Արցախի արտգործնախարար Դավիթ Բաբայանն օրերս ունեցած ասուլիսում արտահայտել էր միտք, որ Արցախը կպահպանի դե ֆակտո անկախ և ինքնիշխան երկրի կարգավիճակը, մինչ տեսնենք, թե ինչ է լինում հետագայում: Մեծ հաշվով, Արցախի արտգործնախարարի միտքը արտահայտում է իրերի առկա դրությունը: Թեև պատերազմում պարտված և թե ռազմա-քաղաքական, թե դիվանագիտական առումներով կորուստներ արձանագրած, բայց Արցախը շարունակում է ապրել Ադրբեջանի կազմից դուրս, կառավարել իր վերահսկողության տակ եղած տարածքը, իհարկե անվտանգության առումով անելով դա գերազանցապես ՌԴ խաղաղապահ կոնտինգենտի առկայությամբ: Այստեղ սակայն կա թերևս մի քանի հանգամանք, որը պահանջում է մի կողմից իհարկե նրբանկատություն, մյուս կողմից սակայն քաղաքական մտքի անընդհատ, հետևողական աշխատանք:
Բանն այն է, որ Արցախը դե ֆակտո անկախ է Ադրբեջանից, բայց պատերազմի հետևանքով նաև դե ֆակտո մեծ կախվածության մեջ է հայտնվել Ռուսաստանից: Իսկ Ռուսաստանի շուրջ իրավիճակը շատ բարդ է և այդ բարդ իրավիճակում էլ աճում է Ռուսաստանի կախվածությունը թյուրքական գործոնից: Թե ինչ վտանգներ է պարունակում այդ հանգամանքը, հայերին նկարագրելը թերևս արդեն պետք է լինի բացարձակ ավելորդ: Ըստ այդմ, առաջնորդվել «մինչև տեսնենք, հետո ինչ կլինի» մտայնությամբ կամ մոտեցումով, գերվտանգավոր է: Որովհետև հհետո կարող է լինել կամ ռուս-թուրքական բախում, կամ ռուս-թուրքական գործարքի՝ երկկողմ, կամ թյուրքական աշխարհի հետ բազմակողմ: Երկու դեպքում էլ Արցախի համար հետևանքը կարող է լինել ծանրագույն, հաշվի առնելով և այն, թե այդպիսի պարագայում ինչ դիրքավորում կարող են ունենալ մնացյալ խոշոր խաղացողները և հարևան Իրանը:
Արցախյան քաղաքական «իսթեբլիշմենտը» մի քառորդ դար արդեն առաջնոորդվել է «տեսնենք, թե հետո ինչ կլինի» քաղաքական «փիլիսոփայությամբ»: Հետո եղել է աղետը՝ նախ Արցախի սուբյեկտության կորուստը, հետո տարածքային ու մարդկային կորուստները: Արցախն այսօր ունի քաղաքական գերխնդիր՝ սպասարկել ոչ միայն Ադրբեջանից անկախ մնալու և որևէ հեռանկարում դա միջազգայնորեն ամրագրելու ռազմավարական հարցը, այլ նաև իր սուբյեկտությունը ձևավորելու, ձևակերպելու և Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական ծրագրերի ու ճակատագրի հանդեպ հարաբերությունը դիվերսիֆիկացնելը: Այդ խնդիրը լուծելու համար Արցախում պետք է ձևավորվի, ամրանա, արդիականանա քաղաքական միտքն ու մտածողությունը, այդ կերպ ձևավորելով նաև Արցախի կառավարման երկրորդ կարևորագույն հիմնասյունը՝ հանրային լեգիտիմության կողքին: Միանգամայն հասկանալի է, որ սրանք բարդ խնդիրներ են և պահանջում են առավելագույնս լուռ, որևէ խորություն կամ էպատաժ չպարունակող աշխատանք, առավել ևս, որ Արցախն այսօր օբյեկտիվորեն հարկադրված է սերտ աշխատել ռուսական գործոնի հետ: Բայց, տվյալ պարագայում խոսքը Ռուսաստանի հանդեպ վերաբերմունքի մասին չէ, այլ այն մասին, թե Արցախը որքանով է ապահովագրված իր հանդեպ Ռուսաստանի վերաբերմունքից բխող զանազան ռիսկերից, որովհհետև՝ ինչպես պատմությունն է ցույց տվել, և առավել ևս ինչպես հուշում են ներկայիս աշխարհաքաղաքական իրողություններն ու զարգացումները, Ռուսաստանն ինքը կարծես թե ապահովագրված չէ ոչնչից:
Լուսանկարը՝ panorama.am-ի
