Արդեն շուրջ 11 տարի ֆրանսահայ անվանի ազգաբան, «Էություն» միաբանության նախագահ Ալեքսանդր Վարպետյանի մուտքը հայրենիք արգելվում է, նա հայտնվել է այդպիսի անձանց «սև ցուցակում»: Շուրջ տասնմեկ տարի ազգաբանի բոլոր դիմումները՝ ուղղված ՀՀ պատկան մարմիններին, պաշտոնյաներին, մնում են անպատասխան, իսկ հայրենիք մուտքի արգելքը պատճառաբանում են նրանով, որ գործիչը «ՀՀ պետական անվտանգությանը լուրջ սպառնալիք» է:
Վերջին անգամ այդ պատճառաբանությունը վերստին հնչեցրին ապրիլի 4-ին, երբ Ալեքսանդր Վարպետյանը Թուրքիայից ժամանեց Երևան և բառացիորեն մի քանի օր մնաց «Զվարթնոց» օդանավակայանի տարանցիկ սրահում՝ քնելով երկաթապատ աթոռների վրա, որտեղ նրան նույնիսկ չտրամադրվեցին ՀՀ օրենքով նախատեսված ո՛չ հատուկ կացարան, ո՛չ անգամ հասարակ մի ծածկոց: Հարցն այնքան մեծ հնչեղություն ձեռք բերեց և զարմանք առաջացրեց, որ այդ օրերին «Ժառանգություն» կուսակցության ղեկավար Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հրավիրած հանրահավաքից հետո մի շարք գործիչներ շտապեցին օդանավակայան՝ պարզելու, թե իրականում որն է խնդիրը: Իսկ իրականում ոչինչ էլ չպարզվեց. Վարպետյանը ստիպված եղավ վերադառնալ Թուրքիա: Այս պահին Ալեքսանդր Վարպետյանը Թուրքիայում է, իսկ շուտով ճարահատյալ կվերադառնա Մարսել:
«Առաջին լրատվական»-ին հաջողվեց կապ հաստատել Թուրքիայում ժամանակավոր բնակություն հաստատած Ալեքսանդր Վարպետյանի հետ և խոսել Հայաստան իր մուտքը խոչընդոտելու պատճառների մասին: Նրա փոխանցմամբ` այս տարի եկել էր հայրենիք՝ մասնակցելու ՀՆՀԽ խմբի նախաձեռնած իր 70-ամյա հոբելյանին: Առավել ևս, որ նրանք դիմել էին ՀՀ նախագահին, այնտեղից հայցը ուղարկվել էր մշակույթի նախարարություն, որն էլ պաշտոնապես չէր առարկել: Սակայն, նրա խոսքով, ԱԱԾ-ն հարցը լուծեց այլ կերպ, և անգամ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատանն ուղղված միջնորդությունը մնաց ապարդյուն: Վերջինիս համոզմամբ` իրեն վտարելն ու իր նկատմամբ հետապնդումները, բացի իր ազգամշակութային և ոգեգաղափարական գործունեությունից, անմիջականորեն առնչվում են Հոկտեմբերի 27-ի պետական ոճրագործության հետ
Սկսելով ավելի վաղ անցյալից՝ Վարպետյանն ասաց, որ Հայաստանում զբաղվում էր մշակութային և լուրջ գաղափարական գործունեությամբ՝ որպես «Էություն» Ազգային իմաստության տաճարի հիմնադիր և նախագահ (մինչև 1999թ.): Բայց, ըստ նրա, երբ այդ տարի տեղի ունեցավ Հոկտեմբերի 27-ի ոճրագործությունը, ինչպես շատերը, ինքը ևս ելույթ ունեցավ «Այգ» հեռուստաալիքով, փորձեց իր խոսքն ասել ոճրագործության վերաբերյալ: Սակայն, նրա խոսքով, ելույթը ձայնագրվեց, բայց չհրապարակվեց:
«Այդ տեսագրության ժամանակ ոչինչ չասացի Հոկտեմբերի 27-ի կազմակերպիչների մասին, բայց երկար խոսեցի, և դա հայտնվեց ԱԱԾ-ի թիրախում, որի պատճառով էլ երևի թե չհրապարակվեց: Թեև շատերն էին կասկածում, որ կազմակերպողը Մոսկվան է` Ռոբերտ Քոչարյանի ձեռքով, քանի որ նա, ինչպես հայտնի է, Մոսկվայի մարդն էր, այդ մասին չէի խոսել տեսագրության մեջ: Ավելի ուշ հաստատվեց, որ Հոկտեմբերի 27-ը հիրավի Մոսկվայի «պրոյեկտն» էր: Իսկ մինչ այդ իմ կեցության կարգը Հայաստանում 2002թ. չերկարացրին, և ես ստիպված եղա հեռանալ Հայաստանից՝ չիմանալով, որ այլևս մուտք չեմ ունենալու այստեղ: Ուստի իմ հետապնդումների պատճառը բացահայտելու համար ես պրպտեցի և մանրամասն գրեցի «Ազգային խաչքար կամ Հոկտեմբերի 27-ի առեղծվածը» հանգամանալից քննախուզությունը: Ակնհայտորեն բավականին դիպուկ, որովհետև «ՀՀ պետական անվտանգությանը լուրջ սպառնալիք» պատճառաբանությունը պաշտոնապես ներկայացվեց դրանից հետո: Այն անցյալ տարի փակել ու ընդմիշտ թաղել էի, սակայն այլևս ստիպված եմ վեր հանել: Չեմ կարող չասել, որ Պուտինի` ՌԴ նախագահ դառնալուց հետո Հայաստանում սկսվեց բռնատիրությունը: Հետո ինձ իմ ընկերները հուշեցին, որ ես անցանկալի եմ նաև իմ ազգային գաղափարական գործունեության համար»,- ասաց Վարպետյանը:
Նրա համոզմամբ՝ Պուտինի ղեկավարությամբ Ռոբերտ Քոչարյանն է արգելել իր մուտքը Հայաստան: Նա նշեց, որ իր համար տեսանելի միակ պատճառը սա կարող է լինել: Սակայն, ցավոք, ազգաբան ֆրանսահայ գործիչը բնավ հույս չունի, որ այս իշխանությունների օրոք իր մուտքը հայրենիք երբևէ կթույլատրվի:
Թե իրականում ինչու է արգելվել ֆրանսահայ գիտնականի մուտքը Հայաստան՝ այս տարիների ընթացքում պաշտոնական որևէ հիմնավորում չի հնչել, ուստի մնում է ենթադրություններ անել: 1999թ. տեղի ունեցած Հոկտեմբեր 27-ի քաղաքական սպանդի հնարավոր կազմակերպիչների, այդ թվում՝ Մոսկվայի և ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի մասին շատ գործիչներ են խոսել, տարբեր թեզեր են առաջ մղվել, բայց նրանք ռեժիմի համար չեն դարձել persona non grata: Ուստի միգուցե Ալեքսանդր Վարպետյանի առեղծվածային պատմության պատճառներն այլ տեղ պետք է փնտրել:
