես տեսնում ենք, այդ՝ գերիների վերադարձի գործընթացը ամենևին սահուն և ավարտուն չէ, ու Բաքուն այն շարունակում է պահել քաղաքական շանտաժի տրամաբանության դաշտում (դրա վկայություն է, որ մայիսի 14-ին Բրյուսելի հանդիպումից հետո հայտարարված պայմանավորվածությունը՝ մարդասիրական հարցերի, այդ թվում գերիների վերադարձի վերաբերյալ, առ այսօր իրականացված չէ), և երկրորդ՝ միջնորդության արդյունավետությունը պետք է չափվի թերևս նրանով, թե Բաքուն որքանով է հրաժարվում ռազմական շանտաժի, ուժի կիրառման, կամ ուժի կիրառման սպառնալիքի քաղաքականությունից:
Այստեղ, հարկ է նկատել, որ հարևան ու բարեկամ Վրաստանը թերևս չի կարող անել ավելին, քան առավել զորեղ հնարավորությունների տեր միջնորդները: Հատկապես, որ Վրաստանն ինքը բավականին զգայուն է անվտանգության ռիսկերի առումով և բոլորովին վերջերս այդ առնչությամբ գործակցությունը խորացնելու մասին հուշագիր է կնքել Թուրքիայի հետ: Ըստ այդմ, միանգամայն ողջունելի կլինի, եթե Վրաստանի կառավարությունը հերթական անգամ կարողանա օգտակար լինել մարդասիրական հարցում և նպաստել հայ գերիների վերադարձին, ու դա Վրաստանի հանդեպ շնորհակալության առիթ է, սակայն պետք չէ ունենալ Վրաստանի միջնորդական արդյունավետության առնչությամբ պատրանքներ, ու ընդհանրապես պատրանքներ որևէ միջնորդական առնչությամբ:
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև արդյունավետ միջնորդության հեռանկարը «անցնում» է ուկրաինական ռազմաճակատով, ու քանի դեռ այնտեղ չեն նշմարվում «միջնորդական արդյունավետության» հեռանկարներ, դրանք չեն ստանում ոչ միայն շոշափելի, այլ նույնիսկ նշմարելի ուրվագիծ, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև արդյունավետ միջնորդության անկեղծ սպասումը թերևս կարող է բերել վտանգավոր մոլորության: Այդ պատճառով, այդօրինակ սպասումների փոխարեն, Հայաստանի համար ներկայումս կարեւորագույն խնդիրը երկկողմ հարաբերությունների խորացումն է բոլոր այն երկրների հետ, որոնք այս կամ այն շահագրգռությունն ու ազդեցությունն ունեն Կովկասում: Ընդ որում, այստեղ չի կարող լինել շահերի համընկման աստիճանով պայմանավորված բաժանարար գիծ: Այսինքն՝ աշխատում ենք երկկողմ խորացման հասնել միայն նրանց հետ, ում հետ ունենք առավելագույն համադրելի շահեր: Հրամայական է աշխատել նաեւ նրանց հետ, ում հետ շահերի համադրելիությունը ցածր է, կամ բացակայում է իսպառ: Ելակետը պետք է լինի այն, թե ով ազդեցություն եւ շահագրգռություն ունի Կովկասում, ով կարող է ազդել ռեգիոնալ իրավիճակի վրա՝ շատ, թե քիչ:
