«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՀ նախկին վարչապետ, Հանրային խորհրդի նախագահ Վազգեն Մանուկյանը:
– Պարոն Մանուկյան, նախօրեին Հայաստանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչող և Ղրիմի հանրաքվեն ապօրինի որակող բանաձևին դեմ քվեարկեց: Այսօրինակ քվեարկությունը ռուսական կողմի ճնշումների հետևա՞նք է:
– Անկեղծ ասած, ես ինքս չեմ մասնակցել որոշում ընդունելիս, դե հիմա, Հայաստանն այդպես է որոշել քվեարկել, այդպես է քվեարկել, ի՞նչն է այստեղ հարցը… Ես ոչ ուզում եմ արդարացնել, ոչ էլ դեմ խոսել, Հայաստանի համապատասխան իշխանություններ կան, որ այդպես են որոշել: Կարելի է քննարկել՝ իմաստ ունե՞ր այդպես անել, թե՞ ոչ, բայց հիմա արդեն քվեարկել են, ու վերջացել է, ինչի՞ մասին է խոսքը:
– Խոսքն այն մասին է, որ Հայաստանը հայտնվում է աշխարհի կողմից մեկուսացված երկրների կողքին: Այն դեպքում, երբ Ադրբեջանն է կողմ քվեարկում այս նախագծին, ի՞նչ վտանգներ կարող են լինել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հետ կապված:
– Բնական է, որ Ադրբեջանը պետք է կողմ քվեարկի, Ադրբեջանի համար այս հարցում կողմ քվեարկելը նույնն է, ինչ որ քվեարկեր Ղարաբաղի հարցը հօգուտ իրեն լուծելուն: Դուք հաշվի առեք, որ անկախ նրանից` Ռուսաստանն է, թե ով, հարց է դրվում` այսպիսի ինքնորոշման միջոցով կարելի՞ է հարցեր լուծել, թե՞ ոչ: Հայաստանն ինչպե՞ս կարող է ինքնորոշման դեմ լինի:
– Այսինքն` ըստ Ձեզ, Հայաստանը զուտ ինքնորոշմանը կողմ լինելու համար է այդպես քվեարկել:
– Ես կարծում եմ` այստեղ ինքնորոշման գաղափարն է եղել, այն 58 երկիրը, որոնք ձեռնպահ են քվեարկել` նրանք կողմ չեն, բայց իրենք չեն քվեարկել, որովհետև ինքնորոշման հարցը շատ նուրբ հարց է: Կան ուժեր, որոնք ինքնորոշման միջոցով ուզում են իրենց հարցերը լուծել, բայց պետությունների մեծ մասի մեջ խնդիր կա՝ իրենք միշտ դրան դեմ են եղել:
– Պարոն Մանուկյան, արդյո՞ք սա Ռուսաստանին ևս մեկ անգամ հավատարմություն ցույց տալու, հաճոյանալու համար չարվեց:
– Ո՛չ, ես այստեղ ավելի շատ երկու հարց եմ տեսնում: Առաջին՝ այն է, որ դրված է եղել ինքնորոշման հարց, և Հայաստանի դիրքորոշումն այդ տեսակետից շատ հստակ է Ղարաբաղից հետո: Եվ կա երկրորդ հարցը՝ եթե դու դաշինք ունես մի երկրի՝ Ռուսաստանի հետ, Մաքսային և ռազմական, ապա ինչ-որ տեղ դու պարտավորվածություն ունես քվեարկել այնպես, ինչպես իր շահն է պահանջում: Դա պարտադրանք չէ, դա բնական է: Եվրամիության անդամ շատ երկրներ դեմ են ԱՄՆ-ի սանկցիաներին, բայց իրենք կողմ են քվեարկում, որովհետև բոլորը նույն նավի մեջ են: Բա դուք ի՞նչ եք ուզում՝ ունենանք ռազմական, տնտեսական դաշինք մեկի հետ, բայց քվեարկենք ի վնաս իրե՞ն, այդպես չի լինում:
– Եվ բոլորովին միևնո՞ւյն է, թե այդ դաշնակցությունը ինչ քաղաքականություն է վարում այլ պետությունների հետ, և առհասարակ` այդ ինքնորոշումն ինչ ճանապարհով եղավ: Հայտնի է, որ Ղրիմի հանրաքվեն Ռուսաստանի ճնշումների ներքո տեղի ունեցավ:
– Աշխարհում կա՞ մարդ, որ լրջորեն մտածում է, թե Ղրիմի հանրաքվեն այլ արդյունք կունենար, եթե Ռուսաստանը ճնշում չգործադրեր… դա լուրջ չէ: Այնտեղ բնակչության մեծ մասը ռուսներ են, երկրորդ` իսկապես Ուկրաինան տնտեսական, ֆինանսական շատ ծանր վիճակում էր գտնվում, և Ռուսաստանին միավորվելը տալիս էր մեծ առավելություններ ոչ միայն այնտեղի ռուսներին, այլև մյուս ժողովուրդներին: Այդ պատճառով քվեարկությունը շատ բնական էր, ինչո՞ւ եք մտածում, որ դա ճնշման տակ է եղել: Հենց նույն բանն էլ Ղարաբաղի համար էին ասում, չե՞ք հիշում այն նախադասությունը, որ ասում էին` под дулами автомата հանրաքվե անցկացրեցին, ինչո՞ւ եք այդ թշնամական բաները, մեր դեմ օգտագործված զենքը հիմա ուրիշի դեմ օգտագործում:
– Պարոն Մանուկյան, կարելի էր գոնե ձեռնպահ քվեարկել` ինչպես նախապես հայտարարվել էր, ինչո՞ւ փոխվեց Հայաստանի դիրքորոշումն այս հարցի շուրջ:
– Ես չգիտեմ, այդ ներքին մեխանիզմները չգիտեմ: Ես ասում եմ` կար երկու հանգամանք՝ մեկը ինքնորոշման հարցն էր, մյուսն էլ` եթե դու դաշնակից ես, պետք է դաշնակից լինես: Կարելի էր, իհարկե, ձեռնպահ քվեարկել, բայց այնտեղ երևի ինչ-որ բան որոշել են, ես մանրամասնություններ չգիտեմ:
