Վրացի թոշակառուները մեղադրում են կառավարությանը թոշակները բարձրացնելու վերաբերյալ խոստումը չկատարելու մեջ, ինչի հետեւանքով իրենք հազիվ են ծայրը ծայրին հասցնում:
2008 թվականի նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ Միխայիլ Սահակաշվիլուն եւ նրա «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցությանը ձայն տված 67-ամյա Դիմա Գուրաբանիձեն այժմ իրեն խաբված է զգում:
Նա վերջերս պարզել է, որ այս տարի իր թոշակն այդպես էլ չի բարձրանալու, եւ նա ստիպված կմնա իր նախկին ամսական 80 լարի (45 դոլար) թոշակի հույսին:
«Եթե բարեկամներիս ու ընկերներիս օգնությունը չլիներ, 80 լարիով նույնիսկ մեկ շաբաթ էլ չէի ապրի», – դժգոհում է նա:
Վրաստանում կենսական նվազագույն պահանջները բավարարելու համար անհրաժեշտ է ամսական 150 լարի:
«Մեզ խոստացել էին, որ թոշակները կհասցնեն 100 դոլարի, եւ մենք հավատում էինք, հաշվի առնելով այն, որ ցանկության դեպքում կառավարությունը կարող էր հեշտությամբ դա անել: Իսկ այժմ մեզ ասում են, որ առնվազն 3 տարի թոշակների բարձրացում չի լինի», – ասում է Գուրաբանիձեն:
Վրաստանում պարտադիր թոշակի անցնելու` օրենքով սահմանված տարիքն ավելի բարձր է, քան հարեւան նախկին խորհրդային երկրներում, իսկ միջին թոշակի չափն ամենացածրն է` 50 դոլար, մինչդեռ Հայաստանում միջին թոշակը կազմում է 65, Ադրբեջանում`125, իսկ Ռուսաստանում 240 դոլար:
Կառավարությունը, կարծես, անկոտրում է: Իսկ տնտեսական զարգացման նախարարության կանխատեսումների համաձայն` մինչեւ 2014 թվականը երկրի 800 000 թոշակառուներին վճարվող նպաստները կավելանան առավելագույնը 20 տոկոսով:
Կառավարության խորհրդարանական քարտուղար Գեորգի Խուրոշվիլու կարծիքով` բնակչության բարեկեցությունը խիստ կարեւոր է: Նա մատնանշում է, որ ներկայիս վարչակարգի հաստատման օրից թոշակները 14 լարիից բարձրացել են` հասնելով ամսական 80 լարիի, իսկ վճարումներն էլ ժամանակին են կատարվել:
Միեւնույն ժամանակ, Գեորգի Խուրոշվիլին ընդունում է, որ այսօր Վրաստանին ժողովրդագրական ճգնաժամ է սպառնում:
«Պետության եկամուտները բարձրացնելու համար անհրաժեշտ աշխատուժի պակաս է զգացվում, ինչը թույլ չի տալիս պետությանը կատարել իր պարտականությունները թոշակառուների նկատմամբ, որոնց թիվը գնալով աճում է», – ասում է նա:
Այն մասին, որ իշխող «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցությունը խոսք էր տվել բարձրացնել թոշակները, իր գործընկերներին հիշեցրեց ընդդիմադիր Քրիստոնեադեմոկրատական կուսակցության ներկայացուցիչ Լեւան Վեփխվաձեն:
«Ես հասարակ օրինակ կբերեմ: Ի՞նչ է անհրաժեշտ թոշակը 100 դոլարի հասցնելու համար: Անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր թոշակառուին 70 լարիի չափով հավելավճար տալ, ինչը նշանակում է, որ ընդհանուր ծախսերը կավելանան 600 միլիոնով», – հայտարարել էր նա`հավելելով, որ կառավարությունը կարող էր այս տարի դա անել`վարչական ծախսերը կրճատելու միջոցով:
