Ամերիկյան ընկերությունները հետաքրքրված են Հայաստանի վերականգնվող էներգետիկայի բնագավառում ներդրումներով և շուրջ 8 մլրդ դոլար ներդրումային համագործակցության հնարավորություն կա: Այդ մասին հայտարարել է ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսը մայիսի 17-ին Երևանում կազմակերպված վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման համաժողովում: Նա նշել է, որ ՀՀ կառավարությունը մշակել և ներդրել է մեխանիզմներ և ծրագրեր, որոնք թույլ են տալիս Հայաստանում զարկ տալ վերականգնվող և արևային էներգետիկայի աճին: «Իսկ ԱՄՆ կառավարությունը պատրաստ է շարունակել գործակցությունը Հայաստանի հետ, ինչպես եղել է վերջին 25 տարիներին: Հայաստանի կառավարության խնդիրն է, որպեսզի ձևավորեն ու ներկայացնեն, թե ինչով է հրապուրիչ Հայաստանն ամերիկյան ներդրողների համար: Առավելապես կարևոր է, որպեսզի Հայաստանի կառավարության կողմից երաշխիքներ լինեն, որ հավասար խաղի կանոններ կլինեն բոլորի համար»,- հայտարարել է դեսպան Միլսը:
Դեսպանի այդ հայտարարությունից երկու օր անց ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը կառավարությունում հանդիպել է ԱՄՆ դեսպանին: Համաձայն հանդիպման մասին կառավարության հաղորդագրության. «Կարեն Կարապետյանն ու Ռիչարդ Միլսն անդրադարձել են էներգետիկայի, զբոսաշրջության, ՏՏ ոլորտի, հանքարդյունաբերության և գյուղատնտեսության երկկողմ գործակցության խորացման հեռանկարներին»: Այսքանը:
Համաշխարհային գերտերության դեսպանը հայտարարում է իր երկրի ընկերությունների կողմից ՀՀ-ում 8 մլրդ դոլարի ներդրում կատարելու ռեալ հավակնությունների մասին, դիմացը Հայաստանի կառավարությունից հավասար խաղի կանոնների ռեալ երաշխիքներ պահանջելով: Խաղի հավասար կանոնների, օրենքի առաջ բոլորի հավասարության առումով ավելի կոպիտ ասելը պարզապես անհնարին էր: Դեսպանն ասել է առավել քան թափանցիկ, այն աստիճանի, որ որևէ մեկի կողմից «մեկնաբանությունների» հնարավորություն չմնա: Մեկ այլ պարագայում 8 մլրդ դոլարի ռեալ ներդրման երաշխիքը կարող էր պարզապես «գլխապտույտ» առաջացնել շատերի մոտ: Որքան էլ, որ անլուրջ էին Գագիկ Ծառուկյանի 15 միլիարդանոց ներդրումների խոստումները կամ վարչապետի մի քանի միլիարդանոց խոստումները, այդուհանդերձ, դրանցով պայմանավորված հասարակության շրջանում որոշակի սպասումներ էին ձևավորվում: Մինչդեռ աշխարհի գերտերության դեսպանն այսօրվա ներդրումների ֆոնին ֆանտաստիկ թվացող թիվ է հայտարարում, որը կառավարության ու երկրի նախագահի կողմից ընդունվում է հեզ «անտարբերությամբ»:
Առավել քան հասկանալի է, որ այս պարագայում տնտեսականից ավելի մեծ է քաղաքական գործոնի առկայությունը, որ տարածաշրջանային քաղաքականության կարևորագույն բաղադրիչներից մեկն է: Նկատենք, որ Վրաստանում Միացյալ Նահանգները ի թիվս այլ ոլորտների՝ նաև էներգետիկայում է լուրջ ներդրումներ արել և անում: Այնպես որ ամեն ինչ հաշվարկված է, հատկապես Կովկասի պես բարդ տարածաշրջանի համար: ԱՄՆ-ն այստեղ իր քաղաքական լուրջ շահերն ունի, որը խիստ համընկնում է ՀՀ-ի շահերին, հնարավորություն ստեղծելով էապես մեղմել Հայաստանի գերկախվածությունը ՌԴ-ից էներգետիկ ոլորտում: Սակայն արի ու տես, որ դա բոլորովին էլ չի ոգևորում ՀՀ կառավարությանն ու կառավարողներին:
Դեսպանի հայտարարություն-առաջարկից անցել է երկու շաբաթ և հայկական կողմը պահպանում է ճչացող լռություն: Դեսպանի հայտարարությունից հետո Կարեն Կարապետյանը բավականին ճկուն քայլ կատարեց՝ ընդամենը մեկ օրվա տարբերությամբ հանդիպելով վերջինիս հետ: Բնականաբար մեկ օրվա ընթացքում նման կարևորագույն հարցին պատասխանելը գործնականում լուրջ չէր լինի: Իսկ հապշտապ հանդիպումը հնարավորություն տվեց պարոն վարչապետին «թայմ աուտ» վերցնելու, ժամանակ շահելու այն առումով, թերևս պատասխանելու պատասխանատվությունը թողնելով հանրապետության նախագահին: Ի վերջո ոչ ոք միամիտ չի կարծելու, որ վարչապետը խաղի կանոններ է փոխելու, ընդ որում, ոչ թե ասենք բանանի շուկայում (որ այդպես էլ չկարողացավ), այլ մեծ տերությունների (ավելի հստակ ՌԴ-ի) շահերի ներկայացվածությամբ էներգետիկ շուկայում:
Մինչդեռ «դեսպանին ընդառաջելու» դեպքում ՌԴ-ից ՀՀ էներգետիկ կախվածությունը էապես կնվազեր, ինչին էլ կհետևեր տնտեսական կախվածության թուլացումը: Կառավարության «խոնարհ լռության» ֆոնին որոշ տնտեսագետներ հասարակությանը «բացատրում են», որ 8 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը կարող է բավականին լուրջ բեռ առաջացնել հայկական տնտեսության և առավել ևս էներգետիկ համակարգի համար, որ նման հավակնոտ ծրագրերի ձախողման դեպքում դժվար թե հնարավորություն լինի փոխհատուցել 8 միլիարդ դոլարը, որ համաձայն համաշխարհային փորձի վերականգնվող էներգետիկան պետք է զարգանա էվոլյուցիոն, այլ ոչ թե ռևոլյուցիոն ճանապարհով»: Իսկը Կիկոսի մահը: Սա է ՀՀ ղեկավարության պատասխանը ԱՄՆ դեսպանի 8 մլրդ դոլարի ներդրումների առաջարկին. կառավարության մակարդակով` խոնարհ լռություն, նրա «աշխատակիցների» մակարդակով` բա` եթե, բա` որ, բա` ոնց «վերլուծական մեկնաբանություններով»: Կարծես աշխարհում էլ չկար տնտեսագետ, որ այդքան բարդ բաները հասկանար:
Սա առաջին, միակ, եզակի դեպքը չի Հայաստանի ներկա ու անցյալ կառավարողների համար: Իրանական գազի գնի պատմությունը դեռևս թարմ է, երբ դեսպանը բացահայտ հայտարարում էր, որ Իրանը պատրաստ է շատ էժանով, անգամ գինն էր հուշում, գազ մատակարարել Հայաստանին, իսկ մերոնք դարձյալ խոնարհ լռություն էին պահպանում: Միայն լրագրողների «համառ հետապնդումներից» հետո ստիպված էին իրենց «խոսափողերի» միջոցով աբսուրդի հասնող «մեկնաբանություններ» անել, գրեթե հայտարարելով, որ Իրանի դեսպանը չի հասկացել ինչ է ասում: Իրանի դեսպանը ստիպված էր շատ թափանցիկ «մեկնաբանելու», թե ինչ է ասում:
Հասարակական քաղաքական շրջանակներում շարունակ դժգոհում են, թե ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալբանդյանը սպասարկում է այլ երկրի շահերը: Իսկ ո՞ւմ շահերն են սպասարկում մնացյալը:
