«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀԱԿ վարչության անդամ Գրիգոր Ոսկերչյանը:
– Պարոն Ոսկերչյան, «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության ու նրա նախկին ղեկավար Գագիկ Ծառուկյանի հետ կապված վերջին իրադարձություններից հետո ի՞նչ տեղի ունեցավ ոչ իշխանական դաշտում: Ի՞նչ վիճակում է հիմա այդ դաշտը:
– Իշխանությունն էապես թուլացրեց դեմոկրատական հեղափոխության ձգտող ընդդիմադիր ուժերի համախումբը: Որքան էլ տարատեսակ մոտեցումներ կային ԲՀԿ-ի կամ Գ. Ծառուկյանի նկատմամբ, այնուամենայնիվ նրանց հետ միասին ոչ իշխանական այդ դաշտը իշխանության համար իրական լրջագույն վտանգ էր ներկայացնում: Եվ դրանով է բացատրվում իշխանության վերջին հարձակումը Գ. Ծառուկյանի նկատմամբ:
– Այսուհետ ի՞նչ դասավորումներ կամ զարգացումներ պետք է լինեն այդ դաշտում: Կա՞ ընդդիմադիր նոր ուժի առաջացման անհրաժեշտություն, թե՞ եղած ուժերը պետք է հզորանան: Միգուցե իշխանությունները կփորձեն հզորացնել նրանցից մեկին:
– Այդպես չի լինում: Ընդդիմությունն ինքն իրեն է առաջանում, ինքն իրեն է հզորանում` հասարակական-քաղաքական պահանջին զուգահեռ: Իսկ եթե ընդդիմադիր ուժ ստեղծելու մասին է խոսք գնում, միշտ պետք է նկատի ունենալ, որ իշխանությունն է ստեղծում: Իսկ իշխանությունների նկատմամբ օբյեկտիվ, բնական ընդդիմությունը հասունանում և հզորանում է հասարակական պահանջի արդյունքում: Իսկ թե հասարակական պահանջը կզգա՞ նորի կարիքը, կհասունացնի՞ ու կհզորացնի՞, դա ցույց կտա ժամանակը: Բայց այդ առումով դեռևս նոր բաներ չեմ սպասում: Հիմա կասեք, թե ես ՀԱԿ-ից եմ, դրա համար եմ այդպես ասում, բայց կարծում եմ, որ մոտակա ժամանակներում ՀԱԿ-ից բացի` այլ հզոր ընդդիմություն չենք ունենա: Թեպետ անկասկած իշխանությունները կձգտեն արհեստական ընդդիմություն ստեղծելով՝ լղոզել ընդդիմադիր դաշտը:
– ՀԱԿ-ից բացի` այդ դաշտում կա նաև «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը, որը ԲՀԿ-ի հետ տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո կարծես ակտիվացել է: Նույն ԲՀԿ-ն, որն իրեն այլընտրանքից արդեն ընդդիմություն է հռչակել:
– Դեռ պետք է սպասել ու տեսնել, թե նոր ԲՀԿ-ն ինչպիսին կլինի, իսկ ինչ վերաբերում է ՕԵԿ-ին կամ մյուսներին, ապա ես չեմ հավատում, որ նրանք ուժեղ ընդդիմություն կլինեն: Նրանք երկար պետք է ապացուցեն, որ ես կարողանամ մասնակիորեն հավատալ:
– Իսկ այս նոր ԲՀԿ-ի հետ ՀԱԿ-ը ընդդիմադիր պայքարի հույսեր չի՞ կապում, չի՞ համագործակցելու, թե՞ Գ. Ծառուկյանի դուրս գալուց հետո այդ կուսակցությունում ուղղություն է փոխվում:
– Համագործակցություններ անպայման կլինեն՝ հատկապես խորհրդարանական ձևաչափով: Պետք է մի փոքր համբերել ու տեսնել, թե ինչպիսին կլինի այս նոր ԲՀԿ-ն: Նրանց սկզբնական հայտարարություններն ինձ համար դեռևս հիմք չեն: Տվյալ դեպքում ես արտահայտում եմ իմ անձնական տեսակետը:
– Ասում եք, որ տեղի ունեցածի արդյունքում ընդդիմադիր դաշտը թուլացավ: Արդյոք սա նշանակում է, որ ընդդիմադիր դաշտին ուժեղացնում էր ԲՀԿ-ն կամ Գ. Ծառուկյանը:
– Ինչի՞ մասին է խոսքը: Իհարկե: Եթե խոսում ենք այն մասին, թե ինչ հայտարարություններ են արվում ամբիոնից, ինչ սուր խոսքեր են ասում կամ ինչ հոդվածներ են գրում, ապա նույնատիպ խոսքերը կշարունակվեն, կլինեն իշխանությունների նկատմամբ սուր քննադատություններ: Բայց եթե խոսենք այն ընդդիմության մասին, որն ունակ կլինի երկրում իրական փոփոխություններ կամ իշխանափոխության բերել, ապա այդ տիպի ընդդիմությունը թուլացավ:
