Լավի ու վատի սահմանագծի հարաբերականության գիտակցումը, թերևս, այն առանցքային բացերից է, որ հատուկ է մեր հանրությանը: Մեր հանրային գիտակցության մեջ հստակ գծված է լավի ու վատի անհաղթահարելի սահմանագիծ, որի մի կողմում գտնվող արժեքները, հասկացությունները, իրադարձությունները լավ են, իսկ մյուս կողմինը` վատ, և դրանք մեր գիտակցության մեջ զրկված են փոխատեղման հնարավորությունից: Իրականում, սակայն, որևէ երևույթ լավ կամ վատը կարող է լինել միայն ընդհանուր իրավիճակի ֆոնին, և այս ֆոնից կախված` կարող է փոխել իր նշանակությունը:
Այսպես, օրինակ, հոգատարությունը և երախտագիտությունը ի սկզբանե բնորոշվում են որպես դրական երևույթներ: Սակայն մեր իրականության մեջ շատ են դեպքերը, երբ դրանք հատում են դրականի սահմանը և բոլորովին այլ նշանակություն ձեռք բերում: Ընդ որում, թե՛ ազգային, պետական և թե՛ անհատական մակարդակում դրանք շատ հաճախ դառնում են սպառնալիք ազատության և անկախության համար: Օրինակ, Ռուսաստանի նկատմամբ հայերիս երախտագիտության զգացումը, ուղղակի արտահայտություն գտնելով արտաքին քաղաքականության բնագավառում, արդեն հասել է այն սահմանագծին, որ սպառնում է մեր պետականության գոյությանը և անկախության հեռանկարին:
Ընդհանրապես, հայերիս մեծամասնությունը բարձր պրոֆեսիոնալ է երախտագիտության արտահայտման բնագավառում, այնաստիճան, որ երբեմն չի էլ նկատում, որ երախտագիտության արտահայտման այդ ջանքերը ուղղակի ինքնաստորացման են նման: Եվ ընդհանրապես, երախտագիտությունը այն զգացողություններից է, որի կիրառումը պետք է չափազանց դոզավորված լինի, այլապես կարող է պետության, անհատի, հանրության զոմբիացման հարուցիչ դառնալ:
Նույնը և կարելի է ասել հոգատարության մասին: Հայկական հոգատարության ամենատարածված օրինակը, թերևս, ուրիշի ափսեի մեջ ուտելիք դնելն է, որ մեզնից յուրաքանչյուրը անպայման կիրառել է կյանքում: Եվ այս ընթացքում մենք չենք էլ նկատել, որ երբեմն հասնում ենք մի սահմանագծի, երբ մեր դիմացինի փոխարեն որոշում ենք, թե ինչ պետք է ինքը ուտի և ինչքան: Ասել է թե` բռնանում ենք նրա ազատության և ընտրության հնարավորության վրա: Այդպես էլ մերձավորի նկատմամբ հայկական հոգատարության մյուս ձևերը շատ հաճախ հատում են կարելիի և քաղաքակիրթի սահմանագիծը:
Օրինակ` հայկական ծնողական հոգատարությունը, որի մասին այնքան սիրում ենք խոսել, իրականում ծառայում է մի նպատակի` ձևավորվում է մարդկային կոնվեեր, որի գործունեության արդյունքում երեխաները դառնում են ուղիղ այնպիսին, ինչպիսին իրենց ծնողներն են` մտածում են ճիշտ նույն կերպ, հագնվում են ճիշտ նույն կերպ, ապրում են ճիշտ նույն կերպ և իրենց երեխաներին դաստիարակում են ճիշտ նույն կերպ: և մեր երեխաներին մեզ նմանեցնելու այդ մղումը բխում է նրանից, որ մեզնից յուրաքանչյուրը իր մասին մտածում է որպես Երկիր մոլորակի վրա ստեղծված միակ էտալոնի: Ու եթե մյուսները չեն ֆայմում, որ պետք է մեզ նմանվեն, մեր երեխաներին մենք պետք է զրկենք նման մոլորության ենթարկվելու հնարավորությունից: