Հայաստանը նշանակալի առաջընթաց է արձանագրել ժողովրդավարության հարցում, ասված է ԵԽԽՎ բանաձևի մեջ, որ պատրաստել են Ֆինլանդիան ու Շվեդիան ներկայացնող պատգամավորներ Կիմմո Կիլյունեն և Բորիանա Աբերգը: Նրանք արձանագրելով 2018-ից ի վեր արձանագրած առաջընթացը, նաև նկատում են, որ Հայաստանը այդ ճանապարհին բախվեց մի շարք արտաքին մարտահրավերների: Նրանց զեկույցում նշվում է, որ Հայաստանը հաջողությամբ դուրս եկավ քաղաքական լուրջ ճգնաժամից, որը սկիզբ առավ Լեռնային-Ղարաբաղի հակամարտության հետևանքով։
ԵԽԽՎ բանաձևը իսկապես կարևոր գնահատական է, սակայն ոչ պակաս կարևոր է, որպեսզի այդ գնահատականը չմնա զուտ դեկլարացիայի մակարդակում: Այդօրինակ զեկույցի և գնահատականի քաղաքական կապիտալիզացիան առանցքային խնդիրն է: Խնդիր, որը սակայն թե Հայաստանի քաղաքական ղեկավարության ու նաև հանրության առաջ է, թե միաժամանակ զեկույցը հեղինակող եվրակառույցների:
Մասնավորապես, եվրոպական գործընկերները պետք է լինեն ոչ միայն ակտիվ գնահատողի, այլ նաև ակտիվ աջակցողի դերում, ընդ որում այդ աջակցության հասցեատեր դիտարկելով Հայաստանը և այն չնույնացնելով լոկ քաղաքական իշխանության հետ, կամ լոկ խորհրդարանում արտահայտված քաղաքական ստատուս-քվոյի հետ: Այլ կերպ ասած, Եվրոպայի ակտիվ գործընկերությունը չպետք է ուղիղ պայմանավորված լինի կամ բխի Հայաստանի իշխանության քաղաքական քայլերից: Որովհետև Հայաստանի ժողովրդավարացման զարգացման գործընկեր, և թերևս գլխավոր գործընկեր պետք է դիտվի Հայաստանի հանրությունը: Ի վերջո, այն, որ Հայաստանը կարողացավ առանց ցնցման, առանց արյունահեղության, առանց քաոսի հաղթահարել 44-օրյա դաժան պատերազմի հետևանքով առաջացած ներքին քաղաքական սուր ճգնաժամը, դա մեծապես հասարակության շնորհիվ է: Իհարկե բոլորովին պետք չէ թերագնահատել քաղաքական մեծամասնության կամքը, որ անցկացրեց օրինական և ազատ ընտրություն, նաև որոշ վերապահումներով գնահատելի է նաև հետընտրական ցնցումների չգնալու քաղաքական ուժերի, այդ թվում արմատական ընդդիմության խոհեմությունը, բայց բոլորի վարքագիծը վերջին հաշվով կառուցվել է Հայաստանի հանրության կամ բարձր քաղաքացիական և պետական գիտակցության, կամ պարզապես պետական ինքնապահպանման բնազդի վրա, ինչի շնորհիվ հասարակությունը որևէ շանս չտվեց քաղաքական ճգնաժամի վրա քաղաքական դիվիդենտ և հաջողություն կառուցելու ձգտում ունեցող ուժերին և իր վերաբերմունքով գործնականում պարտադրեց բոլորին մնալ խոհեմության և օրինականության դաշտում: Այդ իմաստով, ԵԽԽՎ զեկույցի գնահատականի բուն հասցեատերը թերևս Հայաստանի հանրությունն է, ըստ այդմ, Հայաստանի հանրությունը պետք է դիտվի հայկական ժողովրդավարության զարգացման հարցում եվրոպական կառույցների բուն գործընկերը:
Միևնույն ժամանակ նաև ակնհայտ է, որ այդ գործընկերությունը չպետք է սահմանափակվի այն ըստ էության նեղ շրջանակով, որ ձևավորվել է այս երկու տասնամյակի ընթացքում, ըստ էության ժամանակի ընթացքում իր ոչ ամբողջական սակայն մի զգալի մասով վերածվելով «քաղաքացիական բյուրոկրատիայի», որին պատկանում է եվրոպական կառույցների հետ գործընկերության մենաշնորհը կամ գերիշխող դիրքը; Այդ խնդիրները իրապես պետք է հուզեն ոչ միայն հայաստանյան արդիականացման իրական ջատագովներին, այլ նաև Եվրոպային, եթե իհարկե կա լրջմիտ և հիմնարար հետաքրքրվածություն Հայաստանի ժողովրդավարության խորացման ու ինստիտուցիոնալ ամրապնդման հեռանկարով, որը թե Հայաստանի, թե միջազգային անվտանգային համակարգի կարևոր բաղադրիչ է: