Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը աշխարհաքաղաքական լրջագույն ձեռքբերում է արձանագրել. Գերմանիայի կառավարությունը համաձայնվել է Հայաստանի պաշտպանության նախարարությանը 1,3 մլն եվրո հատկացնել՝ շահագործման համար ոչ պիտանի ռազմական տեխնիկան մետաղի ջարդոնի վերածելու գործն իրականացնելու համար:
Պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ Արտակ Զաքարյանը երեկ ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի հանձնաժողովում ներկայացնում էր Հայաստանի և ՆԱՏՕ-ի ապահովման և մատակարարման կազմակերպության միջև կնքված պայմանագիրը վավերացնելու հարցը: Արտակ Զաքարյանն ասում է, որ բանակցությունները այս կառույցի հետ սկսվել են դեռևս 2013թ., բայց ՆԱՏՕ-ի անդամ որևէ երկիր հանձն չէր առնում ֆինանսավորել այս նախագիծը, և վերջապես մեկ տարի առաջ Գերմանիայի կառավարությունը համաձայնվեց տրամադրել այս գումարը, որի շրջանակներում կիրականացվի Հայաստանի պաշտպանության նախարարության տրամադրության տակ գտնվող շահագործման համար ոչ պիտանի ռազմական տեխնիկայի ապամոնտաժումը:
Պայմանագիր հենց նախաբանում գրված է. Հյուսիսատլանտյան խորհուրդը ՆՍՏՕ-ի գործակալության վերահսկողական խորհրդին լիազորել է ստորագրել Հայաստանի Հանրապետության հետ համագործակցության աջակցության մասին համաձայնագիրը` այն ըմբռնումով, որ Հայաստանի Հանրապետությունը սույն Համաձայնագրով չի ձգտում Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի կազմակերպությանն անդամակցության, և այդպիսի Համաձայնագրի կնքումը Հայաստանի Հանրապետության համար իրավական հիմք չէ հավակնելու նման կարգավիճակի: Այս նախադասության իմաստը, թերևս, այն է, որ այդ 1,3 մլն եվրոյի տրամադրումը ամենևին հիմք չէ, որ Հայաստանը հանկարծ մտածի, թե այս ծրագրի իրականացումից հետո Հայաստանը կարող է հավակնել ՆԱՏՕ-ի անդամակցությանը: Այս դրույթն օգտակար է նաև Հայաստանի համար, քանի որ Հայաստանը կարող է ՀԱՊԿ անդամ երկրներին ու հատկապես Ռուսաստանին ասել, որ մենք ՆԱՏՕ-ից փող ենք վերցնում, համատեղ ծրագրեր ենք իրականացնում, բայց միտք անգամ չունենք ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու, մաքուր բիզնես է: Մի խոսքով՝ մեզ այս պայմանագրի համար ՀԱՊԿ-ում դավաճանության մեջ չեն մեղադրի:
Բայց մի՞թե Հայաստանի համար այդքան կարևոր է այդ 1,3 մլն եվրոյի օգնությունը, և մի՞թե այդքան օրախնդիր է շահագործման համար ոչ պիտանի տեխնիկայի ապամոնտաժումը: Տեխնիկա է՝ թող իր համար կանգնի, եթե անգամ չի շահագործվում, մանավանդ, որ ըստ Արտակ Զաքարյանի՝ խոսքը 23 հետևակի մարտական մեքենաների և էլի մի քանի ժամկետանց ու փչացած տեխնիկական միջոցների մասին է: Ի՞նչ է՝ դրանց կանգնելու տեղ չկա՞, թե՞ մենք այնքան շատ նորագույն տեխնիկա ենք ձեռք բերել, որ պետք է հներից ազատվել, որ դրանց տեղը նորերը կանգնեն: Արտակ Զաքարյանն ասում է, որ Հայաստանը Եվրոպայում սովորական սպառազինությունների մասին պայմանագրով ունի սահմանափակ թվով ռազմական տեխնիկա ունենալու հնարավորություն: Դրա համար պետք է հին տեխնիկան հանել շահագործումից, ոչնչացնել, որպեսզի հնարավոր լինի դրա փոխարեն նորը գնել: Այս պնդումը կատարելապես ծիծաղելի է հնչում, եթե նկատի ունենանք, թե Հայաստանը քանի անգամ է պաշտոնապես հայտարարել, որ Ադրբեջանը բազմակի անգամ խախտում է Եվրոպայում սովորական սպառազինությունների մասին պայմանագրի իրեն վերաբերող հոդվածները, այսինքն՝ բազմակի անգամ ավելի զենք և զինտեխնիկա ունի, քան թույլատրվում է այդ պայմանագրով: Եվ դա ոչ միայն Ադրբեջանի դեպքում է այդպես:
Այսինքն՝ պայմանագիրը չի գործում, և եթե Հայաստանն այսօր որոշի, որ պետք է գնի կամ արտադրի 100 կամ 200 հետևակի մարտական մեքենա, ապա Եվրոպայում սովորական սպառազինությունների մասին պայմանագրով սահմանված քվոտաները այդ նպատակի իրականացման համար խոչընդոտ չեն: Իսկ այդ դեպքում ի՞նչ նպատակ ունի այս պայմանագիրը և ինչո՞ւ է այն ստորագրվել, ինչո՞ւ է Հայաստանի ՊՆ-ն չորս տարի շարունակ փորձել գտնել ՆԱՏՕ-ի անդամ մի երկիր, որը կհամաձայնվի մեզ փող տալ՝ այս ծրագիրն իրականացնելու համար: Դրա նպատակը շատ պարզ է. Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը ստանալու է 1,3 մլն եվրո օգնություն՝ անպետք տեխնիկան ապամոնտաժելու համար: Այդ գումարի մի մասով տեխնիկան ապամոնտաժվելու է, իսկ մյուս մասը վերածվելու է մաքուր եկամուտի:
Ի դեպ, տեխնիկայի ապամոնտաժումից առաջանալու է 100 հազար դոլար արժողությամբ մետաղի ջարդոն, որն օգտագործվելու է Հայաստանի չորս մարզերում ականազերծման իրականացման նպատակով: Հասկանալի է, որ 100 հազար դոլարը ծախսվելու է նույն սխեմայի շրջանակներում: Եթե այս ծրագիրը հաջող իրականացվի, և բոլորը գոհ ու երջանիկ մնան, կարելի է գտնել շահագործման համար ոչ պիտանի էլի ինչ-որ տեխնիկա, և զբաղվել դրա ապամոնտաժմամբ: Անսարք տեխնիկայի ապամոնտաժումը չափազանց կարևոր և օգտակար զբաղմունք է:
