13 տարի առաջ հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում ստորագրվեցին հայ-թուրքական արձանագրությունները, որոնք ֆուտբոլային դիվանագիտության արդյունքն էին, սակայն՝ «ապարդյուն» արդյունքը՞: Արձանագրությունները տարիներ շարունակ փոշոտվեցին Հայաստանի և Թուրքիայի «գզրոցներում», գլխավորապես թուրքական կողմի պատճառով: Անկարան հրաժարվեց վավերացնել արձանագրությունները, քանի որ առաջ էր քաշում արցախյան նախապայմանը:
Ի վերջո, 2018 թվականի մարտի 1-ին Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ Հայաստանը չեղարկում է իր ստորագրությունը դրանց տակ, նշելով, որ նոր իրավիճակ է և նոր իրավիճակում պետք է բանակցվի նոր փաստաթուղթ: Եթե 2018 թվականի մարտի 1-ին Սերժ Սարգսյանը խոսում էր նոր իրավիճակի մասին, ապա ի՞նչ ասել արդեն 44-օօրյա պատերազմից հետո ստեղծված իրավիճակի առնչությամբ: Միևնույն ժամանակ, Սերժ Սարգսյանը այսօր հայտարարում է, որ հայ-թուրքական բանակցվող փաստաթուղթը անհամեմատ ավելի վատն է, քան այն, ինչ բանակցել էր ինքը: Ավելին, Սերժ Սարգսյանը համարում է, որ «վիրավորական» է ներկայիս բանակցվող փաստաթուղթը իր բանակցածի հետ համեմատելը: Մինչդեռ, ներկայումս հայտնի չէ բանակցվող որևէ փաստաթղթի մասին:
44-օրյա պատերազմից հետո տեղի է ունեցել Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ բանագնացների չորս հանդիպում, որի ընթացքում չի ակնարկվել որևէ փաստաթղթի մասին: Այդպիսի որևէ ակնարկ բացակայել է նաև Պրահայում հոկտեմբերի 6-ին տեղի ունեցած Փաշինյան-Էրդողան հանդիպմանը: Ավելին, Էրդողանն այդ հանդիպումից հետո հայտարարել է, որ հայ-թուրքական հարաբերության կարգավորումը կախված է հայ-ադրբեջանական հարաբերության կարգավորումից:
Այդուհանդերձ, Երևանն ու Անկարան քննարկու՞մ են որևէ փաստաթուղթ կամ նախագիծ՝ հայ-ադրբեջանական կարգավորման քննարկումներին զուգահեռ: Պրահայում տեղի ունեցավ նաև քառակողմ՝ Մակրոն-Փաշինյան-Ալիև-Միշել հանդիպում, որից հետո հայտնի դարձավ, որ առաջիկայում կլինի արտգործնախարարների նոր հանդիպում, որտեղ թեման կլինի խաղաղության պայմանագրի բովանդակությունը: Այդ ամենի ֆոնին, հոկտեմբերի 9-ին տեղի ունեցավ ֆուտբոլի Եվրոպայի 2024 թվականի առաջնության ընտրական մրցաշարի վիճակահանությունը և հայ-թուրքական արձանագրությունների ստորագրումից գործնականում ուղիղ 13 տարի անց պարզվեց, որ Հայաստանի և Թուրքիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականները հայտնվել են ընտրական նույն ենթախմբում և 2023 թվականին կմրցեն միմյանց հետ, ինչպես 2008 թվականի սեպտեմբերին: Հենց սեպտեմբերյան այդ խաղը միասին դիտելու համար Թուրքիայի նախագահ Գյուլին հղած Սերժ Սարգսյանի հրավերով մեկնարկեց ֆուտբոլային դիվանագիտությունը: Շատերը Եվրո 2024-ի ընտրական մրցաշարի վիճակահանության արդյունքը գնահատում են ֆուտբոլային դիվանագիտություն-2-ի մեկնարկ, թեև գործնականում հայ-թուրքական շփումների և գործընթացի մեկնարկը ըստ էության տրվել է 2022-ի հունվարին՝ Մոսկվայում, հատուկ բանագնացների առաջին հանդիպումով: Այդ իմաստով, տվյալ պարագայում հարցն այն է թերևս, թե ի՞նչ հաշվով է ավարտվելու այդ գործընթացը:
