Կառավարության կազմն արդեն ամբողջական է, առաջիկայում այն հանդես է գալու իր ծրագրով, որը պետք է հաստատվի ԱԺ-ում: Ի՞նչ պետք է ներառի այդ ծրագիրը՝ հասարակության մեջ փոքր-ինչ վստահություն ձեռք բերելու համար:
Ամենաառանցքային հարցն այն է, որ Հայաստանում հարստանում են գերազանցապես այն մարդիկ, որոնք պաշտոնյա են, քաղաքական գործիչ, կամ` վերջիններիս ազգականը (ընկերը): Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը ևս մեծահարուստ է, և այդ հարստությունը ձեռք է բերել պաշտոնական դիրքի շնորհիվ: Նույնը վերաբերում է Սերժ Սարգսյանին, Ռոբերտ Քոչարյանին և օլիգարխներին: Սա ավելի շատ ֆեոդալական մոդել է, ոչ թե շուկայական, քանի որ շուկայական մոդելը ենթադրում է հարստացում բացառապես նորարարությունների, գիտության նվաճումները տնտեսությունում կիրառելու շնորհիվ (Բիլ Գեյթս, Մարկ Ցուկերբերգ և այլն): Այսինքն՝ գլխավոր խնդիրը Հայաստանը շուկայական «ռելսի» վրա դնելն է՝ քաղաքականության ու բիզնեսի տարանջատմամբ, որն անհնար է լուծել այս իշխանության պարագայում:
Բայց այնուամենայնիվ նոր կառավարությունը կարող է փոքր խնդիրներ լուծելով երկրում ինչ-որ բարելավումների հասնել:
1. Կարելի է վերացնել կամ գոնե նվազեցնել շրջանառության հարկը: Փոքր ու միջին բիզնեսն ապահովում է Հայաստանի աշխատատեղերի մոտ կեսը, բայց նրա մասնաբաժինը ՀՆԱ-ի ու բյուջեի մեջ շատ փոքր է: Իհարկե, վարչարարության մեխանիզմները պետք է այնպես հստակեցվեն, որ խոշորները չկարողանան մտնել փոքրերի տակ ու խուսափել հարկերից: Նման դեպքերն, այնուամենայնիվ, համատարած բնույթ չեն կարող կրել, ինչպես ցույց է տալիս փորձը: Բայց այս կառավարությունը կարծես հակառակն է ուզում անել: Այն վերջերս քննարկման է դրել շրջանառության հարկի շեմը 58.8 մլն դրամից 30 մլն դրամ դարձնելու մի նախագիծ, որով բազմաթիվ միջին ընկերություններ կմտնեն ԱԱՀ-ի տակ: Նախագիծը դեռ հստակեցված չէ, սակայն կասկած չկա, որ շրջանառության հարկի շեմի ցանկացած իջեցում բացասաբար կանդրադառնա միջին բիզնեսի ու ընդհանրապես՝ տնտեսության վրա:
2. Անհապաղ անհրաժեշտ է լուծել սուպերմարկետների թվի փոքրացման և դրանց գործունեության նկատմամբ սահմանափակումներ կիրառելու հարցը: Աշխարհում այս փորձը կիրառվում է՝ արգելվում է միավոր տարածքում ինչ-որ թվից ավելի սուպերմարկետների առկայությունը, սուպերմարկետների նկատմամբ հարկերն են ավելացվում, արգելվում է նրանց գործունեությունը երեկոյան ժամերին և այլն: Միայն այս կերպ հնարավոր կլինի մանր առևտրականներին ու խանութպաններին գոյության հնարավորություն տալ: 1 սուպերմարկետի փոխարեն 10 մանր խանութների գոյությունը ավելի գերադասելի է:
3. Պետք է լուծել տարածքային համաչափ զարգացման հարցը: Այսօր ֆինանսների 70-80%-ը կենտրոնացված է Երևանում, սակայն Երևանին ոչ միայն պետական բյուջեից դոտացիա է տրվում, այլև նպատակային սուբվենցիաներ, ասենք` ճանապարհ նորոգելու կամ գիշերային լուսավորություն ապահովելու համար: Նման խայտառակություն աշխարհի ոչ մի զարգացած երկրում չկա. եթե փողը չի վերցվում ավելի հարուստ տարածքից ու դրվում ավելի աղքատի վրա, ապա առնվազն հարուստներին լրացուցիչ գումարներ չեն տրվում: Այսինքն՝ պետք է վերացնել բյուջեից Երևանին տրվող սուբվենցիաներն ու դոտացիաները և այդ գումարներն ուղղել մարզերում աղքատության նվազման ծրագրեր իրականացնելուն:
4. Բարելավել պետական գնումների գործընթացը: Գաղտնիք չէ, որ բյուջեի միջոցների զգալի մասը, մեղմ ասած, խիստ անարդյունավետ է ծախսվում (դա փաստված է վերահսկիչ պալատի հաշվետվություններով): Բազմաթիվ պետական կառույցներ «ատկատներով» գնումներ են կատարում և միայն էլեկտրոնային համակարգ մտցնելը այս խնդիրը չլուծեց: Այստեղ շատ կոնկրետ մասնագիտական աշխատանք է պետք, ինչը, կառավարությունը կարող է ապահովել:
Կետերը կարելի է շարունակել, քանի որ փոքր, բայց կարևոր խնդիրներ տնտեսությունում չափից դուրս շատ են կուտակվել: Այնուամենայնիվ, եթե անգամ վերևում թվարկվածների ուղղությամբ դրական քայլեր արվեն, կառավարությունը հասարակությունում փոքր-ինչ վստահություն կկարողանա ձեռք բերել: