Այսօր Հայաստանի Սահմանադրության օրն է: 1995 թվականի հուլիսի 5-ին Հայաստանն ընդունեց իր առաջին Սահմանադրությունը, թեև ընդունել ասվածն, իհարկե, հարաբերական է՝ հանրաքվեի քվեարկության արդյունքների, մեղմ ասած, կասկածելի լինելու պատճառով: Եթե այսօր փողոցում փորձենք մոտենալ և մի փոքր հարցում անել, ապա մեղմ ասած` մեծ կասկածներ կան, որ հարցված տասից ընդամենը մեկի մտքով կարող է անցնել, որ այսօր Սահմանադրության օրն է: Այո, այո, ոչ թե իմանալ, այլ մտքով անցնել ընդամենը, որովհետև Հայաստանում Սահմանադրությունը հենց մտքով անցնող մի բան է:
Նորմալ երկրներում Սահմանադրությունն անցնում է կյանքով, ինչի արդյունքում էլ քաղաքացիները գիտեն, թե ինչ է Սահմանադրությունը, ինչ են սահմանադրական իրավունքները, գիտեն, թե ինչն է իրենց պաշտպանում իշխանությունների կամայականություններից:
Սահմանադրական կարգի գերիշխանությամբ երկրներում մարդիկ Սահմանադրության մասին մամուլից չէ, որ տեղեկանում են, և ոչ էլ պաշտոնական տեղեկագրերից: Սահմանադրությունը նրանց իրավագիտակցական էությունն է, այսինքն` Սահմանադրությունը նրանց մեջ է, և հենց դրանում է այդ փաստաթղթի իրական ուժը:
Հայաստանում Սահմանադրությունն ուղղակի մեր մտքով անցնող մի բան է, ինչպես որ մտքով անցնելով էլ այն փոփոխվել է արդեն մի անգամ՝ ոչնչով չփոխելով մեր կյանքը, ու մի անգամ էլ երևի կփոխվի՝ էլի մեր կյանքը ոչնչով չփոխելով, պարզապես իշխանությունների մտքով է անցել մի անգամ էլ Սահմանադրություն փոխել:
Ու այսօր ընդամենը մարդկանց մտքով կարող է անցնել, որ Սահմանադրության օրն է, այն էլ` եզակի մարդկանց: Հայաստանում Սահմանադրությունը չդարձավ պրակտիկ գործիք պետականաշինության ճանապարհին: Սահմանադրությունը ինչպես իր ընդունման՝ 1995 թվականին, այնպես էլ փոփոխության՝ 2005 թվականին, ժամանակահատվածներում հանդիսացավ ներքաղաքական կոնյունկտուրայի հետևանք և ընդամենը: Նույնն է լինելու նաև այսօր նախաձեռնված սահմանադրական փոփոխությունների արդյունքում, կարող ենք չկասկածել, որովհետև խնդիրը Սահմանադրության մեջ չէ, այլ այն խախտողների:
Այս իրավիճակում շատ դժվար է շնորհավորել մեր հասարակությանը մի բանի կապակցությամբ, որը չկա, որը ձև է և չի ստացել բովանդակություն, որը ոչ մի կապ չունի հասարակության կյանքի հետ: Մյուս կողմից, սակայն, սրա համար պետք է պատասխանատվություն ստանձնի նաև հասարակությունը և վերջապես գտնի սահմանադրական կարգի գալու մեխանիզմները, հանրային կյանքի կազմակերպումը սահմանադրական գերիշխանության տակ դնելու մեխանիզմները:
Այս առումով, ընդունենք, որ թեկուզ ձևական, ելակետն այնուհանդերձ կա: Եվ շնորհավորենք մեր հասարակությանը ելակետի կապակցությամբ` մաղթելով այն օգտագործելու հմտություն, հնարամտություն, կամք և ստացված արդյունքը պատմականորեն վայելելու հասարակական երջանկություն:
Լուսանկարը՝ iravaban.net-ի
