«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Կայծ Մինասյանը։
–Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ջոնաթան Լաքոթը հայտարարել է, որ Ֆրանսիան կդիտարկի Հայաստանին պաշտպանության ոլորտում աջակցություն ներկայացնելու հայտը։ Ի՞նչ սպասել Փարիիզից այս ոլորտում։ Ինչպե՞ս կարձագանքի այդ աջակցությանը Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանը։
-Հայաստանի հանդեպ Ֆրանսիայի կողմից ներդրման ռազմական ասպեկտը արթնացնելը պետք է դիտվի որպես նախազգուշացում և սպասում: Նախազգուշացնելով ՝ Փարիզը հաղորդագրություն է ուղարկում տարածաշրջանի բոլոր դերասաններին, այդ թվում ՝ Ռուսաստանին: Սպասում, եթե Երևանը կոնկրետ առաջարկներ ներկայացնի, դրանք կուսումնասիրվեն: Բայց այս հայտարարությունը չպետք է չափազանց շատ մեկնաբանվի: Դեսպանն անմիջապես ավելացրեց, որ Հայաստանն ու Ֆրանսիան երկու տարբեր դաշինքային համակարգերում են: Նույնիսկ եթե երեսուն տարվա ընթացքում սա առաջին դեպքն է, երբ Ֆրանսիան այդքան հեռու է գնում Հայաստանի հետ ռազմավարական տիրույթում։ Բայց եկեք զգույշ ու իրատես լինենք: Իրական հարցն այն է, թե ինչու է Ֆրանսիան այս կետը բարձրացնում հիմա … Արդյո՞ք մենք դուրս ենք գալիս հումանիտարությունից, որպեսզի գնանք դեպի ռազմավարական ոլորտ։
–Սպասվում է Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի Երևան կատարելիք այցը։ Ի՞նչ սսպասել այդ այցելությունից։
-Մենք չգիտենք Նախագահ Մակրոնի տարածաշրջան այցի ամսաթիվը: Անձամբ ես կարծում եմ, որ մենք չպետք է որևէ բան ակնկալենք մինչև աշուն: Ֆրանսիան ընտրապայքարի մեջ է (ըստ ամենայնի նախագահական ընտրությունները տեղի կունենան 2022 թ. Ապրիլի 10-ին և 24-ին, ես պնդում եմ ապրիլի 24-ին …), և նախատեսվում է, որ նախագահ Մակրոնը կայցելի ընտրական նշանակություն ունեցող մի քանի պետություններ, այդ թվում `Հայաստան: Ավելին, աշնանը Երևանում սպասվում են ֆրանսիացի այլ անհատականությունների այցեր (օրինակ, Փարիզի քաղաքապետ Անն Իդալգոն):
Նախագահ Մակրոնը, ամենայն հավանականությամբ, կայցելի բոլոր երեք երկրները: Քանի որ Ֆրանսիան միջնորդական դիվանագիտության ավանդույթ ունի: Նա հետաքրքրություններ ունի բոլոր երեք երկրներում:
– Հայաստանը կարողանու՞մ է համարժեք արձագանքել Փարիզի հայամետ դիրքորոշմանը։
-Ֆրանսիան միայն պաշտպանում է իր շահերը: Ստացվում է, որ ֆրանսիական շահերն իրենց ճանապարհին բխում են հայկական շահերից: Հենց այս հանդիպումն է բացատրում Փարիզի և Երևանի հարաբերությունների սերտացումը: Բայց դա չի նշանակում, որ Ֆրանսիայի բոլոր շահերը համընկնում են Հայաստանի շահերի հետ: Ներկա պայմաններում Ֆրանսիան գործում է խելացի, խոհեմ և վճռական: Ֆրանսիան հաշվի է առնում 2020 թ. Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը: Բայց հաշվի առնելով, որ նոյեմբերի 9-ին ստեղծված իրավիճակը ուժային լուծում է տվել որոշակի խնդիրների, եռակողմ հռչակագիրը (Ռուսաստան, Հայաստան, Ադրբեջան) չի լուծել ամեն ինչ: Եվ ահա այստեղ են, որ Ֆրանսիան և Միացյալ Նահանգները դիվանագիտական միջամտություն են կատարում: Քանի որ, ինչպես գիտեք, Փարիզն ու Վաշինգտոնը մի կողմ քաշվեցին, նսեմացվեցին նոյեմբերի 9-ի հռչակագրով: Եվ երկու երկրները չեն կարող մարսել այս նվաստացումը:
Բոլորի համար մեծ ռազմավարական հարցն այն է, թե ինչպես է Հարավային Կովկասը կրկին դառնալու խաչմերուկ և ում ձեռքում: Բոլոր պետություններն աշխատում են երկու ճակատով, բոլորը `ներառյալ Հայաստանը: Դա հավասարակշռող գործողություն է, որը կասկածի տակ է դնում ամեն ինչ ՝ առանց որևէ բան շոշափելու:
Իմ տեսակետը մանրամասնելու համար կպահանջվեր մեկ այլ հարցազրույց: Բայց այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում տարածաշրջանում, երկու բանի արդյունք է. Առաջին ՝ դա ռազմավարական բացառության վերջն է այն տարածաշրջանում, որտեղ Թրամփի Միացյալ Նահանգները հող էին զիջել Ռուսաստանին և Թուրքիային: Ադրբեջանն օգտվեց այս իրավիճակից: Հիմա, երբ վերադարձավ արևմտյան դիվանագիտությունը, Ալիևը պետք է իջնի երկիր: Ռուսաստանը և Թուրքիան նույնպես:
Երկրորդ տարրը կապված է Իրանի բացման և կովկասյան խաչմերուկի ապագայի հետ: Կտեսնենք հաջորդ անգամ …