Ընդդիմությունն այս տարվա ֆինանսական ծրագիրը «դրժված խոստումների բյուջե» է անվանել:
Սակայն խորհրդարանում մեծամասնություն կազմող «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցության խմբակցության ղեկավար Պետրե Ցիսկարիշվիլին համաձայն չէ այս ամենի հետ: Նրա խոսքերով` եթե թոշակառուների ստացած ամսական զանազան նպաստները, լրահատկացումները եւ առողջության ապահովագրությունը դրամական հաշվարկի ենթարկվեն, ապա այս գումարը կգերազանցի ամսական 100 դոլարը:
Խուրոշվիլին հաստատում է, որ կառավարությունը փորձում է խնայել միջոցները թոշակային համակարգը պարզեցնելու եւ վճարվող ընդհանուր գումարի մեջ այլ նպաստներ ներառելու հաշվին:
Գուրաբանիձեն իր հերթին տարակուսում է, թե ինչպես են իշխանությունները կարողանում 100 դոլարի հասցնել ամսական վճարվող թոշակները եւ նպաստները:
«Ինչ հաշվարկներ էլ անեն, միեւնույն է` ես իմ թոշակից բացի ոչ մի պետական աջակցություն չեմ ստանում, նույնը վերաբերում է նաեւ իմ ընկերների մեծամասնությանը: Երբեմն, ինձ թվում է, որ խորհրդարանի անդամները բոլորովին այլ երկրի մասին են խոսում, որտեղ ես չեմ ապրում»:
Վերջին տարիներին գրանցված թոշակների ավելացումները կորցրել են իրենց արժեքը տեղի ունեցած սարսափելի սղաճի ֆոնին:
Նախագահ Սահակաշվիլին Վրաստանին սպառնող մեծագույն տնտեսական խնդիրն է համարում ինֆլյացիան, այդ պատճառով էլ կարգադրել է խորհրդարանին գնաճի կրճատմանն ուղղված ծրագրեր մշակել. անցյալ տարվա նոյեմբերին տարեկան կտրվածքով ավելի քան 10 տոկոս գնաճ է գրանցվել:
«Վերջին տարիներին ընդհանուր գնաճի ֆոնին սննդամթերքի գները նշանակալիորեն բարձրացել են: Եթե 2010 թվականի տարեմուտի դրությամբ 2003 թվականի դեկտեմբերի համեմատ ինֆլյացիայի մակարդակը կազմել է 70,8 տոկոս, ապա նույն ժամանակահատվածում սննդամթերքի գները բարձրացել են 220,4 տոկոսով: Հետեւաբար, ներկայիս ամսական 80 լարի թոշակի գնողունակությունը 2003 թվականի գներով համարժեք է ընդամենը 40-42 լարիի», – նշում է Թբիլիսիի պետական համալսարանի դասախոս, տնտեսական գիտությունների թեկնածու Ցիուրի Անթաձեն:
Նա հավելում է` քանի որ թոշակի նվազագույն չափը վերահաշվարկվել է 2006 թվականին, հետեւաբար, կենսագործունեության համար անհրաժեշտ գումարը հետեւողականորեն կրճատվել է:
«Պաշտոնական տվյալներն ավելի ցածր են, քան կենսագործունեության համար անհրաժեշտ նվազագույն գումարը: Այն փաստը, որ թոշակները նույնիսկ չեն էլ հասնում այս նվազագույն ցուցանիշին, ոչ մի քննադատության չի դիմանում», – ասում է նա:
Թոշակառուներից շատերի նման, Գուրաբանիձեն եւս խորապես հիասթափված է Սահակաշվիլուց եւ նրա վարչակարգից:
«Միշան [Սահակաշվիլին] մշտապես պնդում է, որ Վրաստանն առաջին տեղում է, որ այն բոլոր բնագավառներում առաջ է անցել նախկին խորհրդային պետություններից: 21 տարի շարունակ մաթեմատիկա եմ դասավանդել դպրոցում, բայց այսօր այլ երկրներում ապրող գործազուրկները եւ թոշակառուներն ավելի լավ են ապրում, քան ես», – դժգոհում է նա:
