Ապրիլ ամիսը Հայաստանում փաստացի «հայդատական» ամիս է, կամ «հայ-թուրքական» ամիս:
Ֆուտբոլային դիվանագիտությունն այստեղ կապ չունի: Մինչ այդ էլ ապրիլին «զարթոնք» էին ապրում այդ տրամադրությունները, հայդատականությունը, պահանջատիրությունը, հայ-թուրքական թեման ընդհանրապես: Դա ինչ որ տեղ իհարկե բնական է, նկատի ունենալով ապրիլի 24-ի հանգամանքը, երբ հայ ժողովուրդը նշում է Մեծ Եղեռնի` 1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում տեղի ունեցած հայերի ցեղասպանության տարելիցը: Բայց, այդ ամենով հանդերձ, հայ ժողովրդի այդ «ապրիլյան թեզիսները» արդեն դառնում են ձանձրալի` թե հենց մեր համար, թե գուցե նաև աշխարհի: Ինչքան կարելի է ամեն ապրիլի 24-ից առաջ համազգային կյանքը լցնել միևնույն բովանդակությամբ: Թեմատիկան հասկանալի է, և գուցե ամեն ինչ ինքնաբերաբար էլ տանում է դեպի այդ թեման նկատի ունենալով պատմական ողբերգությունն ու դրա մինչ այժմ շարունակվող ցավը, հատկապես լիարժեք ճանաչված ու դատապարտված չլինելու հանգամանքի բերումով:
Անհասկանալի է նույն թեմատիկայի մեջ կատարվող բովանդակային տեղապտույտը, երբ ամեն ապրիլին մենք ականատես ենք լինում նույն մարդկանց շուրթերից հնչող նույն դարձվածքները, նույն արտահայտությունները, կոչերը, ողբերը, ցասումները, ի զեն կոչերը, ոգեկոչումները, գնահատականներն ու մեկնաբանությունները: Ամեն տարի այդ ամենը նույն լուսյի ներքո, և թվում է, որ տարբերությունը միայն թվականներն են: Երևի թե հենց այդ պատճառով էլ ցեղասպանության ճանաչման միջազգային գործընթացում արդյունքը ըստ էության նույնն է, ոչինչ չի փոխվում համաշխարհային արձագանքում և հայկական հարցը ընդամենը շարունակում է բարեհաջող կերպով լինել ու մնալ Թուրքիայի դեմ միջազգային հանրության տարբեր սուբյեկտների հարաբերություններում կիրառվող ազդեցության գործիք:
Ակնհայտ է, որ հայ ժողովրդին, հայկական պետությանը, անհրաժեշտ է նոր բովանդակություն հաղորդել ցեղասպանության ճանաչման միջազգային գործընթացին, և առավել ևս ապրիլի 24-ի հիշատակման ձևին, արարողակարգին, վերաբերմունքին: Այնպիսի տպավորություն է, որ այդ ամենն արդեն դարձել է մեխանիկա, որը կրկնում ենք ինքնաբերաբար, առանց այլևս գիտակցելու, թե ինչ ենք անում, ինչի համար, ինչպես, և այլն: Եթե մեզ համար այդ հարցն այլևս դադարել է առարկայական նշանակություն ունենալուց և պարզապես զբաղմունք է, քանի որ չգիտենք ապրիլին ուրիշ ինչ անել, ապա ավելի լավ է ընդհանրապես ոչինչ չանել:
Այլապես ժամանակն է լրջանալ ու հասկանալ, որ ավանդական բովանդակային տեղապտույտը բացարձակապես չի համապատասխանում համաշխարհային պրոցեսներին, այն դինամիկ փոփոխություններին, որում գտնվում է այսօր աշխարհը, որտեղ վերանայվում են շատ հարցերում ավանդական մոտեցումներն ու կատարվում են կրեատիվ լուծումների ուղղված քայլեր: Հայաստանի, հայության համար կարևորագույն հարցում մենք իրավունք չունեն հետ մնալ համաշխարհային պրոցեսներից և դուրս չգալ ազգային-ազատագրական կաղապարներից, համարելով, որ այդ պոռթկումն այն է, ինչ մեզանից պահանջվում է ամեն ապրիլի: Մեզանից այլ պոռթկում է պահանջվում, ինչպես պետական ու ազգային ցանկացած խնդրի, այդպես էլ ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ու ոգեկոչման և ճանաչման քաղաքական գործընթացի առումով` պոռթկում կաղապարների շրջանակից դուրս գալու հարցում:
