Հայաստանում աշխուժորեն քննարկվում է Բրյուսելում մայիսի 22-ին տեղի ունեցած Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը, որ եռակողմ էր՝ ԵԽ նախագահ Շարլ Միշելի միջնորդությամբ: Հանդիպման մասին հրապարակային տեղեկատվությունը բավականին տարածված է և թերևս չարժե վերստին շարադրել այն: Գնահատականներն ու արձագանքները տարբեր են, հնչում են տարբեր դիտանկյուններից արվող վերլուծություններ: Այդ ամենում թերևս առաջ է գալիս մի հարց՝ իսկ ի՞նչ է մտածում Բրյուսելում տեղի ունեցած հանդիպման և հանրայնացված տեղեկատվության մասին Արցախը, ընդ որում ոչ միայն գործադիր իշխանության կամ խորհրդարանական մեծամասնության, այլ ընդհանրապես խորհրդարանական ուժերի և հասարակական-քաղաքական ներկապնակի առումով:
Ի վերջո, ինչի՞ համար է Արցախի քաղաքական թիվ մեկ մարմինը՝ խորհրդարանը, միայն ժամանակ առ ժամանակ Հայաստանի ներքաղաքական ընդդիմության օրակարգին համահունչ հայրենասիրա-բաժակաճառային ոգով հայտարարությունների՞, թե՞ քաղաքական տեքստերի, որոնց միջոցով նաև պետք է փորձ արվի քայլ առ քայլ ձևավորել գրեթե քառորդ դար առաջ հենց նույն այն ուժերի իշխանական կոնյուկտուրայի բերումով «լուծարված» սուբյեկտության վերականգնման գործընթաց, որոնք այսօր ընդդիմություն են և որոնց ընդդիմադիր կոնյուկտուրայի դաշտում էլ գործում է արցախյան խորհրդարանի ուժերի առնվազն մի ստվար մասը: Ընդ որում, անգամ այդ հանգամանքը նրանց իրավունքն է, նրանք միանգամայն իրավասու են իրենց քաղաքական դիրքավորումով ավելի շուտ համամիտ լինել Հայաստանի ընդդիմության, քան իշխանության հետ, և այստեղ խոսքը բացարձակապես այն մասին չէ, որ արցախյան ուժերը պետք է սպասարկեն ոչ թե ընդդիմության, այլ իշխանության կոնյուկտուրան:
Պարզապես նրանք պետք է սպասարկեն Արցախի քաղաքական բովանդակության հրամայականից բխող անելիքները, այլ ոչ թե Հայաստանի որևէ քաղաքական սուբյեկտի կոնյուկտուրա՝ լինի իշխանություն, թե ընդդիմություն: Ահա այդ իմաստով է հարցը արդիական, թե ի՞նչ քաղաքական արձագանք ունի Արցախը Բրյուսելի հանդիպմանն ու դրա արդյունքի հանդեպ: Այն, որ Արցախը հիշեցնում է իր կարմիր գիծը, միանգամայն հասկանալի հանգամանք է, բայց քաղաքական բովանդակությունը բոլորովին չի կարող սահմանափակվել դրանով, որովհետև այդ անընդհատ հիշեցումները իրենց կարևորությամբ հանդերձ, այդուամենայնիվ ամենևին բավարար չեն քաղաքական դիրքորոշում ամբողջացնելու համար: Արցախի սուբյեկտության վերականգնման անկասկած բարդ գործընթացը պահանջում է լեզու, որը մի կողմից կարտահայտի արցախահայության անօտարելի իրավունքները, մյուս կողմից հասկանալի կլինի ոչ միայն Հայաստանի և Արցախի հասարակական-քաղաքական դաշտում «լյումպեն-հայրենասիրության» վրա խաղադրույք կատարած ուժերին և այդ խաղադրույքը սպառող շերտերին, այլ ամենից առաջ՝ միջազգային դերակատարներին, որոնք պետք է լինեն Արցախի սուբյեկտության գործընկերային նպատակադրման առանցքը:
Առավել ևս, որ Եվրոպայի Խորհրդի նախագահն օրինակ մայիսի 22-ին տվել է որոշակի առիթ, ասելով, որ երկու ղեկավարների համար ընդգծել է «Ղարաբաղի էթնիկ հայերի իրավունքների և անվտանգության հարցերի կարևորությունը»: Իհարկե, այդ ձևակերպումը մեղմ ասած այն չէ, ինչի համար երեք տասնամյակ պայքարել, երկու պատերազմի միջով անցել է Արցախի հանրությունն ու նաև Հայաստանի ժողովուրդը, բայց, ի վերջո հաջողության հիմքը իրատեսությունն ու պրագմատիզմն է, հետևաբար աշխատանքը առկա հնարավորության սահմանում՝ նոր հնարավորություններ բացելու համար: Հետևաբար, Միշելի հայտարարությունը կարող է դառնալ օրինակ արցախյան քաղաքական արձագանքի մշակման մի հիմք, ուղղված այս դեպքում հենց Եվրամիությանը՝ բարձրացնելով մարդասիրական իրավունքի հետ կապված հարցեր և դնելով այդ առնչությամբ նաև Եվրամիության դերակատարության ու պատասխանատվության հարց, այդ կերպ նաև իրացնելով սեփական քաղաքական պատասխանատվությունը:
