Ովքեր այսօր եղել են Երևանում, հատկապես մայրաքաղաքի հյուրերը` զբոսաշրջիկները, հազիվ թե գլխի ընկած լինեն, որ մայրաքաղաքում շքեղ մեքենաների, փուչիկների և ծաղկեփնջերի մրցակցության պատճառը ուսումնական տարվա մեկնարկն է: Բանն այն է, որ ամբողջ աշխարհում ուսումնական տարվա մեկնարկը, տոնական, հանդիսավոր արարողություն լինելով հանդերձ, այդուամենայնիվ, չի ենթարկվում քաղքենիական մրցավազքերի, ինչպես դա տեղի է ունենում Երևանում:
Եվ ակնհայտ է, որ այդ մրցավազքը տարեցտարի դառնում է էլ ավելի սուր, էլ ավելի ճչացող, էլ ավելի ագրեսիվ՝ նաև բարոյահոգեբանական ճնշման ենթարկելով հասարակության այն մասին, ում համար սեպտեմբերի 1-ը սոցիալական հոգսերի համալրման մի հերթական օր է, որը փորձում են հաղթահարել մի կերպ ծայրը ծայրին հասցնելով: Իսկ երբ հիշում ենք ընդհանրապես այն ընտանիքների մասին, որոնք իրենց երեխաներին դպրոց ճանապարհելու համար անհրաժեշտ հագուստ և գրենական պիտույքներ չեն կարողանում գնել, ապա Երևանում և հատկապես Երևանի Կենտրոնի դպրոցներում տիրող այդ խրախճանքը արդեն ուղղակիորեն դառնում է անտանելի:
Եվ այս ամենը, իհարկե, սարսափելի նստվածք է թողնում երեխաների հոգիներում, նրանց աշխարհայացքներում, նրանց մտահորիզոնի ձևավորման գործընթացում՝ երեխաներին դարձնելով ծնողների քաղքենիության, ցուցամոլության զոհը, պատանդը: Նրանց պետք է որ ազատագրեն ուսուցիչները, ուսուցչուհիները, որոնք դպրոցական կրթության ընթացքում երեխային պետք է տան այլ արժեքներ, նրանց մեջ դաստիարակեն համեստություն, չափավորություն, նրանց դարձնեն իրավագիտակից մարդիկ, որոնց համար կյանքում կարևորը, կյանքի իմաստը նյութական ցուցամոլությունը չէ:
Բայց այստեղ էլ երեխաները հայտնվում են կրկնակի պատանդի կարգավիճակում, և տանը նրանց փաթաթվող հոգեբանությունը դպրոցում ուղղակի ավելի ամուր են ձգում նրանց վզին` ուսուցիչների զանազան նյութական ուղղակի կամ անուղղակի պահանջների տեսքով: Եվ եթե Երևանի հյուրերը տեղյակ լինեն նաև դրոցական համակարգի այդ իրողությունների մասին, ապա նրանք ընդհանրապես կարող են խելագարվել, թե ունենալով նման համակարգ՝ այս ժողովուրդն ինչի վրա է այդպես ուրախանում ու ցնծում: Բայց, մյուս կողմից, այդ ուրախությունն ու ցնծությունը, այդ քաղքենիական մրցակցությունը շորերի և կոշիկների, երեխաների ու նույնիսկ նրանց ծնողների հագուկապերի և սանրվածքների, ավտոմեքենաների միջև, հենց դպրոցական կրթական համակարգի բացակայության հետևանք է, որովհետև դպրոց ունեցող, դպրոց ունեցած ազգը դպրոցն է իր մեջ սիրում, ոչ թե իրեն դպրոցի ճանապարհին: