«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՄԱՀՀԻ ասոցացված փորձագետ, իրանագետ Էմմա Բեգիջանյանը։
– Տիկին Բեգիջանյան, տեսակետ կա, որ պատերազմից հետո Իրանը ևս շահագրգռված է, որ հայկական բանակն արագորեն վերականգնվի։ Կիսո՞ւմ եք այս մոտեցումը, ինչո՞ւ է դա անհրաժեշտ Իրանին։
– Իհարկե, դա բխում է Իրանի շահերից, սակայն այդ առումով որևէ դրսևորում պաշտոնական Թեհրանի կողմից չկա։ Հակառակը՝ դուք գիտեք, որ Իրանը ողջունել է Արցախի, այսպես կոչված, ազատագրումը, տնտեսական փոխհարաբերությունն էլ Ադրբեջանի հետ ակտիվացել է։ Այո՛, դա բխում է Իրանի շահերից, բայց քաղաքականության մեջ մենք հակառակն ենք տեսնում։ Իրանը ցանկություն է հայտնել Հայաստանի հետ տարբեր ոլորտներում համագործակցության առումով, բայց մենք շոշափելի գործողություններ չենք տեսնում։
– Կարծում եք՝ Իրանին ավելի ձեռնտու է լավ հարաբերություններ ունենալ Ադրբեջանի և ո՞չ Հայաստանի հետ։
– Ոչ թե ավելի ձեռնտու է, այլ Ադրբեջանն ինքն էլ նախաձեռնող է։ Հիմա կա Պակիստան-Ադրբեջան-Թուրքիա եռամիասնությունը, որը Իրանին խաղից դուրս վիճակում է դնում։ Դա, բնականաբար, Թեհրանին չի կարող չմտահոգել։ Սա ևս մեծ նշանակություն ունի Ադրբեջանի հետ համագործակցությունն ակտիվացնելու համար։
Ադրբեջանը նախաձեռնող է, Իրանն էլ իր հերթին չի ուզում դուրս մնալ տարածաշրջանային տնտեսական և մյուս նախագծերից։
– Փաստորեն Հայաստանն էլ խնդիր ունի Իրանի հետ հարաբերությունների իմաստով ավելի նախաձեռնող լինել։
– Կան հարցեր, օրինակ, էներգետիկ բնույթի, որոնց հետ կապված Հայաստանը Ռուսաստանից կախվածություն ունի և դա կարող է Ռուսաստանին մտահոգել, բայց մնացած դեպքերում ոչ ոք Հայաստանի ձեռքերը չի կապել, որ Իրանի հետ ակտիվ հարաբերություններ հաստատի։ Հատկապես Իրանը մշտապես պատրաստակամություն է հայտնել տարանցիկ ճանապարհ ապահովել Հայաստանի համար։ Հայաստանը միշտ էլ Պարսից ծոցի նավահանգիստներից կարող է օգտվել։ Տարբերակները շատ են։ Իրանը միշտ էլ Հայաստանի հետ հարաբերությունները սերտացնելու կողմնակից է եղել, բայց կան բաներ, որոնք խանգարել են Իրանին։ Հատկապես վերջին տասնամյակներում տնտեսական սահմանափակումները շատ են կաշկանդել Իրանին, դժվար կացության մեջ դրել։ Եթե դա չլիներ, չի բացառվում, որ Հայաստան-Իրան երկաթուղին կառուցվեր, աշխատեր ու այսպիսի խնդիրների առաջ չհայտնվեինք։
