«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է «Շվեյցարիա-Հայաստան» ընկերակցության նախագահ Սարգիս Շահինյանը
– Շվեյցարիայի նախագահ Միշլին Քալմի-Ռեյի Հայաստան այցելությունը հենց այս օրերին չափազանց հատկանշական է եւ բազմաթիվ քննարկումների առիթ է հանդիսացել: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Քալմի-Ռեյը հայ-թուրքական հարաբերությունների վերականգնման գործընթացի ակտիվ դերակատարներից է, ինչպես նաեւ այն, որ մոտենում է Հայոց ցեղասպանության տարելիցի օրը, ըստ Ձեզ, հնարավո ՞ր է այս այցից հետո վերսկսվի հայ-թուրքական գործընթացը:
– Տիկին Քալմի-Ռեյի այցելության պաշտոնական պատճառաբանությունը Շվեյցարիայի դեսպանատան բացումն է, ինչպես նաեւ մայիսի 4-ին Սերժ Սարգսյանի Շվեյցարիա այցի նախապատրաստումը: Կարծում եմ` այս այցից հետո չէ, որ պետք է վերսկսվի հայ-թուրքական գործընթացը, այլ, ինչպես մեկ տարի է` ասում է արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը, դրանք երբեք չեն դադարել եւ դատապարտված են շարունակվելու, դժբախտաբար, այն սխալ ուղղությամբ, որը դրվել է այդ արձանագրությունների հիման վրա:
Նա վստահաբար նշեց, որ Թուրքիայի խորհրդարանական ընտրություններից հետո, որոնց ժամանակ անկասկած ձայների մեծամասնությամբ հաղթելու է ներկայիս վարչակարգը, հայ-թուրքական արձանագրությունները կվավերացվեն հենց թուրքական խորհրդարանում: Քալմի-Ռեյի այցը որեւէ բան ոչ թե փոխելու է, այլ, ընդհակառակը, հզորացնելու է Հայաստանի իշխանությունների դիրքը միջազգային քաղաքական արենայում: Այսինքն` այս ամենը կարմիր թելով միմյանց հետ կապված է, եւ սա ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ վաղուց ծրագրված քայլերի հաջորդականություն, եւ օրակարգը շատ հստակ է:
Այժմ խնդիրն այն է, թե արդյոք Հայաստանի հասարակությունը եւ մանավանդ խորհրդարանը կաջակցե ՞ն այս արձանագրություններին, քանզի բուն խնդիրը այսօր խորհրդարանն է: Ամեն ինչ արվում է դրա համար: Մեր կարծիքով, Թուրքիայում կայանալիք ընտրությունների ժամանակ բացարձակ մեծամասնությամբ հաղթելու է ներկայիս կառավարությունը ներկայացնող կուսակցությունը: Եվ հենց այդ հանգամանքը նրանց պետք է լծակ տա եւ հնարավորություն Թուրքիայի խորհրդարանում վավերացնելու հայ-թուրքական արձանագրությունները: Թուրքիայի կառավարությունը շատ լավ է աշխատում թե’ ներքին եւ թե’ արտաքին ասպարեզում, ինչն էլ նրանց հնարավորություն է տալու 55-58 տոկոսի չափով ձայն ստանալու, իսկ վստահության այդպիսի քվեով խորհրդարանում նրանք կարող են անել իրենց ուզածը: Հստակ է, որ եթե Թուրքիայի խորհրդարանը վավերացնի արձանագրությունները, ապա մեկ ամիս դեռ չանցած նույնը կանի նաեւ Հայաստանի խորհրդարանը:
– Իսկ ինչո ՞ւ եք համոզված, որ առաջին քայլը կանի հենց Թուրքիան:
– Իրականությունն այն է, որ Թուրքիան այսօր քաղաքական տեսանկյունից շատ ավելի մեծ ուժ ունի, քան Հայաստանը: Այս արձանագրություններից բուն տուժողը պետք է լինի Հայաստանը եւ ավելի շատ շահելու է Թուրքիան: Արձանագրությունները` ներկայիս բովանդակությամբ առաջինը վավերացնելը բխում է հենց Թուրքիայի շահերից, եւ նրանք դա կանեին դեռ այն ժամանակ, եթե չլինեին ադրբեջանական սպառնալիքները:
– Իսկ այս գործընթացների համատեքստում ի ՞նչ ճակատագիր կունենա ԼՂ հարցը. ի վերջո Ադրբեջանի սպառնալիքի միակ միջոցը հենց այս հարցն է:
– Այս ամենի պատասխանը, դժբախտաբար, ո’չ Բեռնում է, ո’չ Բաքվում, ո’չ էլ Երեւանում, Արցախի խնդրի լուծման պատասխանը Ռուսաստանում է: Իրականությունն այն է, որ Ղարաբաղի հարցի լուծումն արդեն մոտեցել է, եւ հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացումից հետո այս խնդրում էական բեկում է արձանագրվելու: Սակայն այստեղ մի հանգամանք կա, թե այս գործընթացներում ով ու ինչ է խոստացել` այդ ամենը պարզ չէ: Մենք չգիտենք, թե Ռուսաստանը Հայաստանին ինչ է խոստացել եւ ինչ է խոստացել Ադրբեջանին: Չգիտենք, թե Միացյալ Նահանգները նրանց ինչ է խոստացել, չգիտենք, թե ինչ խոստումներ է տվել նաեւ Շվեյցարիան: Իմ կարծիքով, այս պահին ակնհայտ է, որ Շվեյցարիայի նախագահի այցի եւ դեսպանատան բացման միջոցով Հայաստանը ստանում է միջազգային քաղաքական հանրության աջակցությունը: Կարծում եմ` սա հենց այն է, ինչի կարիքն այս պահին ունի Հայաստանի ղեկավարությունը, որպեսզի Մարտի 1-2-ի խնդիրները, ընտրությունների ոչ թափանցիկությունը երկրորդ պլան մղվեն: Փաստորեն, միջազգային քաղաքական հանրությունը պատրաստ է Հայաստանին այդ լծակը տալ:
– Եթե արձանագրությունները վավերացվեն ներկայիս տեսքով, Արցախի խնդիրը կտուժի ՞:
– Երբ համաձայնություն լինի, երկու կողմն էլ ե’ւ կտուժի, ե’ւ կշահի: Սակայն չպետք է մոռանալ, որ Ռուսաստանի դերն Արցախի խնդրում շատ մեծ է, եւ մենք չգիտենք, թե ինչպես պետք է լուծվի այն, եւ արդյո ՞ք լուծման մասին է խոսքը, թե ՞ ընդհանրապես երկու կողմին էլ Ռուսաստանից ավելի մեծ կախման մեջ գցելու: Սակայն Թուրքիայի համար Ղարաբաղի խնդիրը երկրորդական է, իրենք դրանով հետաքրքրվում են միայն այն պատճառով, որ քաղաքական եւ տնտեսական առումներով կապված են Ադրբեջանին:
