Հայաստանի երկրորդ նախագահ, Մարտի 1-ի գործով առանցքային մեղադրյալ Ռոբերտ Քոչարյանի գործը քննող դատավոր Դավիթ Գրիգորյանն ի վերջո դիմում գրեց Սահմանադրական դատարան՝ քրեական գործի նյութերը վերցնելու և դրանց պատճենները վերաքննիչ ատյան ուղարկելու համար։ Նյութերն անհրաժեշտ էին, որպեսզի վերաքննիչ քրեական դատարանը հնարավորություն ունենար վարույթ ընդունել գլխավոր դատախազության, ինչպես նաև Մարտի 1-ի զոհերի և տուժողների ներկայացուցիչների բողոքներն ընդդեմ Քոչարյանին կալանքից ազատ արձակելու, նաև գործը կասեցնելու մասին որոշումների։ Վերաքննիչ քրեական դատարանը երեկ երեկոյան արդեն մուտք է արել Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի և մյուսների գործի նյութերը: Գործը մակագրվել է դատավոր Արմեն Դանիելյանին, որն էլ առաջիկայում որոշում կկայացնի այն վարույթ ընդունելու կամ չընդունելու մասին:
Այս ամբողջ տեղեկատվությունը հուշում է, որ առաջիկա մեկ ամսվա ընթացքում Վերաքննիչ դատարանը կարող է քննության առնել Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցի հարցը, իսկ այդ պարագայում շատ մեծ է հավանականությունը, որ երկրորդ նախագահը վերստին կհայտնվի ճաղերի հետևում։
Խնդիրն իրավականից զատ՝ ունի քաղաքական ահռելի նշանակություն։
Սակայն նախ անդրադառնամ խնդրի իրավական կողմին, որպեսզի բացառեմ շահարկումները՝ քաղաքական հետապնդումների կամ վենդետայի վերաբերյալ։
Քոչարյանը մեղադրվում է սահմանդրական կարգը տապալելու հոդվածով: Սա ծանր հանցագործություն է, որի պարագայում դատապարտյալը կամ մեղադրյալը գտնվում են անազատության մեջ՝ նույնիսկ կայացած ժողովրդավարական երկրներում։ Չմոռանանք նաև, որ Քոչարյանի պարագայում գործ ունենք ապօրինաբար կուտակված ահռելի հարստության ու կոնկրետ երկրի հետ ունեցած կապերի հետ, որոնք նա օգտագործում է՝ քննության վրա ազդելու նպատակով։ Այդ կապերը Քոչարյանը գործի է դնում անգամ անազատության մեջ, իսկ դրսում դրանով կարող է էական ազդեցություն ուենալ դատաքննության ընթացքի վրա։
Մյուս կողմից՝ Մարտի 1-ի գործով առնվազն երկու կարևոր ֆիգուրանտ պատսպարվում են Ռուսաստանում՝ ըստ էության հայտնվելով այդ երկրի իշխանությունների պաշտպանության ներքո, ինչը լավագույնս ապացուցում է, որ արտաքին կոնկրետ ուժ նպատակ ունի արտաիրավական միջոցներով ուղղորդել Մարտի 1-ի գործի քննությունը կամ խոչընդոտել հանցագործության բացահայտմանը։ Այս պարագայում՝ Մարտի 1-ի հարցը դադարում է զուտ իրավական լինել և ձեռք է բերում քաղաքական մեծ նշանակություն։
Ըստ էության՝ անհրաժեշտ է կատարել մի քանի կարևոր արձանագրումներ, որոնք ամբողջական կդարձնեն գործընթացի համատեքստը։ Մեր հասարակությունը կոնսոլիդացված դիրքորոշում ունի Քոչարյանին քրեական հետապնդման ենթարկելու և ազատազրկելու հարցում, ընդ որում՝ հանրային այս կարծիքն ամենևին էլ հեղափոխության կամ նրա էյֆորիայի հետևանք չէ․ հասարակությունն այդպես է մտածել թե՛ Մարտի 1-ից անմիջապես հետո, և թե՛ հետագա տասը տարիներին՝ առկա տեղեկատվության ու սեփական սթափ վերլուծության արդյունքով համոզվելով, որ երկրորդ նախագահը մեղսակից է այդ ոճրագործությանը։
Հիմա՝ երբ արտաքին կոնկրետ կենտրոնը դնում է Քոչարյանի ազատության պահանջ, ապա մտածված ցանկանում է խարխլել մեր հասարակության կոնսոլիդացիայի հիմքերը, ըստ այդմ՝ մարտահրավեր նետել Հայաստանի ներքաղաքական կայունությանը։
Սա, իհարկե, Մոսկվայում հրաշալի հասկանում են, մնում է ենթադրել, որ նրանք միտումնավոր ու հաշվարկված են գեներացնում քաղաքացիական բախումներ, որոնց միջոցով ցանկանում են մի կողմից ցույց տալ, որ հեղափոխությունը չի մեծացրել Հայաստանի սուբյեկտությունը, այլ խոսքով՝ իրենք կարողանում են ազդել մեր երկրում ընդունվող որոշումների վրա, մյուս կողմից՝ մտադիր են հրահրել, այսպես կոչված, կառավարելի քաոս՝ այն ղեկավարելու և Հայաստանի քաղաքական սուբյեկտների, այդ թվում՝ իշխանության վարքագիծը «խմբագրելու» նպատակով։
ԵԱՏՄ նիստում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մի քանի «եվրասիական ապտակ» ստացավ, ինչից հետո շատ կարևոր էր համարժեք պատասխանը։
Վերաքննիչ դատարանում Քոչարյանի խափանման միջոցի հարցի մոտակա քննարկման լուրը հենց այդ պատասխանն է Մոսկվային և եվրասիական ակումբի մյուս մասնակիցներին։
Մյուս կողմից՝ Քոչարյանը կարծես թե քաղաքականության մասին հիշում է միայն այն ժամանակ, երբ բանտում է լինում՝ սպառնալով ստեղծել ընդդիմադիր ուժերի լուրջ առանցք։ Ազատության օրերին պարզվում է, որ ոչ մի լուրջ առանցք էլ չկա, բացակայում է առհասարակ քաղաքականությունը՝ նույնիսկ այն պարագայում, երբ երկրորդ նախագահը հանդիպում է իր «գլամուրային» աջակիցներին։ Մի խոսքով՝ Քոչարյանն էլի չի հասցնելու «լուրջ» ընդդիմադիր առանցք ձևավորել․ շուտով վրա է հասնելու նրա կալանքի պահը։