– Բայց եթե ԲՀԿ-ն ու Գ. Ծառուկյանն այդքան հզոր էին ու իրենց հզորությամբ ընդդիմությանն էլ ուժեղացրեցին, ինչո՞ւ այդպես միանգամից ընկրկեցին իշխանությունների ճնշումների դեմ:
– Որքան էլ քննադատվել է բուրժուադեմոկրատական հեղափոխության գաղափարը, ես այն ընդունում եմ: Ես դրա կրողն էի և կարծում էի, որ մեզ այդ տիպի հեղափոխություն է պետք: Իսկ բուրժուադեմոկրատական հեղափոխությունն առանց սեփական խորքային շահերի գիտակցմամբ բուրժուազիայի հնարավոր չէ: Բայց սեփականատերերի հատվածը թույլ գտնվեց: Ցավոք սրտի, ազգային բուրժուազիան դեռ բավականին չկազմավորված ու հեղհեղուկ վիճակում է, շատ ցանկալի կլիներ, որ կայացած լիներ, և հնարավոր լիներ մեզ հետ իրականացնել դեմոկրատական հեղափոխություն: Այդ տեսանկյունից, այո, ընդդիմությունը թուլացավ: Ու այս վերջին փորձը ցույց տվեց, որ Հայաստանում ազգային բուրժուազիան բավականին թույլ է:
– Բուրժուադեմոկրատական հեղափոխության տապալումից հետո ի՞նչ նոր ծրագրեր ունի ՀԱԿ-ը: Չէ՞ որ այդ գաղափարը պատկանում էր ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին:
– Նախ գաղափարը չէ, որ տապալվել է, այլ պարզապես մոտակա ժամանակահատվածում իրականացման հույսն է փոքրացել: Ժամանակ է պետք գիտակցելու, թե հիմա ինչ նոր ռեսուրսներով կարելի է առաջ շարժվել:
– Իսկ ԲՀԿ-ում տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո Լ. Տեր-Պետրոսյանն ինչո՞ւ մինչև ապրիլի 24-ը դադար վերցրեց: Մինչ այդ չգիտե՞ր, որ այս ընթացքում Ցեղասպանության 100-ամյակի հետ կապված միջոցառումներ են տեղի ունենալու:
– Լ. Տեր-Պետրոսյանն ասել է այն, ինչ ասել է: Ենթադրում եմ, որ միայն ՀԱԿ-ի ուժերը բավարար չեն, որ այնպիսի ալիք բարձրացնեն, որն արդյունքի կբերի: Իսկ եթե բավարար չեն, ապա հարցի պատասխանը, ցավոք, դեռ ես էլ ինձ համար չունեմ:
– Եթե Գ. Ծառուկյանն ու ԲՀԿ-ն չհրաժարվեին փետրվարի 20-ի հանրահավաքից, ի՞նչ տեղի կունենար: Կամ Գ. Ծառուկյանն ունե՞ր չընկրկելու, չնահանջելու հնարավորություն, թե՞ իշխանությունները նրան նման հնարավորություն չէին թողել:
– Ես կարծում եմ, որ ուներ նման հնարավորություն և կարող էր չնահանջել: Եթե ալիքը բարձրանար, ապա այդ ընթացքում արդեն իշխանությունները պարզապես հնարավորություն չէին ունենա օգտագործել իրենց ողջ գործիքակազմը:
– ԲՀԿ-ն ու Գ. Ծառուկյանը շրջագայում էին մարզերում, շտաբներ էին ստեղծում, հայտարարում էին, որ համակիրների ու աջակիցների մեծ բանակ ունեն: Նրանց նկատմամբ իշխանությունների այդ հայտարարությունից հետո ժողովուրդն ինչո՞ւ ոտքի չկանգնեց: Ինչո՞ւ ՀԱԿ-ը կամ եռյակի մյուս ուժերը չփորձեցին զանգվածային միջոցառումներ կազմակերպել ի պաշտպանություն իրենց գործընկերների: Հատկապես, երբ հիմա հայտարարություններ են հնչում, թե ՀԱԿ-ը և «Ժառանգությունը» դավաճանեցին Գ. Ծառուկյանին:
– Նախ որևիցէ լուրջ մարդու կողմից ես նման հայտարարություն չեմ լսել: Տվյալ դեպքում ինչ է նշանակում՝ դավաճանեցին: Որպեսզի դուք ինձ օգնեք, ես պիտի ցանկանամ, որ դուք դա անեք: Եթե ես հրաժարվում եմ այդ օգնությունից, թողնում ՝ գնում եմ տուն, այդ դեպքում դուք ինչպես կարող եք ինձ օգնել: Նրա այն հայտարարությունից, թե դուրս է գալիս քաղաքականությունից, դուք ինչպես եք պատկերացնում, որ զանգվածները, համակիրները կամ գործընկերները դժգոհության ալիք բարձրացնեն, ինչպես պետք է պայքարեն հանուն իր դիրքերի: Դա իր անձնական որոշումն էր, և ես չեմ ուզում դա քննարկել:
