«Եվրոպայի խորհրդում նոր նախաձեռնությամբ հանդես գալը այնքան էլ հեղինակավոր թեմա չէ։ Ինտերնետը այնքան արագ է զարգանում, տարածվում, որ շատ արագ շրջանցում է բոլոր տեսակի կարգավորումները»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը՝ անդրադառնալով ԵԽԽՎ-ում քննարկվող էլեկտրոնային լրատվամիջոցներում և սոցիալական մեդիայում առկա ապատեղեկատվության համար պատասխանատվության միջոցներ նախատեսելու հարցին։
Նշենք, որ նախօրեին ԵԽԽՎ հայկական պատվիրակության նախագահ Արփինե Հովհաննիսյանը ֆեյսբուքյան իր էջի միջոցով իրազեկել էր սոցիալական մեդիայում ապատեղեկատվություն տարածելու համար պատասխանատվություն սահմանելու առաջարկի մասին, որն արվել է ԵԽԽՎ պատվիրակների կողմից։
Արփինե Հովհաննիսյանը մանրամասն ներկայացրել էր նախաձեռնության բովանդակությունը։
«1. Սոցիալական լրատվամիջոցները քաղաքական բանավեճի համար կարևորագույն հարթակներից են և հասարակական կարծիքի ձևավորման գործում դարձել են շատ ազդեցիկ: Այդ պատճառով ծայրահեղ մտահոգիչ է այն փաստը, որ սոցիալական մեդիայով տարածվում է ապատեղեկատվություն և օգտագործվում որպես մանիպուլյացիայի գործիք, մինչդեռ այս ոլորտում վերահսկողությունն ու կարգավորումները կամ անտեսվում են, կամ գոյություն չունեն:
2. Այս իրավիճակը սպառնալիք է ոչ միայն ժողովրդավարական հասարակություններում քաղաքական գործընթացներին, այլև խոչընդոտ հասարակության պատշաճ և հավասարակշռված կերպով տեղեկացված լինելուն:
Որպես լուծում հեղինակն առաջարկում է, որ խորհրդարանական վեհաժողովն ուսումնասիրի՝
– ինչպես են օգտագործվում սոցիալական լրատվամիջոցները՝ յուրացնելով խոսքի ազատության հիմնարար սկզբունքը,
– ինչպես հակազդել սոցիալական մեդիայի միջոցով տարածվող ապատեղեկատվությանը, այդ թվում՝ որոնման համակարգեր /որոնման համակարգերի ալգորիթմներ/ ստեղծելու միջոցով:
Որպես արդյունք առաջարկվում է, որ ԵԽ-ն իր տարբեր ձևաչափերով անդամ պետություններին պարտավորեցնի նախատեսել՝
– սոցիալական մեդիայի օգտագործման սահմանափակող կանոններ, որոնք կկանխարգելեն և կչեզոքացնեն ապատեղեկատվությունը և մանիպուլյացիաները.
– համաձայնեցված կանոնները խախտելու համար խիստ պատժամիջոցներ»,- գրել է Արփինե Հովհաննիսյանը:
Արա Ղազարյանի խոսքերով՝ երբ խոսք է գնում սոցիալական մեդիայի մասին, լավագույն տարբերակը՝ ամեն ինչ ինքնակարգավորմանը թողնելն է, եթե, իհարկե, բացառված է հանցակազմը, քրեական իրավունքը։ «Ինտերնետի և լրատվամիջոցների մասով ԵԽԽՎ նախարարների կոմիտեն մի քանի կարգավորումներ ունի, որոնց բոլորի դեպքում էլ կարմիր թելի պես անցնում է այն միտքը, որ ինտերնետ տարածքում պետք է մարդու իրավունքները մաքսիմալիզացվեն։ Արփինե Հովհաննիսյանը հիմա հակառակն է առաջարկում։ Ինտերնետը կարգավորելը շատ անհեռանկարային գործ է։ Անմիջապես կարելի է կարգավորումը շրջանցելու եղանակ գտնել։ Դրա համար կրկնում եմ՝ քանի դեռ չկա հանցագործություն, կիբերհանցագործություն, ատելության խոսք, ցեղասպանության հերքում, ամեն ինչ թողնվում է ինքնակարգավորման»,- ասաց Ղազարյանը։
Ինչ վերաբերում է սոցիալական մեդիայի մասով կարգավորումներ մշակելուն, ապա Ղազարյանը նշեց, որ սոցիալական մեդիային առհասարակ պետք է մոտիկ չգալ։
Առավել մանրամասն՝ տեսանյութում։
