Օրերս ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն ընդունել է ԱՄՆ առևտրի դեպարտամենտի գլոբալ շուկաների հարցերով փոխքարտուղար Արուն Վենկատարամանի գլխավորած պատվիրակությանը։ Քննարկվել է տնտեսության ոլորտում հայ-ամերիկյան համագործակցությանն առնչվող հարցերի լայն շրջանակ՝ տնտեսական փոխգործակցության ընդլայնում, փոխադարձ առևտրի ակտիվացում և դիվերսիֆիկացում, ընդհանրացված նախապատվությունների համակարգի (GSP) միջոցով ԱՄՆ ապրանքների արտահանում, Հայաստանում վճարային PayPal ծառայությունների հասանելիության ապահովման հնարավորություն, ֆինանսական կառույցների համագործակցության խթանում, ԱՄՆ-ում հայաստանյան միաեղջյուր (unicorn) ընկերությունների գործունեություն, կանաչ էներգետիկայի զարգացում և այլն։
Այս առնչությամբ՝ tvyal.com կազմակերպության ղեկավար, Ամբերդ հետազոտական կենտրոնի փորձագետ Աղասի Թավադյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց, որ ԱՄՆ-ից ներմուծումը 2022 թվականին 2021-ի համեմատ աճել է մոտ 3,5 անգամ՝ 107 մլն դոլարից հասնելով 356 մլն դոլարի: Արտահանումը նույնն է մնացել:
«Հիմնականում ներմուծել ենք ավտոմեքենաներ: Ավտոմեքենաները կազմում են ԱՄՆ-ից ներմուծման մոտ 70 տոկոսը: Մնացածը ատոմային ռեակտորներն են, դեղագործական և օպտիկական ապրանքները: Եթե ավտոմեքենաների ներմուծումն ու արտահանումը համեմատենք, ապա 2021-ին ԱՄՆ-ի ներմուծվել է 7362 թեթև մարդատար ավտոմեքենա, իսկ 2022-ին՝ 42 293 ավտոմեքենա: Մոտ 6 անգամ աճ է տեղի ունեցել: Եթե 2021-ին արտահանել ենք 319 մեքենա, ապա 2022-ին՝ 10936 ավտոմեքենա: Այսինքն ներմուծված մեքենաների մեկ քառորդը վերաարտահանել ենք արտասահման, հիմնականում Ռուսաստան:
Մինչև 2022 թվականը ԱՄՆ-ի հետ մեր առևտրաշրջանառությունը ընդհանուրի մեջ մոտ 4 տոկոս էր, իսկ 2022-ին, պայմանավորված հիմնականում ավտոմեքենաների ներմուծմամբ, այդ ցուցանիշը էական աճ է գրանցել»,-ասաց նա:
Թավադյանի խոսքով, թեև դեպի ԱՄՆ արտահանման գումարը նույնն է մնացել, բայց որոշակի փոփոխություններ տեղի են ունեցել. «Եթե 2021-ին մոտ 80 մլն դոլարի արտահանում ունեինք, 2022-ին իջել է 77 մլն, բայց ընդհանուր կառուցվածքի մեջ որոշակի փոփոխություններ կան: Օրինակ, մեծացել է մսեղենի արտահանումը դեպի ԱՄՆ, փոքրացել է ալյումինի արտահանումը, որը 2021-ին բավական մեծ տեղ ուներ: Հիմնականում մենք ԱՄՆ արտահանում էինք թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարեր»:
Անդրադառնալով նրան, որ ԱՄՆ-ում հետաքրքրված են Հայաստանում հանքարդյունաբերությամբ, Աղասի Թավադյանն ասաց. «Եթե խոսում ենք հանքարդյունաբերությունից, հանքարդյունաբերությունը որպես հումք, անկախ գնի փոփոխությունից, միշտ աշխարհում հետաքրքրվող պետությունների թվում է ԱՄՆ-ն: Մեր հանքարդյունաբերական արտադրանքի 1/3- մասը գնում է Շվեյցարիա, 1/3-ը՝ Բուլղարիա, բայց երկու ուղղությունների վերջնակետն էլ Գերմանիան է: Եվս 1/3-ը գնում է Չինաստան: Խոսքը պղնձի հանքաքարի արտահանման մասին է»:
Ինչ վերաբերում է հայ-ամերիկյան տնտեսական հարաբերություններին, տնտեսագետն ասաց, որ այսպիսի հանդիպումները միշտ պետք են, միշտ պետք է խորացնել տնտեսական հարաբերությունները բոլորի հետ. «Որքան մենք կարողանանք մեր արտահանումը մեծացնել, այնքան ավելի լավ տնտեսական վիճակում կլինենք: Այսօր կա ներուժ, որ ԱՄՆ կարող ենք արտահանել ավելի բարձր որակի և պահանջարկ ունեցող ապրանքներ ու դա այսօրվանից պետք է սկսել»:
Հարցին, թե Հայաստանն ինչով կարող է հետաքրքիր լինել ԱՄՆ-ի համար, Թավադյանը պատասխանեց. «Մինչև ԱՄՆ-ին հասնելը, որը մեր արտահանման 3-4 տոկոսն է, խոսենք ԵՄ-ի մասին, որը մեր երկրորդ առևտրային գործընկերն է ԵԱՏՄ-ից հետո: Դեպի ԵՄ երկրներ մեր արտահանման մոտ 80 տոկոսը հանքաքարն է և մետաղային հանածոները: Հաջորդը, որ զարգացել է վերջին 7-8 տարիներին, թեթև արդյունաբերությունն է: Մենք դրանով կարողացել ենք Եվրոպային հետաքրքրել: Այս պահին դեպի ԱՄՆ մեր արտահանումը հիմնականում թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարերն են և մոտ 15-20 տոկոսը ոգելից խմիչքներն են: ԱՄՆ-ին առաջին հերթին կարող ենք հետաքրքրել ոգելից խմիչքներով»: