Սիրիահայերի, ինչպես նաև Մերձավոր Արևելքի երկրներում տեղ գտած հայերի գաղթօջախները մեծապես կարևորում են հայաստանյան թե՛ գիտական շրջանակները, թե՛ իշխանությունները։ « ՀՀ ԳԱԱ ինստիտուտում «Սիրիահայերի հիմնահարցեր. պատմություն և արդիականություն» խորագրով հանրապետական գիտաժողովի ընթացքում այս մասին փաստեցին ՀՀ սփյուռքի նախարարության ներկայացուցչի և ԳԱԱ գիտնականների խոսքերը։
ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը նշեց, որ սփյուռքի համար շատ մեծ աշխատանքներ են տարվում, և դրանք անպայման պետք է շարունակել։
«Իմ խորին համոզմամբ ինչպես սիրիահայերի, այնպես էլ ընդհանուր սփյուռքի խնդիրների հարցում գիտական մոտեցումները պետք է ավելի որոշակի դառնան, ուսումնասիրություններն էլ հաճախակի բնույթ կրեն։ Խնդիրն, իսկապես, գիտական մոտեցում է պահանջում։ Սիրիահայ գաղութը մեզ համար առանձնահատուկ տեղ ունի… 2011 թվականից հետո, այդ թվում նաև սիրիահայերը, որոնք Լիբանանի հետ մեկտեղ մայր գաղութ էին ներկայացնում, հասկացան, որ հայրենիքին է պետք նախապատվություն տալ։ Իհարկե, Սիրիան, մեզ համար ընդունելի և սիրելի օջախ է, հատկապես 1915 թվականից հետ, սակայն հայրենիք չէ»։
ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի ինստիտուտի հայ գաղթօջախների և սփյուռքի պատմության բաժնի վարիչ Գևորգ Ստեփանյանն իր խոսքում նշեց, որ ճակատագրի բերումով հայ ժողովրդի մի հատվածը դարձել է տարագիր և սփռվել աշխարհի տարբեր անկյուններում։
«Մերձավոր արևելքի երկրներում նույնպես հաստատվել է հայությունը, այդ թվում՝ նաև Սիրիայում։ Սիրիահայ համայնքը վերակազմավորվեց հատկապես Հայոց ցեղասպանությունից և Կիլիկայի հայաթափումից հետո։ Անցնելով դժվարին ուղի՝ սիրիահայությունը ինտեգրվեց և մտավ այդ երկիր, իր որոշակի դերակատարությունն ունեցավ Սիրիայի սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքում»,- ասաց Գևորգ Ստեփանյանը։
ՀՀ սփյուռքի նախարարության Մերձավոր և Միջին Արևելքի հայ համայնքների վարչության պետ Լևոն Անտոնյանը ներկայացրեց ՀՀ սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանի ուղերձը, որում, մասնավորապես, ասված էր.
«Սիրիայի հայ համայնքը Մերձավոր Արևելքի ամենահին ու ավանդական համայնքներից մեկն է, որը շատ հաճախ նաև անվանում են «սփյուռքի մայր համայնք»։ Չնայած բազմաթիվ դժվարություններին՝ հայ գաղթականներին հաջողվել է ժամանակի ընթացքում հարմարվել հյուրընկալ երկրի քաղաքակրթությանը։ Հայերն աստիճանաբար մասնակից դարձան ընդունող երկրի քաղաքական, ռազմական, տնտեսական, հասարակական և մշակութային զարգացումներին։ Սիրիայի հայ համայնքը դարձավ արևմտահայերենի և արևմտահայ մշակույթի պահպանման ու զարգացման ամենակարևոր և բացառիկ օջախներից մեկը ողջ սփյուռքում։ Սիրիայում հայերն իրավունք ստացան կազմակերպելու իրենց ազգային կյանքը, ազատորեն դավանելու սեփական կրոնը, սովորելու մայրենի լեզուն, զարգացնելու հայկական մշակույթը։ Որպես երկրի լիիրավ քաղաքացիներ՝ նրանք էապես նպաստեցին Սիրիայի, մասնավորապես, սոցիալ-տնտեսական և մշակութային կյանքի աշխուժացմանը։ Իրադրությունը փոխվեց Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցած վերջին իրադարձությունների հետևանքով։ Թեև 21-րդ դարը տեխնոլոգիաների, գիտության և գիտելիքների դար է, և թվում է, թե միտքը և բանականությունը պետք է կառավարեն մարդկանց, և ոչ թե զենքը։ Սակայն այսօր Մերձավոր Արևելքում դեռ զոհվում են անմեղ մարդիկ, արձանագրվում են նյութական կորուստներ, ամբողջ աշխարհում օրեցօր ավելանում է փախստականների թիվը։ 2011 թվականի մարտ ամսից Սիրիայում ներքաղաքական ճգնաժամը նոր հիմք ստեղծեց միգրացիոն նոր հոսքերի առաջացման համար։ Անցնող հինգ տարիները պատճառ դարձան հազարավոր մարդկանց մահվան և միլիոնավորների տեղահանության»։