Թուրքիայում չափազանց հետաքրքիր պրոցեսներ են ընթանում, որոնք նման են 1960-70-ականների հակաամերիկյան գործընթացներին։ «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասել է Ամերիկյան համալսարանի քաղաքական հետազոտությունների և միջազգային գործերի ամբիոնի վարիչ, պատմական գիտությունների դոկտոր Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանը՝ մեկնաբանելով թուրք-ամերիկյան վերջին սրացումները։
«Նման է երրորդ, ճնշված աշխարհի կողմից կապիտալիստական աշխարհի դեմ ընթացող պայքարին։ Դա այն է, ինչ Էրդողանն ասում է երկրորդ ազատագրական պատերազմ։ Այդ առումով շատ նման է 60-ականների դեպքերին, երբ Թուրքիան թեքվում էր դեպի Խորհրդային Միություն, այժմ էլ՝ Ռուսաստան։ Հետաքրքիր զուգահեռներ են տեղի ունենում, լրիվ դինամիկ»,- ասել է թուրքագետն ու մանրամասնել. «Իրականում լավ գիտենք, թե ինչ է դրա տակ թաքնված։ Գյուլենն է, մյուս կողմից էլ Թուրքիայում կալանված քահանա Բրանսոնը, որին թուրքերը որպես գերի են պահում իրենց մոտ։ Զուգահեռ համարժեք քայլ է իր կողմից արված՝ թե, ժողովուրդ, եկեք, տեսնենք, թե որքան ենք դիմանում»։
Ըստ Տեր-Մաթևոսյանի, Թրամփը, որ թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները երբեք այսքան վատ չեն եղել, նույնիսկ մաքսատուրքեր է սահմանել, որոնք աննախադեպ են իրենց ծավալներով։ «Սա դեռևս կխորանա։ Ամերիկյան իսթեբլիշմենթը լուրջ է տրամադրված, աջակցում է Թրամփին։ Թուրքիայի դեպքում կա կոնսենսուս ամերիկյան վերնախավում։ Սա բարդացնում է Էրդողանի վիճակը, թեև իր աջակիցների շրջանում նրա վարկանիշն աճում է, աճում է նաև Թուրքիայի սահմաններից դուրս իսլամական տրամադրություններ ունեցող մեջ։ Սա հետաքրքիր գաղափարախոսական պայքար է, քան աշխարհաքաղաքական»,- նշում է թուրքագետը։
Այս ֆոնի վրա ջերմանում են ռուս-թուրքական հարաբերությունները, նախօրեին Պուտինն ու Էրդողանը հեռախոսազրույց են ունեցել, քննարկել տնտեսական հարցեր, իսկ առաջիկայում Անկարա է մեկնելու Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Լավրովը։ Թուրքագետի խոսքով, հետաքրքիր իրավիճակ է։ «Ռուս-թուրքական ցանկացած մերձեցմանը նախորդում է Թուրքիայի հարաբերությունների վատթարացումը ԵՄ, կամ ԱՄՆ հետ։ Սա «Ընկերները օգնության են հասնում վատ դրության մեջ» օպերացիայի մի մասն է։ Բայց այս ջերմացումը կտևի այնքան, որքան կտևի լարվածությունը Թուրքիայի և ԱՄՆ-ի միջև»,- նշել է Տեր-Մաթևոսյանը։
Նրա խոսքով, չկա որևէ գործընթաց, որը ազդեցություն չթողնի մեր տարածաշրջանի վրա, կան նաև խաղացողներ, որոնք կփորձեն լարվածությունը պրոյեկտել։ «Դա կախված է ժամանակից։ Եթե լարվածությունը կարճ տևի, դժվար կլինի այլ խաղացողների համար դիվիդենտներ գտնել։ Ադրբեջանն էլ կրկնապատկել է ջանքերը՝ Հայաստանն արտերկրում նոր ձևով ներկայացնելու համար, հնարավոր է, որ այդ խաղացողը լինի Ադրբեջանը»,- ասել է Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանը և հավելել. «Մյուս կողմից ԱՄՆ-ը, որը կարող էր դեր խաղալ հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման ուղղությամբ, այժմ չի ունենա ազդեցությունը։ Թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների ցանկացած վատթարացում ազդում է հայ-թուրքական հարաբերությունների հնարավոր կարգավորման, սահմանի ապաշրջափակման վրա»։
Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն, ԳԱԱ ակադեմիկոս Ռուբեն Սաֆրաստյանն էլ նկատում է, որ թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների վատթարացումը լուրջ հարված է թուրքական տնտեսությանը։ «Որոշ ժամանակ Թուրքիան կփորձի այսպիսի հռետորաբանությամբ պատասխանել ամերիկացիներին, բայց ի վերջ կնահանջեն։ Թուրքիան չի կարող երկար տնտեսական պատերազմում հակադարձել Ամերիկային։ ՄԻջազգային կազմակերպությունների միջոցով կփորձեն կոմպրոմիսի գալ ԱՄՆ-ի հետ»,- ասել է Սաֆրաստյանը։
Խոսելով ռուս-թուրքական ջերմացման մասին՝ Սաֆրաստյանը նշել է, թե խնդիրը զուտ քաղաքական է։ «Բայց պետք է հստակ արձանագրենք, որ Թուրքիան մեծ կախվածություն ունի ԱՄՆ-ից, և դա առաջին հերթին ռազմական ոլորտում է։ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է, որոշ սահմաններ կան, որ չի անցնի»,- ասել է նա։
Հարցին, թե Թուրքիայի շուրջ զարգացումներն ինչպես կազդեն մեր տարածաշրջանի վրա, Սաֆրաստյանը պատասխանել է, թե տարածաշրջանը մնա ստատուս-քվոյի կարգավիճակում, ուժերի հարաբերակցությունը կպահպանվի առկա մակարդակում։