Սիրիայի տնտեսությունը մի քանի տասնյակ տարով հետ է նահանջել՝ երկրում շուրջ 18 ամիս ամիս առաջ սկիզբ առած կանոնավոր «կառավարական» բանակային ուժերի և զինված ընդդիմության բախումների հետևանքով: Անհավատալի արագությամբ ոչնչանում է այն ամենը, ինչը մեծ ջանքերի գնով է ստեղծվել տարիների ընթացքում: Վնաս է հասցվում ենթակառուցվածքին, բնակֆոնդին, զբոսաշրջությանը, արդյունաբերությանն ու գյուղատնտեսությանը: Զոհվում են մարդիկ: Առանց տանիքի են մնացել հարյուր հազարավոր փախստականներ:
Պատերազմը արմատապես խարխլել է Սիրիայի տնտեսական՝ առանց այդ էլ թույլ հիմքերը, ստեղծել տնտեսական անորոշություն, որտեղ անպատժելիությունը մշտապես գերազանցում է օրենքի գերակայությանը, երբ աննշան թվաքանակով փոքրամասնությունը վիթխարի շահույթ է ստանում՝ օգտվելով իր արտոնյալ դիրքից, այն ժամանակ, երբ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը «գլորվում» է դեպի բացարձակ աղքատություն:
Հայտնի է, որ ագրարային ոլորտում կորուստների հետևանքով շուրջ 3 միլիոն սիրիացիներ ներկայում բախվում են սովի սպառնալիքի հետ: Ագրարային ոլորտի կրած կորուստներն այս տարի արդեն հասել են 1,8 միլիարդ դոլարի:
Հակամարտությունը սկզբնավորումից ի վեր՝ գործնականում դադարել են զբոսաշրջային ուղևորությունները դեպի այդ երկիր, իսկ դա նշանակում է, որ երկիրը զրկվել է ևս 8,3 միլիարդ դոլար եկամտից (Սիրիան զբոսաշրջությունից այդքան եկամուտ է ստացել 2010թ.): Այդ երկու ոլորտները հանդիսանում էին երկրի բյուջեի և շարքային սիրիացիների եկամտի հիմնական աղբյուրները: 2009թ. վիճակագրության համաձայն՝ Սիրիայում գյուղատնտեսությանը բաժին է ընկել համախառն ներքին արդյունքի 17,7 տոկոսը, ծառայությունների ոլորտին՝ 55,8, իսկ արդյունաբերությանը 26,5 տոկոսը:
Նավթը արտահանումներից ստացվող եկամտի կարևորագույն աղբյուրն էր մինչ Արևմուտքի կողմից դրա արտահանման վրա արգելք սահմանելը: Սիրիայի իշխանությունների դեմ սահմանված միջազգային պատժամիջոցների հասցրած վնասները, որոնք հաշվվել են այս տարվա մայիսին, կազմել են 4 մլրդ դոլար: Պատժամիջոցները հանգեցրել են արտաքին տնտեսական գործունեության և ներդրումային ծրագրերի դադարեցման:
Սիրիայի ազատբանակայանինների գործողություններից զգալի վնաս են կրել արդյունաբերական օբյեկտները: Ապստամբները շարքից հանել են նավթա-գազատարները, էլեկտրաէներգետիկ օբյեկտները, վառելիքի ցիստեռնների փոխադրման երկաթուղային գծերը: Փաստացի կաթվածահար է եղել երկրի նավթավերամշակող խոշորագույն գործարաններից մեկը, որը տեղակայված է Հոմսում, հրդեհվել է բամբակի գործարանը, որտեղ ոչնչացվել է 260 տոննա հումք:
Երկրի իշխանությունները հուլիսի վերջին ռազմական գործողությունների հետևանքով տնտեսությանն ու ենթակառուցվածքին հասցված վնասը գնահատել են 11 միլիարդ դոլար՝ ամսական հաշվարկով՝ 647 միլիոն դոլար: Իսկ արժութային պահուստների ծավալը, որը հակամարտությունից առաջ կազմում էր 18 միլիարդ դոլար, կիսով չափ կրճատվել է:
Անկախ այն բանից, թե պատերազմից հետո ով իշխանության գլուխ կգա, երկրի տնտեսության վերականգնման համար երկար ժամանակ կպահանջվի:
Ժամանակից բացի, այն վիթխարի միջոցներ կպահանջի: Ի տարբերություն Լիբիայի, որը հասցրել է նավթի արդյունահանման մինչհեղափոխական ծավալները վերականգնել՝ օրական արդյունահանելով 1,6 միլիոն բարել նավթ և դրա արտահանումից ակնկալում է 50 մլրդ դոլարի եկամուտ, Սիրիան խոշոր նավթարդյունահանող չի համարվում: Երկիրը օրական 0,4 միլիոն բարել նավթ է արդյունահանում՝ դրա արտահանումից տարեկան 4 միլիարդ դոլար եկամուտ ստանալով: Միևնույն ժամանակ երբեմնի զբոսաշրջային երկրին նախկին փառքը վերադարձնելն այդքան էլ հեշտ չի լինի:
Սիրիայի տնտեսությունը 2009թ. արդեն 1,8 տոկոսի անկում է գրանցել, չնայած կառավարության կողմից իրականացված տնտեսական բարեփոխումներին, որոնք ներառում էին վարկերի տոկոսադրույքների նվազեցում, մասնավոր բանկերի բացում, սուբսիդավորվող որոշ ապրանքների, մասնավորապես բենզինի և ցեմենտի գների բարձրացում և այլն: Չլուծված են մնացել այնպիսի քրոնիկ տնտեսական խնդիրներ, ինչպիսին է բնակչության բուռն աճին զուգահեռ գործազրկության բարձր մակարդակը, բյուջեի դեֆիցիտը, ջրային ռեսուրսների նվազումը՝ գյուղատնտեսության ոլորտում դրանց ինտենսիվ օգտագործումը:
Բայց այս ամենը ոչինչ է օրավուր այն մարդկային կորուստների հետ բաղդատմամբ, որոնք ոչ մի գումարով հետ չես բերի: Սիրիան արնաքամ է լինում, հյուծվում է դառնալով ապրելու և աշխատելու համար անբարենպաստ երկիր: Հայաստանի համար Սիրիայում տեղի ունեցողը կրկնակի կարևոր է այստեղ 100 տարի առաջ կազմավորված հայկական գաղութի անորոշ ճակատագրի բերումով: Ամեն օր պայթող ռումբերն ու արկերը չեն հարցնում ոչ ազգություն, ոչ սեռ: Ուստի սիրիահայ համայնքի S.O.S
-ը չլսով մեր իշխանությանը մենք ենք հնչեցնում S.O.S
