ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին և ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը հեռախոսազրույց են ունեցել, ողջունել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում կրակի դադարեցումն ու պայմանավորվել են նպաստել տարածաշրջանում իրադրության կարգավորմանը:
Քառօրյա պատերազմից հետո սկսվել է քաղաքական բուռն, մաքոքային մի շարժ, որը ինչ-որ տեղ նաև տարերայնության տպավորություն է թողնում:
Բավական մեծ և նկատելի ակտիվություն է ցուցաբերում Ռուսաստանը: Բավական է միայն արձանագրել, թե կրակի դադարեցման պայմանավորվածությունից սկսած, որը կայացվել է Մոսկվայում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբների պետերի մասնակցությամբ՝ ըստ պաշտոնական մեկնաբանությունների, մինչև անգամ ԵՏՄ շրջանակը ներառյալ Մոսկվան, այսպես ասած, ոտքով-գլխով խորասուզվել է մի բանակցային գործընթացի մեջ, որտեղ բավական ընդգծված կերպով սկսեցին շոշափվել տարածքների վերադարձի և խաղաղապահների տեղակայման թեմաները, որոնք Ռուսաստանը առաջ էր բերել մեկ-երկու տարի առաջ:
Ռուսաստանի մի շարք պաշտոնյաներ այցելեցին Երևան և Բաքու, Հայաստանի արտգործնախարարը եղավ Մոսկվայում, Կրեմլը հայտարարեց, որ շարունակելու է զինել Ադրբեջանին:
Այս բոլոր հայտարարությունները վկայեցին, որ Ռուսաստանը քառօրյա պատերազմը օգտագործում է Կովկասում դոմինանտ դիրքերի դուրս գալու կամ դիրքային նահանջը կասեցնելու և հակամարտության թեժացումը օգտագործելով՝ իր համար քաղաքական որոշակի դիրքեր հետ բերելու համար:
Եվ ահա այս ֆոնին ուշագրավ է ԱՄՆ պետքարտուղար Քերիի հետ հեռախոսազրույցը, որի ընթացքում կողմերը պայմանավորվում են նպաստել իրադրության կարգավորմանը:
Ուշադրության է արժանի այն, որ խոսվում է ոչ թե հակամարտության կարգավորման, այլ իրադրության կարգավորման մասին: Սա հիմք է տալիս եզրակացնելու, որ Միացյալ Նահանգները, տեսնելով «հակամարտությունը կարգավորելու» ռուսական ակտիվ ջանքը, որը ենթադրելու է տարածքների որոշակի վերադարձի դիմաց ռուս խաղաղապահների տեղակայման շուրջ համաձայնություն, փորձում է Մոսկվային բերել ընդամենը իրադրության կարգավորման, այսինքն՝ հրադադարի վրա կենտրոնանալու դաշտ:
Եթե գործ ունենք այս մոտեցման հետ, ապա սա Հայաստանի համար հուսադրող և շահեկան մոտեցում է, քանի որ այս մոտեցումը նշանակում է հրադադարի պահպանման մեխանիզմի առաջնայնություն ինքնին, ոչ թե հակամարտության կարգավորման որևէ սխեմայի միջոցով: Այսինքն՝ տեսնելով, որ Ռուսաստանը փորձում է առաջ մղել խաղաղապահների տեղակայման իր բանաձևը, Նահանգներն, ըստ երևույթին, փորձում է հակազդել և թույլ չտալ հետ մղել հրադադարի խախտման հետաքննության մեխանիզմի իրենց գաղափարը:
Հայկական կողմի համար ողջունելին հենց այդ գաղափարն է, քանի որ խաղաղապահների տեղակայումը ոչ թե խաղաղության ճանապարհն է, այլ ընդամենը Ադրբեջանի նոր պատերազմի նախապատրաստության քայլը:
Բանն այն է, որ Բաքուն, ստանալով որոշակի տարածքներ, ամրացնելու և բարելավելու է իր ռազմական դիրքերը՝ Ռուսաստանի օգնությամբ, իսկ հետո, իհարկե, փորձելու է ձևավորել Ղարաբաղի հանդեպ ռազմաքաղաքական ճնշման նոր ալիք, որին արդեն հայկական կողմը ստիպված է լինելու դիմագրավել զգալիորեն ավելի վատ դիրքերից՝ թե՛ քաղաքական, թե՛ ռազմական իմաստով:
Եվ ահա այս տեսանկյունից շատ կարևոր է, որ ԱՄՆ-ը հակազդի «հակամարտությունը» կարգավորելու ռուսական ջանքին և նպաստի իրադրության կարգավորմանը, այսինքն՝ ռազմական գործողությունների վերսկսում բացառող, սակայն միաժամանակ հայկական կողմից որևէ զիջում չենթադրող մեխանիզմի հաստատմանը: Որովհետև Ռուսաստանի առաջարկած մեխանիզմը այս առումով ոչ միայն հայկական կողմի միակողմանի զիջում է ենթադրում, այլև ենթադրում է հայկական կողմի պարտության սկիզբ:
