ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Քերեն Դոնֆրիդը Ամերիկայի ձայնին տված հարցազրույցում խոսել է այն մասին, որ ռուս խաղաղապահները տարածաշրջանում չունեն կառուցողական դերակատարում: Միաժամանակ, նա մտահոգություն է հայտնել ռուս-իրանական մերձեցմամբ և ռեգիոնում իր ներկայությունը մեծացնելու Իրանի փորձերի առնչությամբ: «Ռուսաստանի և Իրանի տարածաշրջանային ակտիվությունը պետք է էլ ավելի մեծ հրատապություն հաղորդի հայ-ադրբեջանական խաղաղ գործընթացին», հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալը: Նրա հայտարարությունները, որ հնչում են բաց տեքստով, գործնականում անհանգստության առիթ են ռեգիոնալ իրավիճակի հետագա կայունության առնչությամբ:
ԱՄՆ հերթական անգամ, և թերևս ավելի ու ավելի բաց տեքստով խոսում է այն մասին, որ Հարավային Կովկասի իր քաղաքականությունը միտված է Ռուսաստանի և Իրանի դերի չեզոքացմանը, այսօր արդեն՝ ռուս-իրանական գործակցություն թույլ չտալուն, դրան հարվածելուն: Այդ ճանապարհին միջոց է դիտվում հայ-ադրբեջանական կարգավորումը: Առերևույթ դա լավ է՝ կարգավորումը ճանապարհ է դեպի խաղաղություն: Նախ, ինքնին մի հարց է, թե ԱՄՆ ինչպես է տեսնում այդ կարգավորումը, ի՞նչ պայմաններով ու բովանդակությամբ, եթե Ադրբեջանը հրաժարվում է որևէ կերպ ընդունել Հայաստանի առաջարկները, ինչպես հայտարարում է պաշտոնական Երևանը: Մինչդեռ, նույն պետքարտուղարի տեղակալ Դոնֆրիդն օրինակ օրեր առաջ Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարի հետ հեռախոսազրույցների ժամանակ երկուստեք կոչ էր արել Լաչինի հարցը լուծել բանակցությամբ՝ Հայաստան- Ադրբեջան բանակցությամբ, ասել կուզի՝ ինչ որ բան պայմանավորվելով: Միաժամանակ, սրանից բացի հարցն այն է, որ, եթե ԱՄՆ դիտարկում է կարգավորումը որպես ՌԴ և Իրանի դերի չեզոքացում, ապա Մոսկվան ու Թեհրանն էլ պետք է անեն առավելագույնը՝ դրան հակազդելու և սեփական դերն ամրապնդելու համար: Իսկ ի՞նչ պետք է անեն նրանք այդ կապակցությամբ: Առաջինը թերևս պետք է փորձեն պայմանավորվել Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ:
Եթե դա չստացվի, ապա այդ դեպքում թերևս պետք է գնան վա բանկ, եթե կա ռեգիոնում պարտություն կրելու և դուրս մնալու ռիսկ, ինչը թե Ռուսաստանի, թե Իրանի համար կարող է ճակատագրական նշանակություն ունենալ ոչ միայն մեկ ուղղությամբ, այլ համալիր քաղաքականության իմաստով: Ահա այստեղ է, որ բացվող խաղաքարտերով խաղը իսկապես առաջացնում է տագնապ, և տագնապ նաև այն առումով, որ այդ խաղում ապակայունության պատասխանատվությունը կընկնի Ռուսաստանի և Իրանի վրա, իսկ հետևանքը՝ Հայաստանի: Եվ այն, որ ապակայունացման, Հայաստանի որևէ կորստի մեղավոր կդիտվի Ռուսաստանը, գուցե նաև Իրանը, ամենևին չի մեղմի այդ կորստի ցավը: Ավելին, Ռուսաստանի և Իրանի ռեգիոնից դուրս մնալը կամ դերի էական չեզոքացումը չի երաշխավորի որևէ ապակայունացման հետևանքով Հայաստանի որևէ տարածքային կորստի վերադարձ: Այստեղ են առանցքային խնդիրները, որոնց ուղղությամբ պետք է անընդհատ և բազմակողմ աշխատի Հայաստանի քաղաքական միտքը:
